Ozan
Admin
PHP Nedir? Kısaca Anlayalım
C/C++, Pascal, hatta Visual Basic bilen kişiler için PHP öğrenmek hemen hemen
bir öğleden sonrayı ayırmak suretiyle yapılabilecek bir iştir. Bu dillere aşina olmayanlar
ise belki uluslar arası öğleden sonralarını ayırmak zorunda kalabilirler! PHP, bir Script
dilidir; yani kodları düz yazı dosyaları halinde kaydedilir ve kullanılacağı ortamda bir
yorumlayıcı tarafından yorumlanır. Bu, PHP ile yazacağınız programları, derlemek yani ortaya
bir EXE veya çalıştırılabilir başka bir dosya çıkartmaya gerek olmadığı anlamına gelir.
Fakat PHP Scriptlerinizi çalıştırabilmek için bu dili bilen bir programa ihtiyacınız vardır.
Bu programın tek başına (komut istemci penceresinde veya terminal ekranında) çalışması
mümkün olduğu gibi, Web Server tarafından da çalıştırılabilir olması gerekir. Başka bir
deyişle Web Sunucu programının PHP anlar hale getirilmesini sağlamak zorundayız.
PHP yorumcusu, bugün Zend-çekirdeği adı verilen bir Scripting teknolojine dayalı
olarak, Zeev Suraski ile Andi Gutmans tarafından sıfırdan, tamamen yeniden yazılmış
bulunuyor. Zend, tıpkı Windows Script Host ve mesela Visual Basic for Applications (VBA)
gibi, işletim sistemine kendisi ile uyumlu Script dilleriyle yazılmış programları çalıştırma
imkanı kazandıran bir teknolojidir (Zend konusunda ek bilgiyi Internet'te
adresinde bulabilirsiniz.) Bugün bu dilin resmî adı PHP: Hypertext Preprocessor (Hiper-metin
ön-işlemcisi) olarak değiştirildi, ve çeşitli Web Serverların PHP dili anlaması için gerekli
yorumlayıcıları yeniden üretlidi. 20 Ocak 200de İsrailde PHPnin ilk uluslar arası konferansı
yapıldı ve 4ncü sürümünün betası ortaya kondu.
PHP nedir?
PHP ile artık oturup her türlü işlevselliği sahip programlar yazabilirsiniz;
yani PHP başlı başına uygulama alanları bulabilecek düzeye ulaşmıştır. Başka bir deyişle PHP
ile oyun programından tutun veritabanı yönetimine kadar hemen her türlü programı
yazabilirsiniz. Bizi bu kitapçıkta ilgilendiren tarafıyla PHP, Web Sunucuya bir takım işler
yaptırmak için program yazma dilidir. Tıpkı CGI/Perl veya ASP ya da ColdFusion, Java
(Javascript değil!
gibi! PHP kodları, oluşturacağımız HTML sayfalarında HTML etiketlerinin
arasında kendi özel ayracı içinde yazılır:
<html>
<PHP echo (Merhaba Dünya! >
</html>
İster kişisel bilgisayarımızda, ister gerçek Internet ortamında olsun, bir Web
Sunucu, ziyaretçinin (Internet istemci programının, Browserın) talep ettiği dosya adının
uzatması olarak .PHP, .PHP2, .PHP3, veya .PHP4 görünce, kendine kendine, Yine bana iş çıktı!
diye düşünür! Çünkü Web Server, uzatması .htm veya .html olan bir dosyayı, kendi sabit
disklerinden birinde bulur ve zahmetsizce, ziyaretçinin bilgisayarına gönderir. Fakat, .asp,
.pl, .cfm gibi, .PHP uzatması, Web Sunucuya bu sayfayı olduğu gibi, alıp ziyaretçinin
Browserına göndermek yerine, önce PHP yorumlayıcıyı çağırarak, ona teslim etmesi gerektiğini
bildirir. PHP yorumlayıcısı (yani Windows ortamında PHP.exe veya 4ncü sürümle gelen
PHP4isapi.dll, Unix ve türevlerinde çalıştırılabilir PHP dosyası), kendisine teslim edilen
bu belgede önce <?PHP ve ?> ayraçları arasındaki PHP kodlarını seçerek alır ve gereği ne ise
onu yapar. Bu ayraçların içinde kalan kodlar, bizim yapılmasını istediğimiz işlemin
komutlarıdır. HTML ile yetinmeyip, PHP kullanmamızın sebebi, bu komutların HTMLin yapayacağı
şeyleri yapmasıdır.
