Doğuş Pertez
Admin
Sınav Sırasında Dikkatin Önemi
Öğrencilerin sınavlara sadece bilgi yönünden hazırlıklı olmaları yeterli değildir, öğrenciler sınavlara düşünsel ve davranışsal yönden de hazırlıklı olmadırlar. Sınavlara düşünsel ve davranışsal yönden hazırlık sınavdaki dikkat ve konsantrasyonu etkilemektedir.
Dikkat de sınav sonuçlarını yorumlayan öğrencilerin en çok dile getirdikleri hata nedenlerinden biridir. Peki dikkat nedir ve sınav sırasında dikkati ve konsantrasyonu etkileyen değişkenler nelerdir?
Dikkat, bedenin ve zihnin herhangi bir malzeme üzerinde odaklaşmasıdır.
ÖSS gibi zamana karşı yarışılan sınavlarda dikkat ve konsantrasyonun önemi tartışılamaz. Bilgi ne kadar tam olursa olsun öğrenci 180 dakikalık sınavda dikkat ve konsantrasyonunu bilinçli bir şekilde sürdüremiyorsa gerçek performansını ortaya koyamaz. Konsantrasyonu sağlamada zihnin belirli bir malzeme üzerinde odaklanması kadar bedenin de odaklaşması çok önemlidir. Çünkü belli bir pozisyonda uzun süre kalmak kasları gerer ve kan dolaşımını zorlaştırır, Bu durumu da beyne az kan gitmesi, beynin yakıtsız kalması demektir. Bu nedenle çalışmalar sırasında ve sınav sırasında öğrenci tarafından belirlenecek periyodlarda beden duruşunun değiştirilmesi etkili olacaktır.
Sınav sırasında öğrencilerimizin dikkat ve konsantrasyonlarını etkileyen bazı olumlu ve olumsuz değişkenler bulunmaktadır.
1) Bilimsel kalıplar (Zihinsel alışkanlıklarımız)
2) Sınava hazır bulunuşluk düzeyi
3) İç ve Dış Etkenler
4) Amaç yoksunluğu ya da belirsizliği
5) Aşırı kaygı ve gerginlik
1) Bilişsel Kalıplar : Zihnimiz, problem çözme ve karar verme sürecinde ortaya çıkan karmaşıklıkla baş edebilecek sisteme gereksinim duyar, bilişsel kalıplar bu aşamada devreye girer.
Zihinsel kalıplarımız probleme belli bir yaklaşım yolu öğretir. Biz bunu öğreniriz ve bu yaklaşımı diğer problemler için genelleştiririz. Örneğin 2 rakamını 24’den kaç kere çıkarabilirsiniz sorusu çok açıktır. Bazı öğrencilerimiz hemen 24 içindeki 2’leri ayırıp 12 cevabını verebiliyor. Oysa sorulan bu değildi. Sorulan 24’ten 2 rakamını kaç kere çıkarılabileceğidir....
Cevap , Bir Defa’dır. Çünkü 24’ten 2 rakamı çıkarıldığında artık sayı 24 değil 22’dir.
Deneme sınavlarında da durum böyledir. Öğrencilere problemin çözümü için belli bir yaklaşım yolu öğretilir. Problem çözme becerisini tam olarak kazanamayan öğrenci alışkanlıklara takılıp kaldığı için farklı bakış açılarını görememekte bu da sınavda dikkatsizlik diye tanımlanmaktadır.
Ayrıca öğrencilerin kafasında , belirli konulardaki sorular kolay-zor gibi ifadeler bulunmaktadır. Sınav sırasında kolay görünen sorularda daha yoğun dikkatsizlik gözlenmektedir. Bunun nedeni öğrencinin soru tipine hakim olması nedeniyle dikkatini yoğunlaştırma gereği duymamasıdır.
Eğer evde yapılan sorular kolay-zor gibi gruplandırılmadan her soru tipine eşit önem verilirse bu sıkıntı ortadan kalkacaktır. "Nasıl olsa biliyorum" rahatlığı dikkatsizliğe neden oluyor. Kalıplaşmış otomatik soru çözme alışkanlığı hata yapmaya yol açar.
2) Sınava Hazırlık Düzeyi : Bu kavram, yeni bir öğrenme yaşantısının gereklerine uygun, kişisel yeterlik ve özelliklerin tümüdür.
ÖSS için hazır bulunuşluk;
- Konulara bilgi bakımından hakim olma; sınava bilgi yönünden hazırlığı kapsar. Sınava bilgi bakımından hazırlık yapılmadan girildiğinde soruları çözme hızı yavaş olacaktır. Bu da ilerleyen sorulara zaman ayırmakta sıkıntı yaratacaktır ve süreyi yetiştirmek adına diğer sorular daha hızlı yapılacak bu da dikkat hatalarına neden olacaktır.
