- ESKİ AYGIT SÜRÜCÜLERİ ÇAKIŞMALARI
PC bileşenlerinin sorunsuz çalışabilmesi için güncel sürücü bilgilerinin kurulması gerekir. Her zaman, donanımla gelen sürücüyle en güncel olanı arasında büyük farklar vardır. Pek çok hata
giderildiği gibi işletim sistemiyle donanım arasında daha fazla uyum ve yüksek performans sağlanır. Ekran kartı örneğinden hareketle kurulu sürücünün programlanma tarihini öğrenmeyi, eski sürücüyü silmeyi ve ardından güncelini kurmayı göstereceğiz.
Kartın sürücü versiyonunu kontrol etmek...
1- Başlat menüsünden Programlar-Ayarlar’ı seçin ve Sistem sembolüne çift tıklayın.
2- Aygıt yöneticisi sekmesini açın ve sürücüsünü güncelleştirmek istediğiniz aygıtın önündeki "+" işaretine tıklayın. Örneğin Ekran Bağdaştırıcıları. Güncel sürücünün versiyonunu öğrenmek için donanım üreticisinin internet sayfasını ziyaret edin. Bu bilgiler genellikle "drivers","support" veya "downloads" başlıkları altında yer alır. Oradaki sürücünün tarihini, kurulu olanla karşılaştırın. Internet sayfası üzerindeki sürücü daha güncelse onu indirin ve sabit diske kaydedin.
Standart sürücüyü kurmak için ne yapılması gerekir?
Eski ve yeni sürücüler arasında herhangi bir çakışma yaşanmaması için öncelikle eski donanım bilgilerini kaldırmanızı öneriyoruz. Bunu en kolay şekilde kartı Windows’a standart ekran bağdaştırıcı olarak tanımlama direktifi vererek gerçekleştirebilirsiniz. Windows bu değişiklik sonrasında eski sürücü bilgilerine başvurmaz ve dosyaları sorun çıkmadan güncelleyebilirsiniz.
Standart görüntü bağdaştırıcısını tanıtmak için aşağıdaki adımları takip edin:
1- Sağ fare tuşuyla Windows masaüstüne tıklayın ve açılan menüden Özellikler’i seçin.
2- Ayarlar sekmesine geçin.
3- Ekran Kartı sekmesini açın ve Değiştir’e tıklayın. Bir sonraki raporu, İleri’ye tıklayarak geçin ve "Belirtilen konumdaki bütün sürücülerin listesini görüntüler böylece istediğiniz sürücüyü seçebilirsiniz"i seçin. İki kısma ayrılmış pencere açılacak.
4- Bu pencerede Standart Görüntü Türleri’ne tıklayın ve sağ tarafta Standart Ekran Bağdaştırıcısı (VGA)’yı seçin. İleri’ye tıklayın ve bir sonraki soruyu Evet’e tıklayarak geçin. Sonraki pencerelerde ise İleri ve Son’u seçin.
5- Her iki pencerenin kapatma düğmelerine tıklayın. Standart ekran bağdaştırıcısının kurulumu tamamlandığında Windows sistemi yeniden başlamak isteyecektir. Güncel aygıt sürücüsünü kurmak Windows yeniden başlatıldıktan sonra, önceden internetten indirilen sürücüyü kurun. Bunun için Windows Gezgini’ni açın ve sürücüyü sakladığınız klasöre girin. Sürücü bilgilerini içeren
dosyaya çift tıklayın. Kurulum programının direktiflerini takip edip başarılı sürücü kurulumunun ardından Windows’u yeniden başlatın. Windows bundan böyle güncel sürücüleri kullanmaya başlayacak.
REGISTRY (REGEDIT)
Windows'un çalışmasında birinci sırada önem taşıyan dosyalardan birisi de Registry olarak bilinen kayıt veritabanıdır. Burada, kurulu yazılım ve donanımın yani sıra kullanıcıların bireysel ayarları hakkında da gerekli bilgiler saklanır.
Eğer Windows'u hızlandırmak istiyorsanız yolunuz mutlaka Registry'den de geçecektir. Artık ihtiyaç duyulmayan kayıtların temizlenmesi de sisteminize hız konusunda artılar getirir. Ancak sonuçlarından kesin olarak emin değilseniz Registry'de değişiklik yapmamaya dikkat etmelisiniz. Sistem kayıtları yani Registry, "System.dat" ve "User.dat" adı altında iki dosyadan oluşur. İlk dosyada sistemden alınan bilgiler, ikinci dosyada ise bireysel kullanıcı profili saklanır. Registry'yi oluşturan her iki dosya da sabit diskinizde Windows klasörü altında bulunur. Bu dosyalar gizli olarak belirtildikleri için default ayarları kullanarak Windows Gezgini ile klasöre göz attığınızda görünmezler. Ancak aşağıdaki işlemleri yaparak bu ve diğer bütün saklı dosyaları görünür hale getirebilirsiniz.
1- Önce Windows Gezgini'nde "Görünüm" menüsü altında yer alan "Klasör Seçenekleri..." ne tıklayın. (Windows Me'de ise Klasör Seçeneklerine Denetim Masası'ndan ulaşabilirsiniz)
2- Daha sonra açılan pencerede "Görünüm" kartına tıklayın ve listede "Gizli Dosyalar" altında yer alan "Tüm dosyaları göster" seçeneğini aktif hale getirin.
Windows'un güçlü ama tehlikeli kayıt düzenleyicisi ile çalışmak Eğer bu dosyaları normal bir metin düzenleyicisi ile açmak isterseniz karşınıza sadece karmaşık ve tanımlanamayan işaretler çıkacaktır. Kayıt veritabanının özel görüntüleme biçimine ise sadece Windows tarafından özel olarak geliştirilmiş düzenleyici ile ulaşabilirsiniz. Ancak bu araç, hatalı kullanımlarda gerçekten Windows için tehlike oluşturabileceğinden Microsoft tarafından gözlerden saklanmıştır. Dolayısıyla çalıştırmak için "Başlat" menüsünden "Çalıştır..."i kullanmanız gerekecektir.
Karşınıza çıkacak alana Win98/Me için regedit, Windows NT/2000 için ise regedit32 yazın ve "Tamam" tuşuna tıklayın.
Bu düzenleyicinin yapısının Windows Gezgini'ne büyük benzerlik gösterdiğini hemen fark edeceksiniz. Burada pencere iki bölümden oluşur. Sol pencerede kayıtların ana sütunu ve sağ pencerede ise bir kayda ait olan daha doğrusu alt bölümlere ait olan verileri görebiliriniz. Windows terminolojisinde bu bölümler "Anahtar" olarak adlandırılır. Bu tür bir anahtarın önünde yer alan artı işaretine tıklayarak diğer alt anahtarlara ulaşabilirsiniz. Böylelikle kompleks bir yapıya sahip kayıt veritabanının temellerine ulaşabilir ve kayıtları silip yenilerini de ekleyebilirsiniz. Örnek olarak Windows'a önceden girdiğiniz kullanıcı adini değiştirmek aşağıdaki adımları izleyerek değiştirebilirsiniz.
1- Önce yukarıda anlatıldığı gibi kayıt düzenleyicisini (Regedit) başlatın.
2- Daha sonra sırayla "HKEY_LOCAL_MACHINE" ana anahtarı altında yer alan "Software", "Microsoft" ve son olarak da "Windows" anahtarlarının önündeki artı (+) işaretine tıklayın.
3- Fare ile "Current Version" anahtarına tıklayın.
4- Gezginin sağ penceresinde "RegisteredOwner" tanımını arayın. Burada Windows'un başlatılması sırasında tanımladığınız adi bulacaksınız.
5- Bu adin üzerine çift tıkladığınızda küçük bir pencere açılır. Bu penceredeki alana yeni adi girebilirsiniz.
