Türk Dili Tarihi - Türk Dilinin Kullanım Alanı

Sponsorlu Bağlantılar

Durum
Üzgünüz bu konu cevaplar için kapatılmıştır...
Doğuş Pertez

Doğuş Pertez

Admin
    Konu Sahibi
Türk Dili Tarihi - Türk Dilinin Kullanım Alanı
Türk Dili: Dünya Dili

Prof. Dr. Sukru Haluk Akalın
Turk Dil Kurumu Baskanı

Bugun yaklasık 220 milyon konusuru bulunan Turk dili, Moğol ve
Mancu-Tunguz dillerinin de yer aldığı Altay dil ailesinin en fazla
konusura sahip koludur…
19’uncu yuzyı sonlarıa doğu yoğnluk kazanan arastımalarla
Altay dilleri olarak adlandııan Turk, Moğl, Mancu-Tunguz,
Japon ve Kore dilleri ile Fin-Ugor dilleri olarak anıan Fin, Macar
ve Samoyed dillerinin Ural-Altay adıda bir dil ailesi olusturduğ
dusuncesi, dunyada genel kabul gormus bir kuramdı Ancak, 20’nci
yuzyıı ikinci yarııdan itibaren yurutulen dil bilimi
arastımalarıla Ural ve Altay dillerinin bir dil ailesi
olusturamayacağıdusuncesi yaygılasmaya basladı Fin, Macar ve Samoyed dilleri ile Turk, Moğl,
Mancu-Tunguz, Japon ve Kore dilleri arasıda benzerlikler bulunuyordu ama bu benzerlikler bir
dil ailesi olusturmaya yetecek olcude bir kaynak dilden miras kalan ortak dil ogesi icermiyordu.
Bugun artı dunya dil bilimi cevrelerinde Turk, Moğl ve Mancu-Tunguz dillerinin
olusturduğ Altay dil ailesi, genel kabul gormektedir. Bununla birlikte Kore ve Japon dillerinin bu
dil ailesinde yer alı almadığıuzerine tartımalar surmektedir. Bu iki dilin Altay dil ailesine ait
olmalarıdurumunda da, Turk dilinin Altay dil ailesinin en cok konusura sahip kolu olduğ
gerceğni değstirmez.
Turk Dilinin Kısa Tarihi
Turk yazı dilinin tarihi VII ve VIII. yuzyıllarda Orhon vadisinde dikilmis olan yazıtlarla
baslar. Gerek
Orhon Yazıtları’nda kullanımı olan gelismis ve islek dil gerekse komsu ulke
kaynaklarıda yer alan bilgiler, Turk yazıdilinin baslangııı cok daha eskiye gittiğni gosterir.
Yakı donemde bulunan yeni yazıları okunmasıTurk yazıdilinin tarihini daha da gerilere
goturmemizi sağayacaktı. Ayrıa karsıastımalıses ve bicim bilimi calımalarıve diğr dillerdeki
alıtısozlerden Turkcenin yasıı ortaya konulmasıyolunda onemli veriler elde edilmistir.
Turkceden Sumerceye gecmis olduğ kanılanan 168 Turkce kokenli sozcuk, Sumerce ile
Turkcenin yası olduğ gorusunun gelistirilmesini sağamıtı. Esik kurganıbuluntularıarasıda
yer alan ve MO 4’uncu yuzyıa ait olduğ saptanan bir canaktaki Orhon yazııa benzer harflerle
yazıan iki satılı yazıı en eski Turkce metin olduğ bilinmektedir.
Cin yılılarıdaki bir Hun ağııa ait iki dize ile birkac sozcuk MS
4’uncu yuzyı Turkcesi hakkıda fikir vermektedir. Ancak, edebi metin
niteliğndeki ilk buyuk metinler Tonyukuk (725), Bilge Kağn (731) ve Kol
Tigin (732) adıa dikilmis olan Gokturk Yazıtları’dı. Turk dilinin ilk sozluğ
ve dil bilgisi kitabıDivanu Lugati’t-Turk ise 1072 yılında Kasgarlı Mahmud
tarafından yazılmıstır.
Yaklasık 9 bin sozu iceren eser, yalnızca bir sozluk, yalnızca bir dil
bilgisi kitabı değil, aynı zamanda Turk yazı dilinin ve ağızlarının ele alındığı,
kultur değerlerinin kayda gecirildiği anıtsal bir kaynaktır. Kasgarlı Mahmud;
Karahanlı, Uygur, Oğuz, Kıpcak, Kırgız ve diğer akraba topluluklarının soz varlığını bir araya
getirerek hazırladığı eserine Divanu Lugati’t-Turk, yani Turk Lehceleri Sozluğu adını vermistir.
Kasgarlı Mahmud’un yirmiyi askı yazıdilini ve ağııTurk adıaltıda toplaması bilimsel bir
gercekliğ ortaya koymaktadı. Buyuk olcude ortak dil ogelerine dayanan bu yazıdilleri ve ağılar,
zaman icerisinde kendi ic gelismelerini surdurerek bugun yazıdilleri ve resmi diller haline
gelmislerdir.