Yaşamdaki her olgu için hedef belirlemek gerekir. Sınava giren bir öğrencinin sınav stratejisini belirlemesi üç saatlik sınavda dikkatini toplamasını kolaylaştıracaktır. Öğrencilerimizin deneme sınavlarında kendileri için en uygun olan sınav stratejilerini deneme-yanılma yöntemiyle bulmaları gerekmektedir. Çünkü sınav stratejisi bireysel özelliklere göre belirlenir. Gerçek ÖSS’de daha önce denenmemiş bir yöntemin denenmesi çok risklidir.
Öğrenciler kimi zaman "sınav sırasında bir soruya takıldığımda başka soruya geçsem de dikkatimi toplayamıyorum" gibi ifadeleri dile getirebiliyorlar.
Sınav sırasında belirli bir soruya takılıp kalmanın üç olumsuz etkisi vardır:
1) Zaman kaybı
2) Diğer soruları olumsuz etkileme
3) Kör nokta (uzun süre aynı soru ile uğraşmak sorunun püf noktasını görmeyi engeller)
Eğer öğrenci sınava hazırlık amacıyla soru çözerken bir soru üzerinde 5-10 dakika uğraşıyorsa bu beceriyi sınava uyarlaması zor olacaktır. Bu nedenle evde süre tutarak test çözülmelidir. Bu noktada öğrenciye turlama yöntemi önerilmektedir. Sınavlarda turlama yönteminin etkili olabilmesi için evde yapılan çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.
Sınavda bazı sorulara daha fazla zaman harcanabilir, ancak süre sınırlaması olduğu için daha sonra rahatlıkla yapılabilecek sorulara da yeterli süre ayrılması gerektiği unutulmamalıdır. Eğer çok zaman harcayarak soru çözülebiliyorsa, temel bilgilerde eksikler olabilir. Bu nedenle konular ve sorular ile ilgili düşünme biçimleri gözden geçirilmelidir.
Öğrencilerin sınav sırasında yaşadığı en temel sıkıntılardan biri okuma hataları ya da eksik okumadır. Bu noktada öğrencilerin yapması gereken sorunun tam olarak ne istediğini anlamadan cevaplamaya geçmemektir. Soruyu okurken belirleyici noktaların, vurguların altının çizilmesi dikkatin yoğunlaşmasını sağlayacağı için hata yapma oranını azaltacaktır.
Dikkat de sınav sonuçlarını yorumlayan öğrencilerin en çok dile getirdikleri hata nedenlerinden biridir. Peki dikkat nedir ve sınav sırasında dikkati ve konsantrasyonu etkileyen değişkenler nelerdir?
Dikkat, bedenin ve zihnin herhangi bir malzeme üzerinde odaklaşmasıdır.
ÖSS gibi zamana karşı yarışılan sınavlarda dikkat ve konsantrasyonun önemi tartışılamaz. Bilgi ne kadar tam olursa olsun öğrenci 180 dakikalık sınavda dikkat ve konsantrasyonunu bilinçli bir şekilde sürdüremiyorsa gerçek performansını ortaya koyamaz. Konsantrasyonu sağlamada zihnin belirli bir malzeme üzerinde odaklanması kadar bedenin de odaklaşması çok önemlidir. Çünkü belli bir pozisyonda uzun süre kalmak kasları gerer ve kan dolaşımını zorlaştırır, Bu durumu da beyne az kan gitmesi, beynin yakıtsız kalması demektir. Bu nedenle çalışmalar sırasında ve sınav sırasında öğrenci tarafından belirlenecek periyodlarda beden duruşunun değiştirilmesi etkili olacaktır.
Sınav sırasında öğrencilerimizin dikkat ve konsantrasyonlarını etkileyen bazı olumlu ve olumsuz değişkenler bulunmaktadır.
1) Bilimsel kalıplar (Zihinsel alışkanlıklarımız)
2) Sınava hazır bulunuşluk düzeyi
3) İç ve Dış Etkenler
4) Amaç yoksunluğu ya da belirsizliği
5) Aşırı kaygı ve gerginlik
1) Bilişsel Kalıplar : Zihnimiz, problem çözme ve karar verme sürecinde ortaya çıkan karmaşıklıkla baş edebilecek sisteme gereksinim duyar, bilişsel kalıplar bu aşamada devreye girer.