HTMLin yapamayacağı şeylerin başında, Web Sunucusunda yapılacak işler vardır.
Sözgelimi HTML etiketlerini kullanarak, Web Sunucusundaki bir veritabanı dosyasını açıp,
içindeki verileri okuyamayız. HTML yoluyla Web Sunucusunun sabit disklerindeki düz yazı
dosyalarını da okuyamayız ve bu disklere dosya yazamayız. HTML etiketleri ile Web
ziyaretçimizden bilgi edinebilir ve bunları Sunucuya yollayabiliriz; ama o kadar! Bu
bilgileri işe yarar şekle sokmak için bize Serverda çalışan bir program gerekir. Serverda
çalışan program, EXE ve DLL veya JSP (Java Server Pages) gibi bir gerçek program; veya Perl,
ASP ve PHP gibi Script diliyle yazılmış bir program olabilir. (Gerçek programları yazanlar,
tabiî, sizin Script diliyle yazılmış programlara program demenize çok kızarlar! Ama bu
Script pogramlarının program olmasını hiç engellemez.)
Ne diyorduk? Web Sunucu, .PHP uzatmasını görünce telaşa kapılır, bu dosyayı PHP
yorumlayıcısına verir ve o da <?PHP ve ?> ayraçları içindeki kodları icra eder, demiştik. Bu
icraatın sonunda ortaya çıkan ürün eğer ziyaretçiye gönderilecekse, HTML etiketleri içinde
gönderilir; yani ziyaretçi asla PHP kodlarını göremez. Kimi zaman PHP programımızın
çalışması sonucu ortaya ziyaretçiye gönderilecek bir ürün çıkmaz; elde edilen sonuç ya başka
bir programa (örneğin elektronik ileti gönderen bir Sendmail progamına) hammadde olarak
verilir, ya da Serverda sabit diske yazılır. Fakat her durumda, Web ziyaretçimiz bizim PHP
kodlarımızı göremez; bu Web sayfalarımızda PHP kodu kullanmamız halinde, sayfalarımızın
Browser tarafından tanınması veya tanınmaması gibi bir durumun ortaya çıkmaması demektir.
Ziyaretçi ne tür Browser kullanırsa kullansın, kendisine Sunucudan daima saf HTML kodu
geleceği için, sayfalarımızı rahatça görebilecektir. Tabiî bir nokta var: Sayfalarımızda
herhangi bir Browserın arızalı yorumladığı veya hiç yorumlayamadığı HTML etiketleri
bulunabilir; ya da söz gelimi ziyaretçiye giden HTMLin içinde Browserda çalıştırılacak olan
başka Script kodları bulunabilir; ve Browser bu kodları anlamayabilir. Örneğin, HTML
sayfanızda VBScript kodları kullanmış iseniz, Netscape ile sitenize bağlanmış olan kişiler
bu kodun oluşturmasını istediğiniz etkiyi göremeyeceklerdir; çünkü Netscape VBScript
anlamaz! PHP ile yazacağınız Web programlarının (eski deyimiyle sayfaların) oluşturacağı
HTML belgesinin Browser türleri ve sürümleri ile uyarlılığını sağlamak yine Web programcısı
olarak sizin sorumluluğunuzdadır.
Özetlersek, PHP bir CGI programlama dilidir; bu dille, Web Sunucusu ile Web
ziyaretçisi arasındaki buluşma noktası olan CGIda bilgi alışverişi yapılabilir; Sunucuda
bulunan başka programlar çalıştırılabilir ve böylece Web sayfalarımıza HTMLin
sınırlamalarının ötesinde hareket ve ziyaretçi ile etkileşme olanağı kazandırılabilir.
Sanırım iyi bir Web programcısı olarak şu anda ekrana Merhaba Dünya! yazdırmak
için sabırsızlanıyorsunuz. Ama bunun için, PHP sayfanızı ya PHP-uyumlu bir Web Sunucusundaki
Web sitenize yüklemek, ya da kişisel bilgisayarınızdaki kişişel Web Sunucusuna PHP öğretmek
zorundasınız. Bu ikinci yöntemi kuvvetle tavsiye ederim; çünkü yazacağınız PHP programlarını
gerçek Internet Sunucusunda sınamak, bazen arzu edilmeyen durumlara yol açabilir. Oysa
kişinin bu denemeleri, evinde ve işyerinde kendi bilgisayarında yapması, çoğu zaman daha az
başağrısı ve gözyaşına yol açar! En azından, PHP hatalarınızı ve gözyaşlarınızı sizden başka
gören olmaz!