Turk Dilinin Coğrafyası
Yayılma alanı Kuzey Buz Denizi’nden baslayı Hindistan’ı kuzeyine, Cin Halk
Cumhuriyeti’nin iclerinden Avrupa’nı en uc noktasıa kadar uzanan yaklası 12 milyon
kilometrekarelik bu coğafyada en gecerli dil, Altay dil ailesinin en buyuk kolu olan Turk dilidir.
19’uncu yuzyıda unlu Turkolog A. H. Vambery, Turk dilinin yayıma
alanıı genisliğni yaptığıgezi sıasıda gormus ve Balkanlardan
Mancurya’ya kadar yolculuk yapacak bir kisinin Turk dilini bilmesi
durumunda bu yolculuğnu en kolay bir bicimde yapabileceğni, cunku bu
coğafyada en gecerli dilin Turk dili olduğnu soylemisti. Bugun bu alan daha
da genislemistir. Ozellikle 1960’lıyılardan itibaren calımak ve okumak basta olmak uzere cesitli
nedenlerle endustrilesmis Avrupa ulkelerine Turklerin gocmesi sonucunda Turk dilinin yayıma
alanıBalkanlarıda asarak Atlas Okyanusu kııarıa ulasmıtı.
Turk dili, yoğnluğ Orta Asya ve Orta Doğ’da bulunan ve en azıdan son bin yıdı
yerlesik halklar halinde olan; Turkiye Cumhuriyeti, Eski Sovyetler Birliğ’nden bağısılasmı
Azerbaycan, Turkmenistan, Ozbekistan, Kazakistan, Kıgıistan gibi Turk Cumhuriyetleri, Balkan
Ulkeleri, Rusya Federasyonu, Đan, Irak, Afganistan, Cin Halk Cumhuriyeti gibi devletler icinde
konusma dili veya yazıdili olarak yasayan yirmi yazıdili koluna ayrımaktadı.
Orta Cağile Yeni CağıOsmanlıĐparatorluğ ve Altı Ordu Devleti gibi buyuk
coğafyalara yayıan siyasi birlikler icinde yasayan bu Turk toplulukları 20’nci yuzyı ilk ceyreğne
kadar etkili olan klasik yazıdilleri OsmanlıTurkcesi ve Cağtaycanı birlestirici karakteriyle guclu
bir yazııedebiyat ve milli bir halk edebiyatıgelistirmistir. Dil mirasıı cok buyuk bir kımııolusturan sozcukler, atasozleri, deyimler ve temel kavramlar bu Turk topluluklarıı dillerinde
ortaktı.
Turk dilinin bu ortak ve butunlestirici ozelliğ, konusma dillerindeki, ağılardaki
farklıılarıa karsı yazııcesitli lehceleri, farklıkonusma dilleri bulunan Arapcanı, Cincenin veya
Hintcenin durumu ile benzerlik gostermektedir. Bu dillerin icinde alt diller olarak gelisen bircok
farklıağa karsı tek bir dilin olmasıgibi, Turkce de Sovyetler Birliğ’nin ozel siyasi sartlarıaltıda
farklarıyapay olarak artıımı yazıdillerine ayrımıtı. Bu yazıdilleri Turkiye Turkcesi,
Azerbaycan Turkcesi, Turkmen Turkcesi, Ozbek Turkcesi, Kazak Turkcesi, Kıgı Turkcesi, Tatar
Turkcesi, Baskurt Turkcesi, Uygur Turkcesi, Gagavuz Turkcesi, Karakalpak Turkcesi, Kumuk
Turkcesi, Karacay Turkcesi, Balkar Turkcesi, Nogay Turkcesi, Hakas Turkcesi, Altay Turkcesi,
Tuva Turkcesi ile Cuvasca ve Yakutcadı.
Ote yandan buyuk coğnluğ Turkiye Cumhuriyeti vatandasıolan ve
Avrupa Birliğ ulkelerine yerlesen yaklası 6 milyon Turk
bulunmaktadı. Avrupa Birliğ uyesi olmayan bazıAvrupa ulkelerinde
de onemli olcude Turk nufusu bulunmaktadı. Bu nufusun onemli bir