Zihinsel kalıplarımız probleme belli bir yaklaşım yolu öğretir. Biz bunu öğreniriz ve bu yaklaşımı diğer problemler için genelleştiririz. Örneğin 2 rakamını 24’den kaç kere çıkarabilirsiniz sorusu çok açıktır. Bazı öğrencilerimiz hemen 24 içindeki 2’leri ayırıp 12 cevabını verebiliyor. Oysa sorulan bu değildi. Sorulan 24’ten 2 rakamını kaç kere çıkarılabileceğidir....
Cevap , Bir Defa’dır. Çünkü 24’ten 2 rakamı çıkarıldığında artık sayı 24 değil 22’dir.
Deneme sınavlarında da durum böyledir. Öğrencilere problemin çözümü için belli bir yaklaşım yolu öğretilir. Problem çözme becerisini tam olarak kazanamayan öğrenci alışkanlıklara takılıp kaldığı için farklı bakış açılarını görememekte bu da sınavda dikkatsizlik diye tanımlanmaktadır.
Ayrıca öğrencilerin kafasında , belirli konulardaki sorular kolay-zor gibi ifadeler bulunmaktadır. Sınav sırasında kolay görünen sorularda daha yoğun dikkatsizlik gözlenmektedir. Bunun nedeni öğrencinin soru tipine hakim olması nedeniyle dikkatini yoğunlaştırma gereği duymamasıdır.
Eğer evde yapılan sorular kolay-zor gibi gruplandırılmadan her soru tipine eşit önem verilirse bu sıkıntı ortadan kalkacaktır. "Nasıl olsa biliyorum" rahatlığı dikkatsizliğe neden oluyor. Kalıplaşmış otomatik soru çözme alışkanlığı hata yapmaya yol açar.
2) Sınava Hazırlık Düzeyi : Bu kavram, yeni bir öğrenme yaşantısının gereklerine uygun, kişisel yeterlik ve özelliklerin tümüdür.
ÖSS için hazır bulunuşluk;
- Konulara bilgi bakımından hakim olma; sınava bilgi yönünden hazırlığı kapsar. Sınava bilgi bakımından hazırlık yapılmadan girildiğinde soruları çözme hızı yavaş olacaktır. Bu da ilerleyen sorulara zaman ayırmakta sıkıntı yaratacaktır ve süreyi yetiştirmek adına diğer sorular daha hızlı yapılacak bu da dikkat hatalarına neden olacaktır.
Yaşamdaki her olgu için hedef belirlemek gerekir. Sınava giren bir öğrencinin sınav stratejisini belirlemesi üç saatlik sınavda dikkatini toplamasını kolaylaştıracaktır. Öğrencilerimizin deneme sınavlarında kendileri için en uygun olan sınav stratejilerini deneme-yanılma yöntemiyle bulmaları gerekmektedir. Çünkü sınav stratejisi bireysel özelliklere göre belirlenir. Gerçek ÖSS’de daha önce denenmemiş bir yöntemin denenmesi çok risklidir.
Öğrenciler kimi zaman "sınav sırasında bir soruya takıldığımda başka soruya geçsem de dikkatimi toplayamıyorum" gibi ifadeleri dile getirebiliyorlar.
Sınav sırasında belirli bir soruya takılıp kalmanın üç olumsuz etkisi vardır:
1) Zaman kaybı
2) Diğer soruları olumsuz etkileme
3) Kör nokta (uzun süre aynı soru ile uğraşmak sorunun püf noktasını görmeyi engeller)
Eğer öğrenci sınava hazırlık amacıyla soru çözerken bir soru üzerinde 5-10 dakika uğraşıyorsa bu beceriyi sınava uyarlaması zor olacaktır. Bu nedenle evde süre tutarak test çözülmelidir. Bu noktada öğrenciye turlama yöntemi önerilmektedir. Sınavlarda turlama yönteminin etkili olabilmesi için evde yapılan çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.
Sınavda bazı sorulara daha fazla zaman harcanabilir, ancak süre sınırlaması olduğu için daha sonra rahatlıkla yapılabilecek sorulara da yeterli süre ayrılması gerektiği unutulmamalıdır. Eğer çok zaman harcayarak soru çözülebiliyorsa, temel bilgilerde eksikler olabilir. Bu nedenle konular ve sorular ile ilgili düşünme biçimleri gözden geçirilmelidir.
Öğrencilerin sınav sırasında yaşadığı en temel sıkıntılardan biri okuma hataları ya da eksik okumadır. Bu noktada öğrencilerin yapması gereken sorunun tam olarak ne istediğini anlamadan cevaplamaya geçmemektir. Soruyu okurken belirleyici noktaların, vurguların altının çizilmesi dikkatin yoğunlaşmasını sağlayacağı için hata yapma oranını azaltacaktır.