Bu yazı Başka Bir Siteden Alınmadır.Php nedir diyenler için kısa bir açıklama.
bir öğleden sonrayı ayırmak suretiyle yapılabilecek bir iştir. Bu dillere aşina olmayanlar
ise belki uluslar arası öğleden sonralarını ayırmak zorunda kalabilirler! PHP, bir Script
dilidir; yani kodları düz yazı dosyaları halinde kaydedilir ve kullanılacağı ortamda bir
yorumlayıcı tarafından yorumlanır. Bu, PHP ile yazacağınız programları, derlemek yani ortaya
bir EXE veya çalıştırılabilir başka bir dosya çıkartmaya gerek olmadığı anlamına gelir.
Fakat PHP Scriptlerinizi çalıştırabilmek için bu dili bilen bir programa ihtiyacınız vardır.
Bu programın tek başına (komut istemci penceresinde veya terminal ekranında) çalışması
mümkün olduğu gibi, Web Server tarafından da çalıştırılabilir olması gerekir. Başka bir
deyişle Web Sunucu programının PHP anlar hale getirilmesini sağlamak zorundayız.
PHP yorumcusu, bugün Zend-çekirdeği adı verilen bir Scripting teknolojine dayalı
olarak, Zeev Suraski ile Andi Gutmans tarafından sıfırdan, tamamen yeniden yazılmış
bulunuyor. Zend, tıpkı Windows Script Host ve mesela Visual Basic for Applications (VBA)
gibi, işletim sistemine kendisi ile uyumlu Script dilleriyle yazılmış programları çalıştırma
imkanı kazandıran bir teknolojidir (Zend konusunda ek bilgiyi Internet'te
Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız
adresinde bulabilirsiniz.) Bugün bu dilin resmî adı PHP: Hypertext Preprocessor (Hiper-metin
ön-işlemcisi) olarak değiştirildi, ve çeşitli Web Serverların PHP dili anlaması için gerekli
yorumlayıcıları yeniden üretlidi. 20 Ocak 200de İsrailde PHPnin ilk uluslar arası konferansı
yapıldı ve 4ncü sürümünün betası ortaya kondu.
PHP nedir?
PHP ile artık oturup her türlü işlevselliği sahip programlar yazabilirsiniz;
yani PHP başlı başına uygulama alanları bulabilecek düzeye ulaşmıştır. Başka bir deyişle PHP
ile oyun programından tutun veritabanı yönetimine kadar hemen her türlü programı
yazabilirsiniz. Bizi bu kitapçıkta ilgilendiren tarafıyla PHP, Web Sunucuya bir takım işler
yaptırmak için program yazma dilidir. Tıpkı CGI/Perl veya ASP ya da ColdFusion, Java
(Javascript değil!
gibi! PHP kodları, oluşturacağımız HTML sayfalarında HTML etiketlerininarasında kendi özel ayracı içinde yazılır:
<html>
<PHP echo (Merhaba Dünya!
; ></html>
İster kişisel bilgisayarımızda, ister gerçek Internet ortamında olsun, bir Web
Sunucu, ziyaretçinin (Internet istemci programının, Browserın) talep ettiği dosya adının
uzatması olarak .PHP, .PHP2, .PHP3, veya .PHP4 görünce, kendine kendine, Yine bana iş çıktı!
diye düşünür! Çünkü Web Server, uzatması .htm veya .html olan bir dosyayı, kendi sabit
disklerinden birinde bulur ve zahmetsizce, ziyaretçinin bilgisayarına gönderir. Fakat, .asp,
.pl, .cfm gibi, .PHP uzatması, Web Sunucuya bu sayfayı olduğu gibi, alıp ziyaretçinin
Browserına göndermek yerine, önce PHP yorumlayıcıyı çağırarak, ona teslim etmesi gerektiğini
bildirir. PHP yorumlayıcısı (yani Windows ortamında PHP.exe veya 4ncü sürümle gelen
PHP4isapi.dll, Unix ve türevlerinde çalıştırılabilir PHP dosyası), kendisine teslim edilen
bu belgede önce <?PHP ve ?> ayraçları arasındaki PHP kodlarını seçerek alır ve gereği ne ise
onu yapar. Bu ayraçların içinde kalan kodlar, bizim yapılmasını istediğimiz işlemin
komutlarıdır. HTML ile yetinmeyip, PHP kullanmamızın sebebi, bu komutların HTMLin yapayacağı
şeyleri yapmasıdır.
HTMLin yapamayacağı şeylerin başında, Web Sunucusunda yapılacak işler vardır.