bolumu, yasadığıulkenin vatandasıı. Ayrıa Avrupa Birliğ’nin yeni
uyelerinden Romanya’da, ozellikle de Bulgaristan’da bu ulkelerin
vatandasıolarak cok sayıa Turk yasamaktadı. Makedonya, Kosova
gibi diğr ulkelerdeki yerlesik Turklerle birlikte butun Avrupa kıasıdaki Turk nufusun 7 milyonu
astığıdusunulmektedir. Avrupa’daki bu nufusun tamamıı dili Turkiye Turkcesidir. Bu ulkelerde
Turkler tarafıdan yayılanan gazeteler, dergiler, kitle iletisim araclarıTurkiye Turkcesini
kullanmaktadı.
Cesitli donemlerde Arabistan yarıadasıdaki ve Kuzey Afrika’daki ulkelere; Guney ve
Kuzey Amerika kıasıda basta ABD olmak uzere cesitli ulkelere ve Avustralya’ya yerlesen
konusurlarısayesinde, bugun Turk dili dunyanı dort bir kosesinde yasayan, konusulan, kullanıan
dil konumuna ulasmıtı. Uydudan yapıan radyo ve televizyon yayıları ağortamıda yayıcıı,
yurt dııda da yayılanan gazetelerimiz ve dergilerimiz, oğetim kurumlarıve kurslar aracıığıla
bugun Turk dili yeryuzunde etkin bir bicimde islevini surduren dil konumuna ulasmıtı.
Bugunun dunya siyasi haritasıa bakıdığıda farklıyonetimler altıda ama sııdas
ulkelerde yasayan ve birbirine cok benzer dilleri konusan Turk soylu halkları dil benzerliğnin yanısıa cok buyuk olcude kultur benzerlikleri gosterdiğ bilinen bir gercektir. Anadolu’daki bir halk
turkusu Balkanlarda, Orta Doğ’da, Kafkaslarda hatta Orta Asya’da bilinmekte, dinlenmekte ve
soylenmektedir. Turk mutfağıı sevilen yemeğ mantı boyutlarıve adıdeğsse de Sibirya’dan
Cin’e, Orta Asya’dan Anadolu’ya ortak ozellikler gosterir.
Nasrettin Hoca’nı unu ve fıralarıTurk soylu halklar arasıda
yayıdığıgibi, aynıcoğafyada komsu uluslar arasıda da
yaygılasmıtı. Ancak Turk dili konusurlarıarasıda en dikkat
cekici benzerlik soz varlığıda ve bicim ozelliklerinde kendisini
gostermektedir.
Dunyada bircok ulkede bağısı olarak yurutulen
akademik Turkoloji calımalarıı sonuclarıa gore, bu Turk yazıdilleri, sozluk bilimi olcutlerine gore sıalanan soz varlığıverilerine gore birbirinin ses dengi
halindeki sozlere sahiptir. Hicbiri yabancıdillerden alıtıolmayan temel soz varlığısayesinde Turk
topluluklarıaraya bir baska iletisim aracıkoymadan kendi dilleri aracıığıla birbirleriyle
anlasabilmektedir.
Butun bu yazıdillerinde ve lehcelerde sayıadları zamirler, fiiller ortaktı. Atlas Okyanusu
kııarıdan Cin’in iclerine kadar uzanan coğafyada 220 milyon insan
bir, iki, uc, dort/tort, bes,
altı, yedi/yeddi/ceti, sekiz, dokuz/tokuz, on diyerek saymaktadır. Birkac sayı adındaki kucuk ses
değisikliği dısında butun sayı adları tam bir ortaklık gosterir. Lehceler arasındaki bu ses farklılıkları
genel farklılıklardır ve duzenli olarak diğer sozcuklerde de gorulurler.
Cesitli alanlar ve kavramlardaki soz varlığına birkac ornek vermekle yetiniyoruz:

Cevre ve Doğa Sozleri:
Turkiye T.
toprak; Azerbaycan T. torpag; Turkmen T. toprak; Tatar T. tufrak; Kazak T.

toprak
; Uygur T. toprak; Ozbek T. tuprak; Kırgız T. topurak.
Turkiye T. dağ; Azerbaycan T. dağ; Baskurt. tav; Tatar T. tav; Kazak T. tav; Kırgız T. too;
Ozbek. tağ; Turkmen T. dağ; Uygur T. tağ.
Turkiye T. ağac; Azerbaycan T. agac; Turkmen T. agac; Tatar T. agac; Kazak T. agas; Uygur T.

yagas
; Hakas T. agas.
Turkiye T. cicek; Baskurt T. sesek; Kazak T. sesek; Kırgız T. cecek; Ozbek T. cecek; Tatar T.

cecek
; Uygur T. cecek.
Turkiye T. diken; Azerbaycan T. tiken; Kazak T. tiken; Kırgız T. tiken; Ozbek T. tiken;
Turkmen T. tiken; Uygur T. tiken.
Turkiye T. yaprak; Azerbaycan T. yarpag; Baskurt T. yaprak; Tatar T. yafrak; Kazak T. japırak,
Ozbek T. yeprak; Turkmen T. yaprak.

Renkler
Turkiye T.
ak; Azerbaycan T. ağ; Tatar T. ak; Baskurt T. ak; Kazak T. ak; Kırgız T. ak; Ozbek
T. ak; Turkmen T. āk; Uygur T. ak.
Turkiye T. kara; Azerbaycan T. gara; Baskurt T. kara; Tatar T. kara; Turkmen T. gara; Kazak
T. kara; Kırgız T. kara; Uygur T. kara.
Turkiye T. sarı; Azerbaycan T. sarı; Baskurt T. harı; Tatar T. sarı; Kazak T. sarı; Kırgız T. sarı;
Ozbek T. sarık; Turkmen T. sārı; Uygur T. serik.
Turkiye T. kızıl; Azerbaycan T. gızıl; Baskurt T. kızıl; Tatar T. kızıl; Kırgız T. kızıl; Ozbek T.

kızıl
; Turkmen T. gızıl; Uygur T. kızıl.
Turkiye T. boz; Azerbaycan T. boz; Baskurt T. buz; Kazak T. boz; Kırgız T. boz; Ozbek T. boz;
Turkmen T. boz; Uygur T. boz.

Hayvanlar
Turkiye T.
at; Azerbaycan T. at; Baskurt T. at; Tatar T. at; Kazak T. at; Kırgız T. at; Ozbek T.

at
; Turkmen T. at; Uygur T. at.
Turkiye T. kuyruk; Azerbaycan T. guyruk; Baskurt T. koyorok; Kazak T. kuyruk; Kırgız T.