Kayıt düzenleyicisi ile çalışırken her zaman bir işlemi yapmadan önce 2 kere düşünün. Çünkü burada yapılacak hatalar oldukça tehlikelidir ve kayıt düzenleyicide bir işlemi gerçekleştirdiyseniz bir daha geriye dönüş yoktur. Bu da yanlışlıkla bir anahtar sildiğinizde artık onu ömür boyu unutabilirsiniz anlamında gelir. Düzenleme yaparken de her şey eski kayıtlar üzerine zamanlı olarak yazılır. Dolayısıyla bir hata durumunda eskisini geri yükleme gibi bir şansınız hiç yoktur. Son olarak hiç bir zaman da bir yanlış yaptığınızı anlama şansınız yoktur. Kayıt düzenleyici bu konuda hiçbir uyarı vermez. Sonuçları görmek için tek şans bilgisayarı bastan başlatmaktır. Ancak bu durumda da eğer daha önce yaptığınız giriş hatalı ise sistem bir daha açılmayabilir.
Kayıt içinde aradığınız bir anahtara hızlı bir şekilde ulaşılması
Bilgisayarınıza kurmuş olduğunuz yazılım ya da Windows ile bir özelliği değiştirmek için kullanacağınız anahtarların Registry içindeki tam yerini bilmiyorsanız aratıp kolayca bulabilirsiniz. Ancak özellikle yavaş bir sisteme sahipseniz bu arama işlemi oldukça uzun zaman alabilir. Ayrıca değiştirmeden önce bulduğunuz anahtarın aradığınız olup olmadığına da iyice emin olmanız gerekir. Arama yapabilmek için kayıt editörünü çalıştırdıktan sonra Düzen menüsünden Bul seçeneğine tıklayın (Ctrl - F kısa yolunu da kullanabilirsiniz).
Açılacak pencerede aranan alanına aradığınız anahtar kelimeyi yazın. Bakılacaklar kısmında is aramanın nerede gerçekleştirilmesini istiyorsanız o seçenekleri işaretleyin. Daha sonrada Sonrakini bul tuşuna basarak aramayı başlatabilirsiniz. Aradığınız sonuca ulaştıktan sonra, başka benzer anahtar olup olmadığını kontrol etmek için ise yine düzen menüsünden ulaşıp bu sefer Sonrakini Bul seçeneğini seçebilir ya da F3 kısa yol tuşunu kullanabilirsiniz.
Örneğin bilgisayarınızda daha önceden yüklü bir yazılımı bilgisayarınızdan kaldırıp, ilgili tüm parçalarını da sildiğinizi farz edin. Ancak bilgisayarınızı buna rağmen ilgili referansların halen Registry'de yer aldığını iddia ediyor ve hata veriyor. Üstelik bu kaydın Registry'nin neresinde olduğunu da bilmiyorsunuz. İşte bu durumda Registry'de programın ismi ile ilgili aramalar yapıp ilgili aramalar yapıp ilgili anahtarları bulup silmeyi deneyebilirsiniz. Eğer bulduğunuz sol tarafta ise yer alan bir anahtar yada bir değer ise güvenle silebilirsiniz.
Tabii ki bu işlemi yapmadan önce kaydın bir yedeğini almayı unutmayın. Ayrıca çok fazla değer silmeden önce arada bilgisayarı bastan başlatıp sorunun giderilip giderilmediğini kontrol etmekte de faydalı olacaktır. Eğer problem daha da büyüdüyse yedeğinden Registry'i geri yükleyip başka bir anahtar silmeyi deneyin.
Karışık gözükse de aslında Registry oldukça düzenlidir.
Window'un kayıt veritabanı basta "HKEY_CLASSES_ROOT" olmak üzere altı ana anahtardan oluşur.
HKEY_CLASSES_ROOT Sürükle bırak işlemleri ile ilgili yazılım ayarları, kısa yol ve tüm diğer kullanıcı ara birimi ile ilgili bilgileri içerir. Burada ilişkilendirilmiş her dosya için bir alt anahtar daha bulunur.
HKEY_CURRENT_USER O an oturumu açık onun kullanıcı ile ilgili bilgileri içerir. Burada 7 alt anahtar daha bulunur.
AppEvents: Sistem ve uygulamalarda kullanılmak üzere atanmış sesler ile ilgili ayarlar burada yer alir.
Control Panel: Burada Windows 3.x'deki System.i ni, Win.ini ve Control.ini dosyalarının içeriğine benzeyen denetim masası ayarları yer alir.
InstallLocationsMRU: Başlangıç klasöründe yer alan programların sabit diskteki yollarını belirler.
Keyboard layout: O an kullanılan klavye düzenine buradan da ulaşılabilir.
Network: Ağ bağlantı bilgileri burada yer alır.
Remote Access : Eğer çevirmeli ağ üzerinde ağ bağlantısı kullanılıyorsa o anki bağlantı bilgileri burada bulunur.
Software: Bilgisayara bağlı kullanıcının yazılım konfigürasyon ayarlarına buradan ulaşılabilir.
HKEY_LOCAL_MACHINE Her kullanıcı için ayni olan bu değerler bilgisayarda yer alan donanım ve yazılım ayarları üzerine bilgiler içerir. bu anahtarın altında da 7 alt anahtar bulunur.
Config: konfigürasyon bilgileri ve ayarlarına buradan ulaşmanız mümkün.
Enum: Donanım aygıt bilgi ve ayarları burada bulunur.
Hardware: Seri bağlantı noktaları ile bilgiler ve ayarları içerir.
Network: Kullanıcının o an bağlı bulunduğu ağ yada ağlar üzerine bilgiler burada bulunur.
Security: Ağ güvenlik ayarlarına buradan ulaşılabilir.
Software: Yazılımlara has özel bilgiler ve ayarları içerir.
System: Sistem başlangıç ve aygıt sürücüleri bilgileri ile işletim sistemi ayarları burada yer alır.
HKEY_USER İşletim sistemlerine bağlanan her kullanıcı için masaüstü ve kullanıcı ayarlarını içerir. Bu başlık altında her kullanıcıya ait bir anahtar daha bulunur. Ancak sadece tek bir kullanıcı varsa, bu durumda sadece "default" altında tek anahtar olacaktır.
HKEY_CURRENT_CONFIG HKEY_LOCAL_MACHINE ile bağlantılı olarak o anki donanım konfigürasyonu ile ilgili bilgileri içerir.
HKEY_DYN_DATA Bu anahtar Windows'un çalışması sırasında sık değişen veri kavramının anahtarını oluşturur. Bir USB aygıt bağladığınızda yada sistem çalışırken yapabileceğiniz bir değişiklikte Registry'nin bu alanındaki veriler değişir
Registry'nin bakımı ve yedeklenmesi
Registry Windows'un sorunsuz olarak çalışması için kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Bu yüzden işletim sistemi her gün sistemin çalıştırılmasıyla birlikte bir güvenlik kopyası alır. Bu güvenlik dosyası Windows klasörleri içerisinde gizli bulunan "Sysbckup" klasöründe bulunur. Güvenlik dosyası otomatik olarak paketlenir ve "rbxxx.cab" biçimine getirilir (burada xxx duruma göre değişen üç basamaklı bir sayıdır . Buna ek olarak Windows bu Backup dosyalarından beş tanesini de arşivler.İsterseniz Registry'de bir değişiklik yaptıktan sonra bunu geri alabilmek için bu güvenliği kendinizde yaptırabilirsiniz. Bunun için Başlat > Programlar > Donatılar > Sistem Araçları menüleri altında yer alan "Sistem Bilgisi" ni çalıştırın. Daha sonrada burada "Araçlar" menüsünde yer alan "Kayıt Tarayıcı" sini çalıştırın. Windows başlangıçta otomatik olarak güvenlik sağladığı için işlemin sonunda tekrar yedekleme yapmak isteyip istemediğinizi sorar. Eğer bu soruyu doğrularsanız Windows güncel kayıt veritabanının yedeğini saklayacaktır. Bu güvenlik yöntemine ek olarak kullana bileceğiniz bir başka seçenek de Kayıt Düzenleyicisi altında Export fonksiyonudur. Bu işlemi gerçekleştirebilmek için "Kayıt" menüsünden "Kayıt dosyası ver" seçeneğine tıklayın. Dosya adi ve saklanacağı konumu isteğinize göre belirleyebilirsiniz. Eğer ikinci bir sabit disk'iniz varsa bunu hedef olarak kullanabilirsiniz. Eğer bir CD yazıcınız varsa CD!leri yedekleme ortamı olarak kullanmak tabi ki çok daha iyi olacaktır. Ancak bir disket bu işlem için yeterli olmayacaktır. Çünkü kayıt veritabanının boyutu genellikle Megabyte'larca büyükte olabilir. Bu yüzden Windows'un otomatik olarak "Sysbckup" klasörüne yerleştirdiği güvenlik dosyası büyük şans oluşturur. Ancak sadece büyük kayıt veritabanı bir disketin kapasitesini aşacaktır.