Sözgelimi HTML etiketlerini kullanarak, Web Sunucusundaki bir veritabanı dosyasını açıp,
içindeki verileri okuyamayız. HTML yoluyla Web Sunucusunun sabit disklerindeki düz yazı
dosyalarını da okuyamayız ve bu disklere dosya yazamayız. HTML etiketleri ile Web
ziyaretçimizden bilgi edinebilir ve bunları Sunucuya yollayabiliriz; ama o kadar! Bu
bilgileri işe yarar şekle sokmak için bize Serverda çalışan bir program gerekir. Serverda
çalışan program, EXE ve DLL veya JSP (Java Server Pages) gibi bir gerçek program; veya Perl,
ASP ve PHP gibi Script diliyle yazılmış bir program olabilir. (Gerçek programları yazanlar,
tabiî, sizin Script diliyle yazılmış programlara program demenize çok kızarlar! Ama bu
Script pogramlarının program olmasını hiç engellemez.)
Ne diyorduk? Web Sunucu, .PHP uzatmasını görünce telaşa kapılır, bu dosyayı PHP
yorumlayıcısına verir ve o da <?PHP ve ?> ayraçları içindeki kodları icra eder, demiştik. Bu
icraatın sonunda ortaya çıkan ürün eğer ziyaretçiye gönderilecekse, HTML etiketleri içinde
gönderilir; yani ziyaretçi asla PHP kodlarını göremez. Kimi zaman PHP programımızın
çalışması sonucu ortaya ziyaretçiye gönderilecek bir ürün çıkmaz; elde edilen sonuç ya başka
bir programa (örneğin elektronik ileti gönderen bir Sendmail progamına) hammadde olarak
verilir, ya da Serverda sabit diske yazılır. Fakat her durumda, Web ziyaretçimiz bizim PHP
kodlarımızı göremez; bu Web sayfalarımızda PHP kodu kullanmamız halinde, sayfalarımızın
Browser tarafından tanınması veya tanınmaması gibi bir durumun ortaya çıkmaması demektir.
Ziyaretçi ne tür Browser kullanırsa kullansın, kendisine Sunucudan daima saf HTML kodu
geleceği için, sayfalarımızı rahatça görebilecektir. Tabiî bir nokta var: Sayfalarımızda
herhangi bir Browserın arızalı yorumladığı veya hiç yorumlayamadığı HTML etiketleri
bulunabilir; ya da söz gelimi ziyaretçiye giden HTMLin içinde Browserda çalıştırılacak olan
başka Script kodları bulunabilir; ve Browser bu kodları anlamayabilir. Örneğin, HTML
sayfanızda VBScript kodları kullanmış iseniz, Netscape ile sitenize bağlanmış olan kişiler
bu kodun oluşturmasını istediğiniz etkiyi göremeyeceklerdir; çünkü Netscape VBScript
anlamaz! PHP ile yazacağınız Web programlarının (eski deyimiyle sayfaların) oluşturacağı
HTML belgesinin Browser türleri ve sürümleri ile uyarlılığını sağlamak yine Web programcısı
olarak sizin sorumluluğunuzdadır.
Özetlersek, PHP bir CGI programlama dilidir; bu dille, Web Sunucusu ile Web
ziyaretçisi arasındaki buluşma noktası olan CGIda bilgi alışverişi yapılabilir; Sunucuda
bulunan başka programlar çalıştırılabilir ve böylece Web sayfalarımıza HTMLin
sınırlamalarının ötesinde hareket ve ziyaretçi ile etkileşme olanağı kazandırılabilir.
Sanırım iyi bir Web programcısı olarak şu anda ekrana Merhaba Dünya! yazdırmak
için sabırsızlanıyorsunuz. Ama bunun için, PHP sayfanızı ya PHP-uyumlu bir Web Sunucusundaki
Web sitenize yüklemek, ya da kişisel bilgisayarınızdaki kişişel Web Sunucusuna PHP öğretmek
zorundasınız. Bu ikinci yöntemi kuvvetle tavsiye ederim; çünkü yazacağınız PHP programlarını
gerçek Internet Sunucusunda sınamak, bazen arzu edilmeyen durumlara yol açabilir. Oysa
kişinin bu denemeleri, evinde ve işyerinde kendi bilgisayarında yapması, çoğu zaman daha az
başağrısı ve gözyaşına yol açar! En azından, PHP hatalarınızı ve gözyaşlarınızı sizden başka
gören olmaz!
Bu yazı Başka Bir Siteden Alınmadır.Php nedir diyenler için kısa bir açıklama.
