by_bilinmez
Üye
Ansiklopediler minder oldu
Hatırlar mısınız, 90’lı yılların başında onlarca kupon biriktirerek aldığımız ansiklopedileri? Britannica, Meydan Larousse, Gelişim Hachette daha neler neler... Şimdi tozlu raflarda yıllardır açılmayan bu eserlerin o saygın ve dev şirketleri de ölüm kalım mücadelesi veriyor
Türk basın tarihinde 1990’lı yıllar “promosyon yılları” olarak da hatırlanır. Yemek takımlarıyla başlayan çılgınlık televizyon vermeye kadar gitmişti. Ama belki de bunların arasında en akılda kalanı gazeteler arasındaki ansiklopedi savaşıydı. Temel Britannica, Meydan Larousse, Grolier Americana, Gelişim Hachette derken Türk halkı bir anda kendini günde 2-3 gazete alıp süper, hiper, ultra, mega kuponlar arasında mücadele verirken bulmuştu. Sonunda cilt cilt ansiklopediler salonun baş köşesindeki dolabın raflarındaki yerini aldı. Ama ondan sonra ansiklopedilerin cildini pek açan da olmadı... Şimdi hâlâ yerlerinde duran ve arada bir tozu alınan ansiklopediler internete karşı ölüm kalım mücadelesi veriyor. Birçok şirket önümüzdeki yıldan itibaren ciltli ansiklopedi baskısını ve satışını durdurarak hizmetlerini internette sürdüreceğini açıkladı.
Ansiklopedi deyince herkesin aklına gelecek olan ilk isim 1768 yılından bu yana basılan ve dünyanın bu alandaki en popüler yayını olan Britannica’dır. 4 bin 400’ü aşkın konusunda uzman otorite tarafından hazırlanan ve şimdiye dek 11 kez baştan aşağı yenilenmiş olan bu ansiklopedi internet çağının en önemli kurbanlarından biri oldu. Yaşı uygun olan okuyucular hatırlayacaktı, Britannica Türkiye’de de olduğu gibi 1970 ve 80’lerde tüm dünyada kapı kapı dolaşan bir satış takımı tarafından satılırdı. 1990’lara gelindiğinde bu takımın üyelerinin sayısı yarı yarıya azaltıldığında Britannica sonun yaklaştığının farkına varmıştı. Ve bir gün internet diye bir kavramın varlığıyla tanıştık.
Kitaplar da tehlikede
İnternete, önce telefon hatlarıyla kaplumbağa hızında bağlandık ama her geçen gün artan hızlar sonrasında ansiklopedilerin kapağı açılmaz oldu. Bugün Britannica 32 ciltlik ansiklopedisi için o satışların en durgun olduğu 1990’da yaptığı satışın bile sadece yüzde 10’unu gerçekleştirebiliyor. Ama şirket akıllıca davranarak seneler öncesinden internete yatırım yapmaya başladı.
500 bin konu ve 40 milyon kelimeden oluşan Britannica tüm detaylarıyla hatta fotoğraf ve videolarla da zenginleştirilerek internete aktarıldı. Ama internette rekabet çok sıkı çıktı...
2001 yılının Ocak ayında dünya Wikipedia ile tanıştı. “Özgür ve parasız ansiklopedi” sloganını kullanan Wikipedia, interneti, İngilizcesi ve bir konuda bilgisi olan herkesi o bilgiyi tüm dünyayla paylaşmaya çağırıyordu. İşte bu çağrıya milyonların yanıt vermesiyle birlikte bugün ortaya 2 milyon 345 bin konulu, 1 milyar kelimeden oluşan dev bir bilgi kaynağı çıktı. Yani şu anki haliyle efsanevi Britannica’nın yaklaşık 5 katı büyüklüğünde bir dev. Bugün Wikipedia yılda 684 milyon kişi tarafından ziyaret edilen dünyanın en popüler 10 internet sitesinden biri. Bu yoğun ilgi sonrasında artık sadece İngilizce değil, dile kolay tam 253 dilde hizmet veriyor. “İçindeki bilgilerin hepsi güvenilir mi?” derseniz cevap kesinlikle “Hayır”... Ancak belki de dünya tarihinde ilk kez insanlar bu projenin saygınlığına leke sürülmesin diye iyi niyeti elden bırakmıyor.
Wikipedia kadar dünyayı heyecanlandıran bir başka projeye ise internetin bir numaralı şirketi olan Google imza atmak üzere. Google’ın telif hakları yasaları konusunda büyük tartışmalara yol açan bu girişimi 32 milyon kitabın tüm internet kullanıcıları tarafından dijital ortamda bedava okunmasını sağlamak için internete aktarılması. Önde gelen Amerikan üniversiteleri Harvard, Stanford ve Michigan’la; İngiltere’de Oxford Üniversitesi projeye katıldıklarını açıkladı.
Amerikan Yayıncılar Derneği ve Yazarlar Derneği ise proje nedeniyle Google’ı mahkemeye verdi. Kimbilir, ansiklopedileri raflardaki hüzünlü yalnızlığa terk eden Wikipedia’dan sonra belki de Google zaten soğuk ve tenha olan kütüphaneleri kaderlerine terk edecek...