Kayıt dosyasının çalışmasında sorunlar ile karsılaştığınızda ve bu yüzden zor durumda kaldığınızda bu güvenlik kopyalarından birini geri yüklemek için bilgisayarınızı DOS kipinde başlatmanız gerekir. Win95 ve Win98 işletim sistemlerinde bunu "Başlat" ve "Bilgisayarı Kapat" menülerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ancak Windows Me sürümünde açılış disketine ihtiyacınız olacak. DOS-Prompt karşınıza geldiğinde scanreg/restore yazın. Simdi karşınıza Windows'ta yer alan güvenlik kaydından seçim yapacağınız bir ekran gelir. Yeni kayıt veritabanını oluşturacağınız güvenliği seçin. Eğer kayıt düzenleyicisinde bir kayıt dosyası kaydettiyseniz bunu ayni sekilde alabilirsiniz. Yukarıda anlatıldığı gibi Windows'un "Kayıt Düzenleyici" sini çalıştırın ve "Kayıt" menüsünden "Kayıt Dosyası Al"ı seçin. Dosyayı kaydettiğiniz klasörü ve dosya adini belirterek kayıt dosyasını Registry'e geri almış olursunuz.
Sistem performansının artırılması için kayıt dosyasının düzenlenmesi
Kayıtta saklanan verilerin artısı dosya boyutunun artmasını da beraberinde getirir. Bilgisayarınıza kurduğunuz ek donanımlar, yazılımlar ve sürücüler arkanızda kalan veriler ile iz bırakırlar. gerektiği gibi yerine getirilen bir program kaldırma sonrasında veri çöplüğü oluşturacaktır. Bu gereksiz kayıtların aranıp bulunması ve kayıt düzenleyicisi yardımıyla silinmesi çok zahmetli bir işlemdir. Ancak tüm bunlar özellikle bu işlem için hazırlanmış yazılımlar ile kolay ve hızlı bir biçimde gerçekleştirilebilir. Internet üzerinden Registry Cleaner başlığı altında bu tür ücretsiz Freeware ve ücretli Shareware olmak üzere sayısız programa ulaşmak da mümkündür. Bazı programlar gereksiz kayıtların otomatik olarak silinmesinin yani sıra kayıt dosyasının daha konforlu düzenlenmesi için ek fonksiyonlarda sunuyorlar. Bazı programlar ise kayıt veritabanını bastan oluşturabiliyorlar. Tabi ki bu tür programlar çok işlevli olmaları sayesinde de bir üstünlük sağlıyorlar. Kayıt dosyasını bastan oluşturmak için isterseniz Windows'un dahili araçlarına da başvurabilirsiniz. Windows 95'de kayıt düzenleyicisini çalıştırın ve kayıt veritabanını kaydedin. Daha sonra sistemi DOS kipinde başlatın. Komut satırına regedit /c ve ardından da kayıt dosyasının yerini, klasörünü ve dosya adini yazın. Windows 98'de ise "Başlat" menüsünden "Bilgisayarı kapat"a tıklayın. Daha sonra "MS Dos Kipinde Başlat"ı seçin.
Klasik Dos komut satırına düştüğünüzde scanreg /fix yazıp Enter'e basın. Windows Me'de sisteminde Dos kipi bulunmadığı için açılış disketi kullanmanız gerekmektedir. Daha sonraki İslamlar ise Windows 98'deki gibi gerçekleşir. Kayıt düzenleyici programlar olan Registry Cleaner'larin ise Windows ortamında çalışması gibi bir avantajı vardır ve Undo (Geri Al) seçenekleri ile daha güvenlidirler. Ancak yinede tekrar dikkatli olmanızı tavsiye ediyoruz. Her türlü güvenlik tedbirini almadan işlemlere başlamayın.
Çeşitli Windows problemlerine registry ile çözüm bulabilirsiniz
Windows veri kayıt tabanı üzerinde işlem yapan programların çoğu genel registry problemleri yada performans artırıcı bazı tedbirler üzerinde dururlar. Eğer daha spesifik problemlere çözüm arıyorsanız bu durumda kayda müdahale edip gerekli anahtarları elle değiştirmeniz gerekecektir. Bu şekilde normal kullanımda herhangi bir araç ile düzeltemeyeceğimiz ayarları düzeltebilir ve çalışması gerektiği gibi çalışmayan programlar ile araçlar için de çözüm üretebilirsiniz. En sik rastlanan sorunlar için aşağıdaki kısa ipuçlarına bir göz atin. Tabi ki anlatılan değişiklikleri yapmadan önce registry'nizin mutlaka bir yedeğini almayı unutmayın.
1- Registry'i sıkıştırmak
Eğer sizin bilgisayarınızdaki kayıt dosyası da çok fazla yer kaplıyorsa onu biraz daha kompakt bir hale sokmak isteyebilirsiniz. Bunun için öncelikle bilgisayarınızı gerçek DOS modunda başlatmanız gerekir. Windows altındaki DOS modu ise yaramayacaktır. Daha sonra regedit'i çalıştırıp kayıt dosyası ver seçeneği ile o anki kaydı örnek olarak Compact.reg adi altında kaydedin. Daha sonra regeditten çıkın ve "regedit /c compact.reg" (tırnaksız olarak) parametreleri ile çalıştırın. Sıkıştırma gerçekleşecektir.
2- Bir kayit anahtarinin otomatik olarak silinmesi
Normal olarak bir reg dosyasından registry anahtarını otomatik olarak silemezsiniz. Ancak bunun içinde bir yol bulunmaktadır. Ana anahtarın hemen basında yer alan parantezler içine bir eksi (-) işareti koymak yeterli olacaktır. Örneğin eğer HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft\Office\8.0\Common\Assistans anahtarını silmek istiyorsanız anahtarı -HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft\Office\8.0\Common\Assistans seklinde değiştirin. Sonuç olarak o ve altındaki diğer tüm alt anahtarlar da silinecektir.
3- Sabitdiskinizi başka bir bilgisayara taşımak
Eğer bilgisayarınızdaki sabit diskinizi donanımları tamamen farklı başka bir bilgisayara taşıdıysanız, daha sonradan sistemi başlatmanız sırasında problemleri ile karşılaşabilirsiniz. Bunu engellemek için önceden aygit yöneticisinden aygıtları kaldırmanız gerekir. Tek tek elle yapmaktansa regedit'i kullanabilirsiniz. Önce regedit'i çalıştırın ve HKEY_LOCAL_MACHINE anahtarına gidin. Buradaki Enum bölümünü sildiğinizde donanımlara ait tüm ayarlarda silinecektir.
