hikmet366
Üye
Gezi yazısı nedir ?
[h=1]Gezi yazısı (Seyahatname) nedir?
[/h] Gezi yazısı bir yazarın gezdiği, gördüğü yerleri edebi bir üslupla anlattığı bir yazı türü. Gezi yazılarından oluşan esere seyahatname denir. Bu türün Türk Edebiyatı'ndaki en bilinen örneklerinden biri Evliya Çelebi'nin Seyahatname adlı eseridir
Gezi yazısı yazarken ilgiyi uyanık tutmak, okuyucuda okuduğu yerleri görme isteği uyandırmak çok önemlidir. Gezi yazarlığı ayrı bir ustalığı gerektirir. Yazar gezdiği yerlerin ilginç özelliklerini hemen fark edecek kıvrak bir zekaya ve kültür birikimine sahip olmalıdır.
Gezi yazılarında çoğu kez kronolojik zamanlı plan uygulanır. Gezi için yapılan hazırlıklar; yolculuk, yolculuk sırasında görülen ilgi çekici olaylar; varış, varıştaki ilk izlenimler.
1- Gezi yazılarında da kendinden önceki söylenmişlerden, yazılmışlardan ayrı olmak önemlidir. Aynı yerler daha önce de başkaları tarafından görülmüş, yazılmış olabilir. İkinci gidişte görülenlerle, ilk gidişte görülenler arasındaki farklara bile değinmek gerekir. Bu da gezi yazılarının zamanla tarihsel belge olduğunu ortaya koymaktadır.
2- Yazar anlattıklarının doğruluğunu; konuşma ile, bilgi toplama ve fotoğraflarla desteklemeli, anlattıklarını bir mantık çerçevesine oturtabilmelidir. Anlattıkları, önceki anlattıklarıyla çelişmemelidir.
3- Betimleyici anlatımdan yararlanılır.
4- Gezi yazılarında gezginin dikkatini çeken ve farklı konular güncel olaylarla da bütünleştirilerek edebi bir üslupla anlatılır.
5- Gezi yazısı görülen yerlerin güzellikleri hakkında duygu ve düşünce içerebilir.
6- Anlatılanlar hayal ürünü değil gerçektir.
7- Gezi yazıları kuvvetli bir gözlem gücüne dayanır.
[h=1]Tanınmış seyahatnameler[/h] Türk:
1- Evliya Çelebi Seyahatnamesi
2- Piri Reis'in Kitab-ı Bahriyesi
3- Seydi Ali Reis'in Mir'at-ül Memalik'i
4- Ahmet Haşim'in Frankfurt Seyahatnamesi
5- Mustafa Said Bey'in Avrupa Seyahatnamesi
6- Ömer Lütfi'nin Ümit Burnu Seyahatname
7- Abdurrahmah Efendi'nin Brezilya Seyahatnamesi
8- Mehmed Hurşid Paşa'nın Seyahatname-i Hudud'u
9- Nabi'nin Hicaz Seyahatnamesi
10- Şirvanlı Ahmed Hamdi Efendi Seyahatnamesi
11- Ubeydullah Efendi'nin Amerika hatıraları
12- Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin Fransa Sefaretnamesi
Arap/Fars:
1- İbn Battuta Seyahatnamesi
2- İbn Fazlan Seyahatnamesi
Batı:
1- Doğuya Yolculuk (Gerard de Nerval)
2- Joseph de Tournefort Seyahatnamesi
3- İstanbul (Edmondo de Amicis)
4- İstanbul Seyahatnamesi (Josephus Grelot)
5- Sultanlar kentine yolculuk (Salomon Schweigger)
6- Bir oryantalistin doğu seyahatnamesi (Alexander William Kinglake)
7- Erzurum'a yolculuk (Aleksandr Puşkin)
8- Şövalye Taitbout de Marigny'nin Çerkesya Seyahatnamesi (Taitbout de Marigny)
9- İsfahan Seyahatnamesi (Pierre Loti)
10- Dünyanın hikaye edilişi (Marco Polo)
11- Seyir defterleri ve keşif yolculukları günlüğü (Kristof Kolomb)
12- Timur Devrinde Kadis'ten Semerkant'a Seyahatname (Ruy Gonzales de Clavijo)
[/h] Gezi yazısı bir yazarın gezdiği, gördüğü yerleri edebi bir üslupla anlattığı bir yazı türü. Gezi yazılarından oluşan esere seyahatname denir. Bu türün Türk Edebiyatı'ndaki en bilinen örneklerinden biri Evliya Çelebi'nin Seyahatname adlı eseridir
Gezi yazısı yazarken ilgiyi uyanık tutmak, okuyucuda okuduğu yerleri görme isteği uyandırmak çok önemlidir. Gezi yazarlığı ayrı bir ustalığı gerektirir. Yazar gezdiği yerlerin ilginç özelliklerini hemen fark edecek kıvrak bir zekaya ve kültür birikimine sahip olmalıdır.