kuyruk
; Ozbek T. kuyruk; Tatar T. koyrık; Turkmen T. guyruk; Uygur T. kuyruk.
Turkiye T. aslan; Azerbaycan T. aslan; Baskurt T. arıslan; Kazak T. arıstan; Kırgız T. arstan;
Ozbek T. erslan; Tatar T. arıslan; Turkmen T. arslan; Uygur T. arslan.
Turkiye T. koyun; Azerbaycan T. goyun; Baskurt T. kuyın; Kazak T. koy; Kırgız T. koy; Ozbek
T. koy; Turkmen T. goyun; Uygur T. koy.
Turkiye T. kus; Azerbaycan T. gus; Baskurt T. kos; Kazak T. kus; Kırgız T. kus; Ozbek T. kus;
Turkmen T. gus; Uygur T. kus.
Turkiye T. kurt; Azerbaycan T. gurd; Baskurt T. kort; Kazak T. kurt; Kırgız T. kurt; Ozbek T.

kurt
; Tatar T. kort; Turkmen T. gurt; Uygur T. kurt.
Turkiye T. turna; Azerbaycan T. durna; Baskurt T. torna; Kazak T. tırna; Kırgız T. turna;
Ozbek T. turne; Tatar T. torna; Turkmen T. durna; Uygur T. turna.
Turkiye T. balık; Azerbaycan T. balıg; Baskurt T. balık; Kazak T. balık; Kırgız T. balık; Ozbek
T. balık; Turkmen T. balık; Uygur T. belik.

Madenler
Turkiye T.
demir; Azerbaycan T. demir; Baskurt T. timir; Tatar T. timir; Kazak T. temir;
Kırgız T. temir; Ozbek T. temir; Turkmen T. demir; Uygur T. tomur.
Turkiye T. altın; Azerbaycan T. altun; Baskurt T. altın; Tatar T. altın; Kazak T. altın; Kırgız T.

altın
; Ozbek T. altin; Turkmen T. altın; Uygur T. altun.
Turkiye T. gumus; Azerbaycan T. gumus; Baskurt T. komos; Tatar T. komis; Kazak T. kumis;
Kırgız T. kumus; Ozbek T. kumus; Turkmen T. kumus; Uygur T. kumus.
Turkiye T. tas; Azerbaycan T. das; Baskurt T. tas; Tatar T. tas; Kazak T. tas; Kırgız T. tas;
Ozbek T. tas; Turkmen T. das; Uygur T. tas.

Đnsan Vucudu
Turkiye T.
bas; Azerbaycan T. bas; Baskurt T. bas; Tatar T. bas; Kazak T. bas; Kırgız T. bas;
Ozbek T. bas; Turkmen T. bas; Uygur T. bas.

Turkiye T.
dil; Azerbaycan T. dil; Baskurt. til; Tatar T. til; Kazak T. til; Kırgız T. til; Ozbek T.

til
; Turkmen T. dil; Uygur T. til.

Turkiye T.
dis; Azerbaycan T. dis; Baskurt T. tis; Tatar T. tis; Kazak T. tis; Kırgız T. tis; Ozbek
T. tis; Turkmen T. dis; Uygur T. tis.

Turkiye T.
ayak; Azerbaycan T. ayak; Baskurt T. ayak; Tatar T. ayak; Kazak T. ayak; Kırgız T.

ayak
; Ozbek T. ayak; Turkmen T. ayak; Uygur T. ayak.

Turkiye T.
kol; Azerbaycan T. gol; Baskurt T. kul; Tatar T. kul; Kazak T. kol; Kırgız T. kol;
Ozbek T. kol; Turkmen T. gol; Uygur T. kol.

Turkiye T.
goz; Azerbaycan T. goz; Baskurt T. kuz; Tatar T. kuz; Kazak T. koz; Kırgız T. koz;
Ozbek T. koz; Turkmen T. goz; Uygur T. koz.

Turkiye T.
kulak; Azerbaycan T. gulag; Baskurt T. kolak; Tatar T. kolak; Kazak T. kulak;
Kırgız T. kulak; Ozbek T. kulak; Turkmen T. gulak; Uygur T. kulak.