4- CD'lerin Autorun sorunlarını çözümlemek
Bilgisayarınıza taktığınız Cd'leriniz artık otomatik başlama özelliğine cevap vermiyorsa ve gereken tüm ayarları değiştirmenize rağmen bir fayda sağlamadıysanız çözümü registry'de bulabilirsiniz.
Bunun için kayıt içinde HKEY_CURRENT_USERS\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer anahtarına ulaşın ve buradaki NoDriveTypeAutoRun'in değerinin 95 00 00 00 olduğundan emin olun değilse değiştirin. Sorun düzelecektir.
5- Başlat menülerinin açılış hızlarını değiştirmek
İşletim sistemi üzerinde Başlat menüsünde gezinirken alt menüler belli bir süre sonra otomatik olarak açılacaktır. Ancak alt menülerin eğer sadece tıkladığınızda açılmasını istiyorsanız bu düzenlemeyi de registry altından yapabilirsiniz. Bunun için Registry içinde HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop anahtarı altına gelin. Burada sağ tarafta MenuShowDelay seklinde bir dize bulunması gerekir. Eğer yoksa yeni bir tane oluşturun ve değer olarak da 65534 yazın. Artık siz tıklamadan hiçbir menü açılmayacaktır. Bu değeri sıfır (0) yaptığınız takdirde ise menüler hiç beklemeden açılacaktır.
WİNDOWS XP
Windows Millenium işletim sistemi bir yıldır piyasada ve Windows 2000'in kullanıma sunulmasının üzerinden de çok az bir süre geçti. Ancak Microsoft yepyeni bir işletim sistemi Windows XP (Experience) ile yeniden evinize girmeyi hedefliyor. Bu durumda tekrardan yeni bir işletim sistemi kurmalı ve en nihayet oturtmaya çalıştığınız sistemi yeni baştan yaratmalısınız. Çoğu kullanıcı bugüne kadar bilinçli bir şekilde XP'yi bekledi ve Millenium çocuğu Windows 2000'i tercih etmedi. Her zaman olduğu gibi yeni bir işletim sistemiyle akıllarda oluşan soru işaretleri XP'de de tekrarlanarak karşımıza çıkıyor. Gerçekten XP'ye geçmeğe değer mi? Yeni bir kurulumda her şeyi baştan ayarlamak ve kurmak büyük bir yük sayılmaz mı? Ve tabii ki, yeni donanımlar için harcamanız gereken yatırımın karşılığını alabilecek misiniz?
Eğer böyle düşünüyorsanız ya da tasarruf etmek zorunda olduğunuz bir döneme girdiyseniz, ne yazık kı yeni ve güzel bir geleceği de kaçırıyorsunuz demek. Çünkü Windows XP sadece mükemmel derecede stabil olmakla kalmıyor aynı zamanda (uygun donanımlar bulunduğu takdirde) hayıtınıza da gerçekten neşe katıyor. Yeni işletim sistemini kurmak için katlanacağınız zahmete kesinlikle değecektir.
HOME VE PROFESSİONAL SÜRÜMLERİ ARASINDAKİ FARK
Windows XP iki farklı sürüm ile piyasaya çıktı. Son kullanıcı için tavsiye edilen Home-Edition ve tamamen işletmelere yönelik hazırlanmış Professional-Edition. İkinci sürümün Home sürümünden farklı özellikleri mevcut.
Bu ek özellikler; çok işlemci desteği, Remore Desktop, domain üyeliği, geliştirilmiş ağ imkanları, özel giriş kontrolü, kullanıcı grubu yönetimi ve birçok dil destekleyen arabirime sahip uzaktan kurulum hizmeti (Remote Installation Service) olarak sıralanabilirler...
1) Windows XP çok mu güçlü? Ya da PC'niz çok mu zayıf
Tüm enerjinizle işe girişmeden önce PC'nizin Windows XP için uygunluğundan emin olmalısınız. Microsoft'un XP sayfalarında belirtilen sistem konfigürasyonu şöyle: En azından 233 MHz işlemci (300 ya da üstü tavsiye edilir), 128 Mbyte Ram ve 1.5 GByte sabitdisk alanına sahip bir sistem. Bu donanımlara sahip bir pc, XP'yi gerçekten çalıştırabilir: Ancak "çalışma" burada "biraz yerinden kımıldamak" anlamına geliyor. Üstelik çevik Millenium ile XP'yi karşılaştırdığınızda Millenium sisteminin sadece daha hızlı başlatıldığını değil aynı zamanda günlük işlemlerde de daha akıcı çalıştığını söyleyebiliriz.
Yeni Windows işletim sistemiyle gerçek anlamda çalışmak için 700 MHz işlemcili, en azından 128 ya da 256 MByte Ram'e ve en yeni donanımlarla donanış bir bilgisayara sahip olmalısınız. Bu sınırın altındaki sistemler verimli kullanılamaz.
Ekran kartı konusunda ise gereksinim çeşitliki gösteriyor. Eğer çoğunlukla 2D düzleminde çalışıyorsanız 8 Mbyte'lık bir kart günlük çalışmalarınız için yeterli olur. Oyunseverler ya da grafikle uğraşan kullanıcılar eğer parmak sinemasıyla karşılaşmak istemiyorlarsa bunun için 3D hızlandırıcılı en azından 32 Mbyte Ram'a sahip ekran kartlarını kurmaları gerekir.
Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız
adresinden Windows XP tarafından desteklenen donanımlar hakkında bilgi alabilirsiniz. Eğer donanımınız buradaki listede bulunmuyorsa
Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız
altında arama işlemi başlatabilirsiniz.
Güncel donanımlara sahip yeni PC'ler işletim sistemleriyle genelde büyük sorunlara neden olmaz. Ancak eski ve zayıf bilgisayar sahipleri artık yenileme fikrini tekrar düşünebilirler. Aynı zamanda çoğu üreticinin sürücü desteği konusunda da eski donanımlarını dışladıklarını görüyoruz. Her üretici firmanın internet sayfasında yeni sürücüleri arayın. XP altında çoğunlukla Windows 2000 sürücüleri de çalışabilir. Firmaların XP için çalışmalarına hız veriklerini ve beta sürücüler geliştirdiklerini görebilirsiniz.
Dikkat! XP'nin Modem ya da ISDN kartınızı destekleyip desteklemediğini önceden öğrenin. Aynı durum SCSI aygıtları için de geçerli. XP'nin bir diğer yumuşak karnı da TV kartları gibi donanımlar. Burada Windows 2000 sürücülerini de deneyebilirsiniz.
2) Kurulum Başlıyor: Xp'ye Uzanan Yol
Wİndows XP'nin kurulum sırasında, Windows 98, Me kurulumlarıyla karşılaştığında çok az etki imkanına sahip olduğunuzu göreceksiniz. XP kullanıcıya hangi temel yazılımları kurmak isteğini sormuyor. Bu durum hem "Tam" hem de "Yükseltme" sürümleri için de geçerli. Windows XP'yi kurarken önünüze üç seçenek çıkıyor: Tam, Yeni ve Paralel kurulum. Yeni ve Paralel kurulum prensipte sadece Windows XP için özel bir disk alanı ayıracaksanız farklılık gösteriyor.
3) Temizlik zamanı: Sağlam bir Windows'un temel taşı
Bu adımın zorunlu olmadığı söylenebilir, ancak yine de yerine getirilmesi tavsiye edilir. Sabitdiskinizi Windows programı olan Scandisk ile hatalı sektörlerle karşı tarayabilir ve Scandisk tarafından otomatik olarak onarılmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için Windows'un "Bilgisayarım" klasöründe birleştirilmiş bir sabitdisk üzerine sağ tuş ile tıklayın. "Özellikler altında "Araçlar" sekmesine gelin ve Scandisk'in çalışması için "Şimdi Denetle" seçeneğine tıklayın.