Hatırlar mısınız, 90’lı yılların başında onlarca kupon biriktirerek aldığımız ansiklopedileri? Britannica, Meydan Larousse, Gelişim Hachette daha neler neler... Şimdi tozlu raflarda yıllardır açılmayan bu eserlerin o saygın ve dev şirketleri de ölüm kalım mücadelesi veriyor
Türk basın tarihinde 1990’lı yıllar “promosyon yılları” olarak da hatırlanır. Yemek takımlarıyla başlayan çılgınlık televizyon vermeye kadar gitmişti. Ama belki de bunların arasında en akılda kalanı gazeteler arasındaki ansiklopedi savaşıydı. Temel Britannica, Meydan Larousse, Grolier Americana, Gelişim Hachette derken Türk halkı bir anda kendini günde 2-3 gazete alıp süper, hiper, ultra, mega kuponlar arasında mücadele verirken bulmuştu. Sonunda cilt cilt ansiklopediler salonun baş köşesindeki dolabın raflarındaki yerini aldı. Ama ondan sonra ansiklopedilerin cildini pek açan da olmadı... Şimdi hâlâ yerlerinde duran ve arada bir tozu alınan ansiklopediler internete karşı ölüm kalım mücadelesi veriyor. Birçok şirket önümüzdeki yıldan itibaren ciltli ansiklopedi baskısını ve satışını durdurarak hizmetlerini internette sürdüreceğini açıkladı.
Ansiklopedi deyince herkesin aklına gelecek olan ilk isim 1768 yılından bu yana basılan ve dünyanın bu alandaki en popüler yayını olan Britannica’dır. 4 bin 400’ü aşkın konusunda uzman otorite tarafından hazırlanan ve şimdiye dek 11 kez baştan aşağı yenilenmiş olan bu ansiklopedi internet çağının en önemli kurbanlarından biri oldu. Yaşı uygun olan okuyucular hatırlayacaktı, Britannica Türkiye’de de olduğu gibi 1970 ve 80’lerde tüm dünyada kapı kapı dolaşan bir satış takımı tarafından satılırdı. 1990’lara gelindiğinde bu takımın üyelerinin sayısı yarı yarıya azaltıldığında Britannica sonun yaklaştığının farkına varmıştı. Ve bir gün internet diye bir kavramın varlığıyla tanıştık.
Kitaplar da tehlikede
İnternete, önce telefon hatlarıyla kaplumbağa hızında bağlandık ama her geçen gün artan hızlar sonrasında ansiklopedilerin kapağı açılmaz oldu. Bugün Britannica 32 ciltlik ansiklopedisi için o satışların en durgun olduğu 1990’da yaptığı satışın bile sadece yüzde 10’unu gerçekleştirebiliyor. Ama şirket akıllıca davranarak seneler öncesinden internete yatırım yapmaya başladı.
500 bin konu ve 40 milyon kelimeden oluşan Britannica tüm detaylarıyla hatta fotoğraf ve videolarla da zenginleştirilerek internete aktarıldı. Ama internette rekabet çok sıkı çıktı...
2001 yılının Ocak ayında dünya Wikipedia ile tanıştı. “Özgür ve parasız ansiklopedi” sloganını kullanan Wikipedia, interneti, İngilizcesi ve bir konuda bilgisi olan herkesi o bilgiyi tüm dünyayla paylaşmaya çağırıyordu. İşte bu çağrıya milyonların yanıt vermesiyle birlikte bugün ortaya 2 milyon 345 bin konulu, 1 milyar kelimeden oluşan dev bir bilgi kaynağı çıktı. Yani şu anki haliyle efsanevi Britannica’nın yaklaşık 5 katı büyüklüğünde bir dev. Bugün Wikipedia yılda 684 milyon kişi tarafından ziyaret edilen dünyanın en popüler 10 internet sitesinden biri. Bu yoğun ilgi sonrasında artık sadece İngilizce değil, dile kolay tam 253 dilde hizmet veriyor. “İçindeki bilgilerin hepsi güvenilir mi?” derseniz cevap kesinlikle “Hayır”... Ancak belki de dünya tarihinde ilk kez insanlar bu projenin saygınlığına leke sürülmesin diye iyi niyeti elden bırakmıyor.
Wikipedia kadar dünyayı heyecanlandıran bir başka projeye ise internetin bir numaralı şirketi olan Google imza atmak üzere. Google’ın telif hakları yasaları konusunda büyük tartışmalara yol açan bu girişimi 32 milyon kitabın tüm internet kullanıcıları tarafından dijital ortamda bedava okunmasını sağlamak için internete aktarılması. Önde gelen Amerikan üniversiteleri Harvard, Stanford ve Michigan’la; İngiltere’de Oxford Üniversitesi projeye katıldıklarını açıkladı.
Amerikan Yayıncılar Derneği ve Yazarlar Derneği ise proje nedeniyle Google’ı mahkemeye verdi. Kimbilir, ansiklopedileri raflardaki hüzünlü yalnızlığa terk eden Wikipedia’dan sonra belki de Google zaten soğuk ve tenha olan kütüphaneleri kaderlerine terk edecek...