Verilen bu orneklerin yanı sıra Turk lehcelerinde fiillerde de buyuk olcude ortaklık olduğu
bilinmektedir.
Verilen orneklerden de goruleceği gibi, Turk yazı dillerinin sozleri, birbirinden bazen tek
bir sesin değiskenliği ile ayrılmaktadır. Turk dilinin bu kollarının bağımsız sınırlara sahip ulkelerde
yazı dilleri olarak kullanılması, onları birbirinden bağımsız diller halinde kabul etmemize imkan
vermez.
Bu dillerin soz dizimi de aynı yapısal ozelliği gostermektedir. Tamlamada tamlayan daima
tamlanandan once gelmektedir. Cumlede ogelerin dizilisi de:
ozne + tumlecler + yuklem
bicimindedir. Gagavuz ve Karay Turkcesi gibi az sayıda lehce dısında butun Turk lehcelerinde soz
dizimi benzerliği kendini gostermektedir.
Ana Dili Konusurlarına Gore Diller ve Turk Dili
Dillerin nufus sıralaması ana dili (birinci dil), ikinci dil, yabancı dil konusurları bakımından
birkac olcut goz onunde bulundurularak yapılmaktadır. Ana dili, birinci dil, ikinci dil ve yabancı
dil olarak konusurlar bakımından Đngilizcenin 2 milyara yaklasan bir konusuru olduğu kestiriminde
bulunulmaktadır. Ana dili konusurları bakımından yapılan sıralamalarda ise Cince farklı lehceleri
olmasına karsın birinci dil olma ozelliğine sahiptir. Birbirinden ses, bicim ve soz varlığı ozellikleri
bakımından ayrılan sekiz ayrı lehcesiyle Cincenin, pek cok lehcesinin yanı sıra Urduca ile birlikte
Hintcenin tek dil kabul edildiği ve buna gore dunyada en fazla konusuru bulunan diller
sıralamasında Cincenin birinci, Hintcenin dorduncu dil kabul edilmesi karsısında Turk dili de 220
milyona ulasan konusuruyla sıralamada tek bir dil olarak kabul edilmelidir. Bu olcutlerle Turk dili
dunyada en fazla konusuru bulunan diller arasında besinci sırada yer almaktadır.
Cince
1.300.000.000 Sekiz lehçesiyle birlikte

Đngilizce
427.000.000

Đspanyolca
266.000.000

Hintce
260.000.000 Bütün lehçeleriyle ve Urduca ile birlikte

Turk dili
220.000.000 Bütün lehçeleriyle birlikte

Arapca
181.000.000 Bütün lehçeleriyle birlikte

Portekizce
165.000.000

Bengalce
162.000.000

Rusca
158.000.000

Japonca
124.000.000

Almanca
121.000.000

Fransızca
116.000.000

Dunyada Turk Dilinin Oğretimi
Ana dili konusurları dısında Turk dili lehcelerinin birinci dil, ikinci dil veya yabancı dil
konusurları da bulunmaktadır. Ozellikle Turkiye Turkcesinin pek cok ulkede konusuru olduğu
saptanmıstır.
Ethnologue verilerine gore Turkiye Cumhuriyeti dısında 34 ulkede Turkiye Turkcesi
konusuru bulunmaktadır. Konusur nufusunun yanı sıra Sovyetler Birliği’nin dağıması Korfez
Savasıgibi yakı tarihte yasadığıı olaylar, Turkiye Cumhuriyeti’nin bolgesinde ve dunyadaki
onemini artımı, Turkiye cekim merkezi haline gelmistir. Bu gelismeler, Turkiye Turkcesinin
Turk cumhuriyetlerinde ve diğr ulkelerde oğetimi konusunda cesitli asamalardaki yeni oğetim
kurumlarıı, universitelerde yeni bolumlerin kurulmasııve ozel dershanelerde kursları
acımasıısağamıtı.
Ulkelerdeki Turk nufusun
yoğnluğna ve isteme gore
ortaoğetim kurumlarıda Turkcenin
oğetildiğ seksen yedi ulke
bulunmaktadı. En az bir ortaoğetim
kurumunda Turkcenin oğetildiğ bu
ulkeler sunlardı: ABD, Afganistan, Almanya, Angola, Arjantin, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya,
Azerbaycan, Banglades, Belcika, Benin, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burkina-Faso, Burma, Cad,
Cek Cumhuriyeti, Danimarka, Ekvator Ginesi, Endonezya, Etyopya, Fas, Fildisi Sahilleri, Filipinler,
Fransa, Gabon, Gana, Gine, Guney Afrika Cumhuriyeti, Guney Kore, Gurcistan, Hindistan, Hollanda,
Irak, Đngiltere, Japonya, Kambocya, Kamerun, Kanada, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kongo Demokratik
Cumhuriyeti, Kosova, Laos, Letonya, Liberya, Litvanya, Macaristan, Madagaskar, Makedonya, Malavi,
Maldiv Adaları, Malezya, Mali, Meksika, Moğolistan, Moldova, Moritanya, Mozambik, Nepal, Nijer,
Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Pakistan, Papua Yeni Gine, Polonya, Romanya, Rusya, Senegal,
Sırbistan, Sri Lanka, Sudan, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Tayvan, Togo,
Turkmenistan, Uganda, Ukrayna, Urdun, Vietnam, Yemen