Bu işlemin ardından diski tekrar birleştirmeniz gerekebilir. Aynı zamanda bu seçeneğe de "Araçlar" altında "Şimdi Birleştir" ile ulaşabilirsiniz. Artık sabitdiskiniz XP için tamamen hazır. Bu sürecin tamamlanması çeşitli nedenlerden dolayı birkaç saatinizi alabilir.
Disk birleştirmenin etkileri: Sistem kurulumun ardından sabitdiskin bir bölümünde toplanacağı için küçük bir hız avantajı sağlanabilir. Bu işlem okuma kafalarının işini kolaylaştırır ve sürekli olarak sabitdiskin bir bölümünden diğerine atlamasına engel olur.
4) Olasılıklar: Kurulmadan önce dosyaları saklayın
Yeni bir işletim sisteminin kurulumu baştan kolay görünse de aslında öyle değildir; bazen bilgisayar birden bire çökebilir. Bu durumda gerekli dosyaların kaybedilmesi canınızı sıkabilir. Bu nedenle tüm önemli dosyalarınızı Zip ya da CD-R gibi harici bir saklama ortamına aktarmalısınız. Aynı işlem e-mail ve adres defteriniz için de geçerli olacaktır. Outlook'ta bir dosya "export" edip bunu yedekleme ünitesine saklayarak verilerinizin kaybolmasını engelleyebilirsiniz.
Ayrıca "Belgelerim" klasörünü de farklı bir ortama yedekleyin. Başka bir klasör seçilmediği takdirde Windows bu klasörde sadece kullanıcı tarafından yaratılan dosyaları saklar.
Bu yüzden en çok gezdiğiniz web sayfalarını içerek "Sık Kullanılanlar" klasörü de önemlidir. Bunu da aynı şekilde yedekleme ünitenize kaydedin. İleride bu klasör ileride tekrar eski konumuna kopyalamak için ihtiyacınız olacak. Güvenlik gerektiren tüm dosyalarınıza da aynı işlemleri uygulayın. Böylelikle veri kaybından sakınmış olursunuz.
5) Eşit paylaşın: Her OS'a bir disk alanı ayırın
Windows XP'nin, Windows 98 ya da Me'nin bulunduğu disk alanlarına kurulması tavsiye edilmez. Öncelikle XP'nin kendi görevlerini yerine getirebileceği mantıksal bir disk alanı yaratın. Bu işlem için en azından 2 GByte sabitdisk alanı ayırmalısınız. Sabitdisk'in bölünmesi için yeni sürümünde aynı zamanda yeni dosya yapısını da destekleyen PowerQuest firmasının Partiton Magic 7.0 yazılımını kullanabilirsiniz. Böylece değişiklikten önceki disk içeriğinin de kaybolmaması sağlanır ve yeni disk yapısına hızlı bir geçiş yapılabilir.
6a) Yükseltme kurulumu: Yeniler için en konforlu yol
Microsoft, ev kullanıcıların sistemlerini XP Professional sürümüne yükseltmelerine (update) olanak tanımıyor. Windows XP'nin Home Edition sürümüne yükseltilmesi ise sadece Windows 95 ve 3.1 kullanıcılarının ise bu durumda işletim sistemlerini yeniden kurmaları gerekir.
Windows 2000 Pro. ve Windows NT 4.0 kullanıcıları ise benzer şekilde sistemlerini XP Professional sürümüne güncelleyebiliyorlar. Ancak XP Professional Türkçe'nin tam sürümü ise önümüzdeki günlerde piyasaya sürülmeye hazırlanıyor. Eğer Windows'u tamamen baştan kurmak istiyorsanız güncelleme sürümleri işinizi kolaylaştıracak. Böylelikle XP eski sistemin özelliklerini kabul ediyor ve "Program Ekle Kaldır" altından kaldırılabiliyor. Office paketi için önceden kurulmuş programlar yeni işletim sisteminin kurulumundan sonra da sorunsuz olarak çalışabiliyor. Ancak bu durumda tüm gereksiz sistem kayıtlarının ve dosyalarının ileride sorun yaratabileceğini düşünebilirsiniz. Dinamik güncelleştirme özelliği kurulum sırasında XP için en güncel yamaların ve güncellemelerin indirilmesini ve sisteme entegre edilmesini sağlıyor.
Ancak dinamik güncelleştirme için internet bağlantısının kurulması gerekir. Böylelikle her an için en yeni sistemde çalıştığınıza emin olabilirsiniz.
6b) Yeni Kurulum: Eski yüklerden kurtaracak temiz çözüm
Eğer önceden Windows 2000 tecrübeniz varsa XP kurulumunda hata yapma şansınız oldukça düşük. Millenium kullanıcıları da hedefe güvenilir bir şekilde ulaşabilirler. Çünkü Millenium kurulumundan farklı olarak birkaç ek ayar yapmanız yeterli olacaktır. Eğer geçiş yapmadan önce sistemi yavaş yavaş incelemek istiyorsanız paralel kurulumu tercih etmelisiniz. XP diğer işletim sisteminin yanına kusursuz bir biçimde kurulur ve gerekli boot manager'i de beraberinde getirir. (kurulumdan sonra XP'nin standart olarak başlatılması için 30 saniye bekler)
Kurulum oldukça basit bir şekilde gerçekleştirilir. Mevcut işletim sisteminizi başlatın ve aynı zamanda boot edilebilir XP CD'sini sürücüye yerleştirin. Kurulum gerekli adımları yerine getirecek olan sihirbazı çağırır.
Eğer yeni kurulumun ardından tüm ayarları baştan yapmaktan korkuyorsanız içiniz rahat etsin, çünkü XP e-mail hesapları, sık kullanılanlar ve bunun gibi önemli dosyaları taşıyacak bir sihirbaz sunuyor. Kurulumun bir sonraki adımında XP'yi kurmak istediğiniz disk bölümünün seçilmesi gerekir. Ancak üzerinde Millenium ya da Windows 98 kurulu bir disk alanını seçmemeye dikkat edin, çünkü aynı disk alanında iki işletim sistemi büyük sorunlar yaratabilir. Bir sonraki adımda dosya sisteminin XP ile entegre edilmiş yeni NTFS-5 sürümüne çevrilmesini göreceksiniz.
Windows 2000'in piyasaya sürüldüğü günden bu yana akıllarda dolanan soru hep aynı: Sabitdiski FAT32 ile mi yoksa NTFS sistemiyle mi biçimlendirmeli?
İki sistem arasındaki fark:
FAT32: FAT sisteminin en büyük avantajı diğer sistemler tarafından da destekleniyor olması. Üstelik Linux ve Mac OS gibi işletim sistemleri de FAT32 üzerinde çalışıyor. Eğer bir çok işletim sistemiyle bir arada çalışmak istiyorsanız FAT32 sistemini tercih etmelisiniz. Kullanıcı haklarının yönetilmemesi NTFS ile karşılaştırıldığında en büyük dezavantajı oluşturuyor.
NTFS: Windows XP, NT dosya sistemiyle gerçek fonksiyonlarına kavuşuyor. Böylelikle sabitdiski şifreleyebilir ya da kullanıcı hakları tanımlayabilirsiniz. Birkaç basit adımda sabitdiskin yabancılara karşı korunması sağlanır. Ancak başka işletim sistemleri tarafından desteklenmez. her şeye rağmen tercih yaparken güvenlik gereksiminizi ön planda tutmalısınız.
Windows'un çalışmasında birinci sırada önem taşıyan dosyalardan birisi de Registry olarak bilinen kayıt veritabanıdır. Burada, kurulu yazılım ve donanımın yani sıra kullanıcıların bireysel ayarları hakkında da gerekli bilgiler saklanır.