Gezi yazılarında çoğu kez kronolojik zamanlı plan uygulanır. Gezi için yapılan hazırlıklar; yolculuk, yolculuk sırasında görülen ilgi çekici olaylar; varış, varıştaki ilk izlenimler.
1- Gezi yazılarında da kendinden önceki söylenmişlerden, yazılmışlardan ayrı olmak önemlidir. Aynı yerler daha önce de başkaları tarafından görülmüş, yazılmış olabilir. İkinci gidişte görülenlerle, ilk gidişte görülenler arasındaki farklara bile değinmek gerekir. Bu da gezi yazılarının zamanla tarihsel belge olduğunu ortaya koymaktadır.
2- Yazar anlattıklarının doğruluğunu; konuşma ile, bilgi toplama ve fotoğraflarla desteklemeli, anlattıklarını bir mantık çerçevesine oturtabilmelidir. Anlattıkları, önceki anlattıklarıyla çelişmemelidir.
3- Betimleyici anlatımdan yararlanılır.
4- Gezi yazılarında gezginin dikkatini çeken ve farklı konular güncel olaylarla da bütünleştirilerek edebi bir üslupla anlatılır.
5- Gezi yazısı görülen yerlerin güzellikleri hakkında duygu ve düşünce içerebilir.
6- Anlatılanlar hayal ürünü değil gerçektir.
7- Gezi yazıları kuvvetli bir gözlem gücüne dayanır.
[h=1]Tanınmış seyahatnameler[/h] Türk:
1- Evliya Çelebi Seyahatnamesi
2- Piri Reis'in Kitab-ı Bahriyesi
3- Seydi Ali Reis'in Mir'at-ül Memalik'i
4- Ahmet Haşim'in Frankfurt Seyahatnamesi
5- Mustafa Said Bey'in Avrupa Seyahatnamesi
6- Ömer Lütfi'nin Ümit Burnu Seyahatname
7- Abdurrahmah Efendi'nin Brezilya Seyahatnamesi
8- Mehmed Hurşid Paşa'nın Seyahatname-i Hudud'u
9- Nabi'nin Hicaz Seyahatnamesi
10- Şirvanlı Ahmed Hamdi Efendi Seyahatnamesi
11- Ubeydullah Efendi'nin Amerika hatıraları
12- Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin Fransa Sefaretnamesi
Arap/Fars:
1- İbn Battuta Seyahatnamesi
2- İbn Fazlan Seyahatnamesi
Batı:
1- Doğuya Yolculuk (Gerard de Nerval)
2- Joseph de Tournefort Seyahatnamesi
3- İstanbul (Edmondo de Amicis)
4- İstanbul Seyahatnamesi (Josephus Grelot)
5- Sultanlar kentine yolculuk (Salomon Schweigger)
6- Bir oryantalistin doğu seyahatnamesi (Alexander William Kinglake)
7- Erzurum'a yolculuk (Aleksandr Puşkin)
8- Şövalye Taitbout de Marigny'nin Çerkesya Seyahatnamesi (Taitbout de Marigny)
9- İsfahan Seyahatnamesi (Pierre Loti)
10- Dünyanın hikaye edilişi (Marco Polo)
11- Seyir defterleri ve keşif yolculukları günlüğü (Kristof Kolomb)
12- Timur Devrinde Kadis'ten Semerkant'a Seyahatname (Ruy Gonzales de Clavijo)