Bazı ulkelerde ortaoğretim kurumlarında Turkcenin oğretilmesinin yanı sıra ozel kurslarda
da talebe gore Turkce oğretilmektedir. Kurslarında Turkcenin oğretildiği kırk altı ulke
saptanmıstır. Bu ulkeler sunlardır:
ABD, Almanya, Belcika, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan,
Cezayir, Cin, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Gurcistan, Hollanda, Irak, Đngiltere, Đrlanda,
Đspanya, Đsvec, Đsvicre, Đtalya, Đzlanda, Japonya, Kırgızistan, Kolombiya, Letonya, Litvanya, Lubnan,
Luksemburg, Makedonya, Malta, Meksika, Mısır, Moğolistan, Norvec, Peru, Polonya, Portekiz, Rusya,
Singapur, Slovakya, Slovenya, Sili, Turkmenistan, Vietnam, Yunanistan

Dokuz ulkede Turkce oğretimin yapıldığı universite bulunmaktadır. Bu ulkeler sunlardır:
Arnavutluk, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Gurcistan, Irak, Kazakistan, Kırgızistan, Romanya, Turkmenistan
Bunyesinde Turkce oğretilen, Turk dili ve edebiyatı arastırmalarının yapıldığı, Turkoloji
bolumlerinin bulunduğu yirmi sekiz ulke vardır. Bu ulkeler sunladır:
Almanya, Avustralya,
Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Endonezya, Fildisi Sahilleri, Gurcistan, Irak, Đran,
Đsvec, Japonya, Kamerun, Kazakistan, Kırgızistan, Kolombiya, Kosova, Litvanya, Macaristan, Mısır,
Moldova, Romanya, Rusya, Turkmenistan, Ukrayna, Venezuela, Yemen

Sonuc
Bugun Turk dili, yaklasık 12 milyon kilometre karelik bir alanda 220 milyon nufusun
konustuğu, yuze yakın ulkede oğretiminin yapıldığı, kokleri tarihin en eski donemlerine kadar
uzanan, 600 bini askın soz varlığına sahip bir dunya dilidir. Gecmisi boyunca Cinceden Farscaya,
Arapcadan Macarcaya kadar pek cok dille etkilesim icerisine girmis olan Turk dilinin bir kolu
olarak yalnızca Turkiye Turkcesinin dunya dillerine verdiği sozcuklerin sayısı 11 binin uzerindedir.
Genel Turk dili olarak diğer dillere verdiğimiz sozcuk sayısı ise 20 binin uzerindedir. Ozellikle
giyim, yiyecek, askerlik basta olmak uzere hemen her alanda cok sayıda Turk dili kokenli sozcuk ile
tarihte ve bugun Turk soylu halkların yasadığı coğrafyalardaki Turk dili kokenli cok sayıda yer adı
dunya dillerinde varlığını bugun de surdurmektedir.
Dunyanın hemen her bolgesinde oğretimi yapılan, bilimsel arastırmalara konu olan, dunya
dillerine katkıda bulunan Turk dili, en yaygın ve en koklu dunya dillerinden biridir.
 
Durum
Üzgünüz bu konu cevaplar için kapatılmıştır...

Benzer Konular



Üst Alt