Eğer Windows'u hızlandırmak istiyorsanız yolunuz mutlaka Registry'den de geçecektir. Artık ihtiyaç duyulmayan kayıtların temizlenmesi de sisteminize hız konusunda artılar getirir. Ancak sonuçlarından kesin olarak emin değilseniz Registry'de değişiklik yapmamaya dikkat etmelisiniz. Sistem kayıtları yani Registry, "System.dat" ve "User.dat" adı altında iki dosyadan oluşur. İlk dosyada sistemden alınan bilgiler, ikinci dosyada ise bireysel kullanıcı profili saklanır. Registry'yi oluşturan her iki dosya da sabit diskinizde Windows klasörü altında bulunur. Bu dosyalar gizli olarak belirtildikleri için default ayarları kullanarak Windows Gezgini ile klasöre göz attığınızda görünmezler. Ancak aşağıdaki işlemleri yaparak bu ve diğer bütün saklı dosyaları görünür hale getirebilirsiniz.
1- Önce Windows Gezgini'nde "Görünüm" menüsü altında yer alan "Klasör Seçenekleri..." ne tıklayın. (Windows Me'de ise Klasör Seçeneklerine Denetim Masası'ndan ulaşabilirsiniz)
2- Daha sonra açılan pencerede "Görünüm" kartına tıklayın ve listede "Gizli Dosyalar" altında yer alan "Tüm dosyaları göster" seçeneğini aktif hale getirin.
Windows'un güçlü ama tehlikeli kayıt düzenleyicisi ile çalışmak Eğer bu dosyaları normal bir metin düzenleyicisi ile açmak isterseniz karşınıza sadece karmaşık ve tanımlanamayan işaretler çıkacaktır. Kayıt veritabanının özel görüntüleme biçimine ise sadece Windows tarafından özel olarak geliştirilmiş düzenleyici ile ulaşabilirsiniz. Ancak bu araç, hatalı kullanımlarda gerçekten Windows için tehlike oluşturabileceğinden Microsoft tarafından gözlerden saklanmıştır. Dolayısıyla çalıştırmak için "Başlat" menüsünden "Çalıştır..."i kullanmanız gerekecektir.
Karşınıza çıkacak alana Win98/Me için regedit, Windows NT/2000 için ise regedit32 yazın ve "Tamam" tuşuna tıklayın.
Bu düzenleyicinin yapısının Windows Gezgini'ne büyük benzerlik gösterdiğini hemen fark edeceksiniz. Burada pencere iki bölümden oluşur. Sol pencerede kayıtların ana sütunu ve sağ pencerede ise bir kayda ait olan daha doğrusu alt bölümlere ait olan verileri görebiliriniz. Windows terminolojisinde bu bölümler "Anahtar" olarak adlandırılır. Bu tür bir anahtarın önünde yer alan artı işaretine tıklayarak diğer alt anahtarlara ulaşabilirsiniz. Böylelikle kompleks bir yapıya sahip kayıt veritabanının temellerine ulaşabilir ve kayıtları silip yenilerini de ekleyebilirsiniz. Örnek olarak Windows'a önceden girdiğiniz kullanıcı adini değiştirmek aşağıdaki adımları izleyerek değiştirebilirsiniz.
1- Önce yukarıda anlatıldığı gibi kayıt düzenleyicisini (Regedit) başlatın.
2- Daha sonra sırayla "HKEY_LOCAL_MACHINE" ana anahtarı altında yer alan "Software", "Microsoft" ve son olarak da "Windows" anahtarlarının önündeki artı (+) işaretine tıklayın.
3- Fare ile "Current Version" anahtarına tıklayın.
4- Gezginin sağ penceresinde "RegisteredOwner" tanımını arayın. Burada Windows'un başlatılması sırasında tanımladığınız adi bulacaksınız.
5- Bu adin üzerine çift tıkladığınızda küçük bir pencere açılır. Bu penceredeki alana yeni adi girebilirsiniz.
Kayıt düzenleyicisi ile çalışırken her zaman bir işlemi yapmadan önce 2 kere düşünün. Çünkü burada yapılacak hatalar oldukça tehlikelidir ve kayıt düzenleyicide bir işlemi gerçekleştirdiyseniz bir daha geriye dönüş yoktur. Bu da yanlışlıkla bir anahtar sildiğinizde artık onu ömür boyu unutabilirsiniz anlamında gelir. Düzenleme yaparken de her şey eski kayıtlar üzerine zamanlı olarak yazılır. Dolayısıyla bir hata durumunda eskisini geri yükleme gibi bir şansınız hiç yoktur. Son olarak hiç bir zaman da bir yanlış yaptığınızı anlama şansınız yoktur. Kayıt düzenleyici bu konuda hiçbir uyarı vermez. Sonuçları görmek için tek şans bilgisayarı bastan başlatmaktır. Ancak bu durumda da eğer daha önce yaptığınız giriş hatalı ise sistem bir daha açılmayabilir.
Kayıt içinde aradığınız bir anahtara hızlı bir şekilde ulaşılması
Bilgisayarınıza kurmuş olduğunuz yazılım ya da Windows ile bir özelliği değiştirmek için kullanacağınız anahtarların Registry içindeki tam yerini bilmiyorsanız aratıp kolayca bulabilirsiniz. Ancak özellikle yavaş bir sisteme sahipseniz bu arama işlemi oldukça uzun zaman alabilir. Ayrıca değiştirmeden önce bulduğunuz anahtarın aradığınız olup olmadığına da iyice emin olmanız gerekir. Arama yapabilmek için kayıt editörünü çalıştırdıktan sonra Düzen menüsünden Bul seçeneğine tıklayın (Ctrl - F kısa yolunu da kullanabilirsiniz).
Açılacak pencerede aranan alanına aradığınız anahtar kelimeyi yazın. Bakılacaklar kısmında is aramanın nerede gerçekleştirilmesini istiyorsanız o seçenekleri işaretleyin. Daha sonrada Sonrakini bul tuşuna basarak aramayı başlatabilirsiniz. Aradığınız sonuca ulaştıktan sonra, başka benzer anahtar olup olmadığını kontrol etmek için ise yine düzen menüsünden ulaşıp bu sefer Sonrakini Bul seçeneğini seçebilir ya da F3 kısa yol tuşunu kullanabilirsiniz.
Örneğin bilgisayarınızda daha önceden yüklü bir yazılımı bilgisayarınızdan kaldırıp, ilgili tüm parçalarını da sildiğinizi farz edin. Ancak bilgisayarınızı buna rağmen ilgili referansların halen Registry'de yer aldığını iddia ediyor ve hata veriyor. Üstelik bu kaydın Registry'nin neresinde olduğunu da bilmiyorsunuz. İşte bu durumda Registry'de programın ismi ile ilgili aramalar yapıp ilgili aramalar yapıp ilgili anahtarları bulup silmeyi deneyebilirsiniz. Eğer bulduğunuz sol tarafta ise yer alan bir anahtar yada bir değer ise güvenle silebilirsiniz.
Tabii ki bu işlemi yapmadan önce kaydın bir yedeğini almayı unutmayın. Ayrıca çok fazla değer silmeden önce arada bilgisayarı bastan başlatıp sorunun giderilip giderilmediğini kontrol etmekte de faydalı olacaktır. Eğer problem daha da büyüdüyse yedeğinden Registry'i geri yükleyip başka bir anahtar silmeyi deneyin.
Karışık gözükse de aslında Registry oldukça düzenlidir.
Window'un kayıt veritabanı basta "HKEY_CLASSES_ROOT" olmak üzere altı ana anahtardan oluşur.
HKEY_CLASSES_ROOT Sürükle bırak işlemleri ile ilgili yazılım ayarları, kısa yol ve tüm diğer kullanıcı ara birimi ile ilgili bilgileri içerir. Burada ilişkilendirilmiş her dosya için bir alt anahtar daha bulunur.
HKEY_CURRENT_USER O an oturumu açık onun kullanıcı ile ilgili bilgileri içerir. Burada 7 alt anahtar daha bulunur.
AppEvents: Sistem ve uygulamalarda kullanılmak üzere atanmış sesler ile ilgili ayarlar burada yer alir.
Control Panel: Burada Windows 3.x'deki System.i ni, Win.ini ve Control.ini dosyalarının içeriğine benzeyen denetim masası ayarları yer alir.
InstallLocationsMRU: Başlangıç klasöründe yer alan programların sabit diskteki yollarını belirler.
Keyboard layout: O an kullanılan klavye düzenine buradan da ulaşılabilir.
Network: Ağ bağlantı bilgileri burada yer alır.
Remote Access : Eğer çevirmeli ağ üzerinde ağ bağlantısı kullanılıyorsa o anki bağlantı bilgileri burada bulunur.
Software: Bilgisayara bağlı kullanıcının yazılım konfigürasyon ayarlarına buradan ulaşılabilir.
HKEY_LOCAL_MACHINE Her kullanıcı için ayni olan bu değerler bilgisayarda yer alan donanım ve yazılım ayarları üzerine bilgiler içerir. bu anahtarın altında da 7 alt anahtar bulunur.
Config: konfigürasyon bilgileri ve ayarlarına buradan ulaşmanız mümkün.
Enum: Donanım aygıt bilgi ve ayarları burada bulunur.
Hardware: Seri bağlantı noktaları ile bilgiler ve ayarları içerir.
Network: Kullanıcının o an bağlı bulunduğu ağ yada ağlar üzerine bilgiler burada bulunur.
Security: Ağ güvenlik ayarlarına buradan ulaşılabilir.
Software: Yazılımlara has özel bilgiler ve ayarları içerir.
System: Sistem başlangıç ve aygıt sürücüleri bilgileri ile işletim sistemi ayarları burada yer alır.
HKEY_USER İşletim sistemlerine bağlanan her kullanıcı için masaüstü ve kullanıcı ayarlarını içerir. Bu başlık altında her kullanıcıya ait bir anahtar daha bulunur. Ancak sadece tek bir kullanıcı varsa, bu durumda sadece "default" altında tek anahtar olacaktır.
HKEY_CURRENT_CONFIG HKEY_LOCAL_MACHINE ile bağlantılı olarak o anki donanım konfigürasyonu ile ilgili bilgileri içerir.
HKEY_DYN_DATA Bu anahtar Windows'un çalışması sırasında sık değişen veri kavramının anahtarını oluşturur. Bir USB aygıt bağladığınızda yada sistem çalışırken yapabileceğiniz bir değişiklikte Registry'nin bu alanındaki veriler değişir
Registry'nin bakımı ve yedeklenmesi
Registry Windows'un sorunsuz olarak çalışması için kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Bu yüzden işletim sistemi her gün sistemin çalıştırılmasıyla birlikte bir güvenlik kopyası alır. Bu güvenlik dosyası Windows klasörleri içerisinde gizli bulunan "Sysbckup" klasöründe bulunur. Güvenlik dosyası otomatik olarak paketlenir ve "rbxxx.cab" biçimine getirilir (burada xxx duruma göre değişen üç basamaklı bir sayıdır . Buna ek olarak Windows bu Backup dosyalarından beş tanesini de arşivler.İsterseniz Registry'de bir değişiklik yaptıktan sonra bunu geri alabilmek için bu güvenliği kendinizde yaptırabilirsiniz. Bunun için Başlat > Programlar > Donatılar > Sistem Araçları menüleri altında yer alan "Sistem Bilgisi" ni çalıştırın. Daha sonrada burada "Araçlar" menüsünde yer alan "Kayıt Tarayıcı" sini çalıştırın. Windows başlangıçta otomatik olarak güvenlik sağladığı için işlemin sonunda tekrar yedekleme yapmak isteyip istemediğinizi sorar. Eğer bu soruyu doğrularsanız Windows güncel kayıt veritabanının yedeğini saklayacaktır. Bu güvenlik yöntemine ek olarak kullana bileceğiniz bir başka seçenek de Kayıt Düzenleyicisi altında Export fonksiyonudur. Bu işlemi gerçekleştirebilmek için "Kayıt" menüsünden "Kayıt dosyası ver" seçeneğine tıklayın. Dosya adi ve saklanacağı konumu isteğinize göre belirleyebilirsiniz. Eğer ikinci bir sabit disk'iniz varsa bunu hedef olarak kullanabilirsiniz. Eğer bir CD yazıcınız varsa CD!leri yedekleme ortamı olarak kullanmak tabi ki çok daha iyi olacaktır. Ancak bir disket bu işlem için yeterli olmayacaktır. Çünkü kayıt veritabanının boyutu genellikle Megabyte'larca büyükte olabilir. Bu yüzden Windows'un otomatik olarak "Sysbckup" klasörüne yerleştirdiği güvenlik dosyası büyük şans oluşturur. Ancak sadece büyük kayıt veritabanı bir disketin kapasitesini aşacaktır.
Kayıt dosyasının çalışmasında sorunlar ile karsılaştığınızda ve bu yüzden zor durumda kaldığınızda bu güvenlik kopyalarından birini geri yüklemek için bilgisayarınızı DOS kipinde başlatmanız gerekir. Win95 ve Win98 işletim sistemlerinde bunu "Başlat" ve "Bilgisayarı Kapat" menülerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ancak Windows Me sürümünde açılış disketine ihtiyacınız olacak. DOS-Prompt karşınıza geldiğinde scanreg/restore yazın. Simdi karşınıza Windows'ta yer alan güvenlik kaydından seçim yapacağınız bir ekran gelir. Yeni kayıt veritabanını oluşturacağınız güvenliği seçin. Eğer kayıt düzenleyicisinde bir kayıt dosyası kaydettiyseniz bunu ayni sekilde alabilirsiniz. Yukarıda anlatıldığı gibi Windows'un "Kayıt Düzenleyici" sini çalıştırın ve "Kayıt" menüsünden "Kayıt Dosyası Al"ı seçin. Dosyayı kaydettiğiniz klasörü ve dosya adini belirterek kayıt dosyasını Registry'e geri almış olursunuz.
Sistem performansının artırılması için kayıt dosyasının düzenlenmesi
Kayıtta saklanan verilerin artısı dosya boyutunun artmasını da beraberinde getirir. Bilgisayarınıza kurduğunuz ek donanımlar, yazılımlar ve sürücüler arkanızda kalan veriler ile iz bırakırlar. gerektiği gibi yerine getirilen bir program kaldırma sonrasında veri çöplüğü oluşturacaktır. Bu gereksiz kayıtların aranıp bulunması ve kayıt düzenleyicisi yardımıyla silinmesi çok zahmetli bir işlemdir. Ancak tüm bunlar özellikle bu işlem için hazırlanmış yazılımlar ile kolay ve hızlı bir biçimde gerçekleştirilebilir. Internet üzerinden Registry Cleaner başlığı altında bu tür ücretsiz Freeware ve ücretli Shareware olmak üzere sayısız programa ulaşmak da mümkündür. Bazı programlar gereksiz kayıtların otomatik olarak silinmesinin yani sıra kayıt dosyasının daha konforlu düzenlenmesi için ek fonksiyonlarda sunuyorlar. Bazı programlar ise kayıt veritabanını bastan oluşturabiliyorlar. Tabi ki bu tür programlar çok işlevli olmaları sayesinde de bir üstünlük sağlıyorlar. Kayıt dosyasını bastan oluşturmak için isterseniz Windows'un dahili araçlarına da başvurabilirsiniz. Windows 95'de kayıt düzenleyicisini çalıştırın ve kayıt veritabanını kaydedin. Daha sonra sistemi DOS kipinde başlatın. Komut satırına regedit /c ve ardından da kayıt dosyasının yerini, klasörünü ve dosya adini yazın. Windows 98'de ise "Başlat" menüsünden "Bilgisayarı kapat"a tıklayın. Daha sonra "MS Dos Kipinde Başlat"ı seçin.
Klasik Dos komut satırına düştüğünüzde scanreg /fix yazıp Enter'e basın. Windows Me'de sisteminde Dos kipi bulunmadığı için açılış disketi kullanmanız gerekmektedir. Daha sonraki İslamlar ise Windows 98'deki gibi gerçekleşir. Kayıt düzenleyici programlar olan Registry Cleaner'larin ise Windows ortamında çalışması gibi bir avantajı vardır ve Undo (Geri Al) seçenekleri ile daha güvenlidirler. Ancak yinede tekrar dikkatli olmanızı tavsiye ediyoruz. Her türlü güvenlik tedbirini almadan işlemlere başlamayın.
Çeşitli Windows problemlerine registry ile çözüm bulabilirsiniz
Windows veri kayıt tabanı üzerinde işlem yapan programların çoğu genel registry problemleri yada performans artırıcı bazı tedbirler üzerinde dururlar. Eğer daha spesifik problemlere çözüm arıyorsanız bu durumda kayda müdahale edip gerekli anahtarları elle değiştirmeniz gerekecektir. Bu şekilde normal kullanımda herhangi bir araç ile düzeltemeyeceğimiz ayarları düzeltebilir ve çalışması gerektiği gibi çalışmayan programlar ile araçlar için de çözüm üretebilirsiniz. En sik rastlanan sorunlar için aşağıdaki kısa ipuçlarına bir göz atin. Tabi ki anlatılan değişiklikleri yapmadan önce registry'nizin mutlaka bir yedeğini almayı unutmayın.
1- Registry'i sıkıştırmak
Eğer sizin bilgisayarınızdaki kayıt dosyası da çok fazla yer kaplıyorsa onu biraz daha kompakt bir hale sokmak isteyebilirsiniz. Bunun için öncelikle bilgisayarınızı gerçek DOS modunda başlatmanız gerekir. Windows altındaki DOS modu ise yaramayacaktır. Daha sonra regedit'i çalıştırıp kayıt dosyası ver seçeneği ile o anki kaydı örnek olarak Compact.reg adi altında kaydedin. Daha sonra regeditten çıkın ve "regedit /c compact.reg" (tırnaksız olarak) parametreleri ile çalıştırın. Sıkıştırma gerçekleşecektir.
2- Bir kayit anahtarinin otomatik olarak silinmesi
Normal olarak bir reg dosyasından registry anahtarını otomatik olarak silemezsiniz. Ancak bunun içinde bir yol bulunmaktadır. Ana anahtarın hemen basında yer alan parantezler içine bir eksi (-) işareti koymak yeterli olacaktır. Örneğin eğer HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft\Office\8.0\Common\Assistans anahtarını silmek istiyorsanız anahtarı -HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft\Office\8.0\Common\Assistans seklinde değiştirin. Sonuç olarak o ve altındaki diğer tüm alt anahtarlar da silinecektir.
3- Sabitdiskinizi başka bir bilgisayara taşımak
Eğer bilgisayarınızdaki sabit diskinizi donanımları tamamen farklı başka bir bilgisayara taşıdıysanız, daha sonradan sistemi başlatmanız sırasında problemleri ile karşılaşabilirsiniz. Bunu engellemek için önceden aygit yöneticisinden aygıtları kaldırmanız gerekir. Tek tek elle yapmaktansa regedit'i kullanabilirsiniz. Önce regedit'i çalıştırın ve HKEY_LOCAL_MACHINE anahtarına gidin. Buradaki Enum bölümünü sildiğinizde donanımlara ait tüm ayarlarda silinecektir.
4- CD'lerin Autorun sorunlarını çözümlemek
Bilgisayarınıza taktığınız Cd'leriniz artık otomatik başlama özelliğine cevap vermiyorsa ve gereken tüm ayarları değiştirmenize rağmen bir fayda sağlamadıysanız çözümü registry'de bulabilirsiniz.
Bunun için kayıt içinde HKEY_CURRENT_USERS\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer anahtarına ulaşın ve buradaki NoDriveTypeAutoRun'in değerinin 95 00 00 00 olduğundan emin olun değilse değiştirin. Sorun düzelecektir.
5- Başlat menülerinin açılış hızlarını değiştirmek
İşletim sistemi üzerinde Başlat menüsünde gezinirken alt menüler belli bir süre sonra otomatik olarak açılacaktır. Ancak alt menülerin eğer sadece tıkladığınızda açılmasını istiyorsanız bu düzenlemeyi de registry altından yapabilirsiniz. Bunun için Registry içinde HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Desktop anahtarı altına gelin. Burada sağ tarafta MenuShowDelay seklinde bir dize bulunması gerekir. Eğer yoksa yeni bir tane oluşturun ve değer olarak da 65534 yazın. Artık siz tıklamadan hiçbir menü açılmayacaktır. Bu değeri sıfır (0) yaptığınız takdirde ise menüler hiç beklemeden açılacaktır.
osya/Klasör Bul diyalog kutusunu açar 
IE 5 kurulu ise) Başlat-Programları açın.Herhangi bir programa sağ tıklayın."Sort by name"komutunu seçin. 
tüm .___, .old, .prv, .txt ve .dos dosyalarini silebilirsiniz. (Windows'u DOS ile dual-boot kullaniyorsaniz .dos dosyalarini silmeyin). CACHE'I BOSALTIN Diskinizde en çok yeri, Web tarayicinizin cache (önbellek) klasörü tutar. Ziyaret ettiginiz sitelerdeki resimler, bazi html dosyalari ikinci ziyaretlerde daha hizli gelmesi için bu klasörlerde tutulur. Internet Explorer 4.0 kullaniyorsaniz Windows\Temporary Internet Files, Netscape Navigator 4.0 kullaniyorsaniz C:\Program Files\Netscape\Users\(kullanici ismi)\Cache klasöründeki dosyalari temizleyip yer açabilirsiniz. Bu is için PC World Online'daki Cache Killer Pro yazilimini da kullanabilirsiniz. TMP'LER KALMASIN Normalde TMP soyadli geçici dosyalarin Windows kapanirken silinmesi gerekir. Ancak diskinizi söyle bir tararsaniz Windows'un bu iste pek de basarili olmadigini göreceksiniz. O anda kullanilmayan tüm TMP soyadli dosyalari silebilirsiniz. Kullanilanlari ise Windows zaten silmenize izin vermeyecektir. RESIMLER YER TUTAR Grafik dosyalari da çok yer tutabilir. Sisteminizi tarayarak gereksiz BMP ve PCX dosyalarini silebilirsiniz. BMP dosyalarinin içerigini kolayca görmek istiyorsaniz, Baslat*Çalistir (Start*Run) komutu ile açilan diyalog penceresine regedit yazarak Registry Editor'ü çalistirin, HKEY_CLASSES_ROOT\Paint.Picture\DefaultIcon klasörünü seçin. Sag pencerede Varsayilan (Default) üzerine çift tiklayip degerini %1 olarak degistirin. Böylece BMP dosyalarinin simgesi resmin içerigini gösterecek. Tabii IE4 ile gelen ActiveDesktop'i kullaniyorsaniz klasör pencerelerinizi Web Içerigi seklinde görüntüleyebilir ve seçili resim dosyalarinin içerigini pencerenin sol bölmesinde görebilirsiniz. Not: Arkaplan olarak kullanmak istedigini BMP dosyalari varsa bunlari silmemeye dikkat edin 
