Haydar
Emekli Yönetici
Neden unutuyoruz?
Beynin Sadece Öğrenme Değil Aynı Zamanda Unutma
Organı da Olduğunu Biliyor muydunuz? Bu aralar her şeyi unutmaya mı başladınız, bildiğiniz,
tanıdığınız insanlar, olaylar size yabancı gelmeye mi
başladı, bazı şeyleri defalarca soruyor musunuz;
eşyalarınızı bir yerlerde unutmanızın ötesinde
günlerdir planladığınız bir şeyi de günü geldiğinde
unuttuğunuz oluyor mu? O zaman bu yazıyı dikkatlice okumanızda fayda var. Yaşlılığa özgü bir sorun olarak görülen unutkanlığın
günümüzde genç ve aktif yaşam içinde olan
insanlarda da yoğun bir şekilde görülmeye
başlamasının nedenlerini Hisar Intercontinental
Hospital Nöroloji Bölümü Uzmanı Doç. Dr. Göksel
Somay’dan öğrendik. Gençlerde de görülebilen unutkanlık probleminde
unutma yerine ‘hatırlayamama’ “dikkat eksikliği”
konsantrasyon güçlüğü” kavramlarını kullanmanın
daha doğru olduğunu dile getiren Doç. Dr. Somay,
‘Yaşlılık sürecinde halk dilinde bunama da denilen
demans sendromu gibi hastalıkların ilk belirtilerinden birisi unutkanlık olabilir. Bellek (hafıza) beynimizin en
önemli bilişsel işlevidir ki öğrenmemizi,
birikimlerimizin depolanmasını ve gereğinde geri
çağrılmasını sağlar. Bu süreç nöron denilen beyin
hücreleri, hücreler arası bağlantılar olan sinapslar ve
bir sürü karmaşık mekanizmalar ile gerçekleştirilir. Bellek yanı sıra algılama, muhakeme, dikkat, yürütücü
işlevler gibi diğer işlevlerimiz en az bellek kadar
önemli olup bilişsel işlevlerimizin bütününü
oluşturur.’ diye konuştu. Beyin sadece öğrenme değil; aynı zamanda unutma
organıdır! Beynin sadece öğrenme değil, aynı zamanda unutma
organı olduğunu bilmek gerekir. İnsan hafızası
unutkanlık hastasıdır. İnsan yaşamını devam
ettirebilmek adına anlık heyecan, sevinç, üzüntü gibi
kendisine yaradılıştan eklenen özellikleri
yaşayabilmek için unutmak zorundadır. Neler unutkanlığa neden olabilir? Genç yaş grubunda unutkanlığa sebep olabilecek
birçok neden vardır. Sıklıkla karşılaşılanları
• Depresyon,
• Dikkat eksikliği,
• Kaygı durumları,
• Stresli yaşam koşulları, • Uykusuzluk,
• Açlık,
• Bir işi öğrenirken birden fazla şeyle uğraşmak
• Öğrenme ve hafızada tutma tekniklerini yeterince
bilmemek
• Tıbbi tedavi gerektiren anemi, kan şekeri değişiklikleri, vitamin eksiklikleri, tiroid hastalıkları gibi
rahatsızlıklar etken olabilir.
Eğer sık sık unutmaya başladıysanız…
• Ayrıntılı görüşme ve muayene için uzman bir
doktora (nöroloji, psikiyatri) başvurun.
• Gerekli görülürse nöropsikolojik (nörokognitif veya bilişsel) testler denilen testler ile değerlendirme
yaptırın. (Bu süreçte unutkanlık ve davranış
bozukluğu şikayeti ile başvuran hastaya genel
tarama testi yapıldıktan sonra bellek-hafıza, basit ve
karmaşık dikkat; yürütücü işlevler (karar verme,
planlama, sıralama, organizasyon vs), dil testleri, görsel –mekansal beceriler testleri ve davranış
ölçekleri gibi testler uygulanır.)
• Gerekirse laboratuvar tetkikleri olarak kan tetkiki,
EEG, beyin MRG/BT tetkikleri istenebilir. Beynimizi yaşlandıran faktörler… • Genetik yatkınlık,
• Depresyon, stres,
• Ateroskleroz (damar sertliği),
• Kafa travması,
• Epilepsi,
• Düşük eğitim düzeyi, • Obezite,
• Hipertansiyon, Hiperlipidemi, Diyabetes mellitus,
• Sigara, alkolizm,
• Tiroid hastalıkları,
• B 12 Vitamini eksikliği (nöroanemik sendrom),
• Demans (Alzheimer vs), Beyin tümörü Unutkanlığı Ne Zaman Önemsemeliyim?
Sebebi ne olursa olsun, hangi yaş grubunda belirirse
belirsin günlük yaşam aktivitelerini etkileyen özellikte
ise mutlaka önemsenmeli nöroloji veya psikiyatriye
başvurulmalıdır. Bazı belirtiler vardır ki unutkanlık
şikayeti artık hastalık haline gelmiştir. Çevrenizde bu belirtileri yaşayan insanlar varsa; • Yeni yaşanan olaylar ve yeni konuşulan konuları
unutuyorsa,
• Söyleyeceklerini unutmaya başladığını fark
ediyorsanız,
• Yakınlarını tanıyamıyorsa,
• Yeni gördüğü insanları kısa sürede unutuyorsa, • Aynı şeyleri sık sık sormaya başladıysa,
• Hesap işlerini yapamıyor, hesapların içerisinden
çıkamıyorsa,
• Randevularında aksamalar olmaya başladıysa,
• Bildiği yerleri bulmakta zorlanıyor, kayboluyorsa,
• Karar veremiyor ve sorun çözemiyorsa hemen bir uzmana başvurması doğru bir adım olacaktır.
Sağlıklı Bir Beyne Sahip Olmak İstiyorsanız…
• Stresten, kaygı ve üzüntüden uzak kalmaya çalışın,
• Yeterli ve dengeli beslenme ile kilo kontrolüne
dikkat edin,
• Antioksidanları içeren gıdalar alın, • İyi, kalite uyku ve beslenme düzeni oluşturun,
• Sigara ve alkolden uzak durun,
• Yaşınıza uygun düzenli egzersizler yapın,
• İnsanlarla iletişime geçin, sosyal aktivitelere katılın,
• Sürekli yeni ve kompleks bilgiler edinin,
• Bulmaca, iskambil, satranç gibi yoğun zihinsel aktivite gerektiren oyunları oynayın,
• Kitap okuyun, radyo dinleyin, televizyon izleyin.
Bunları yaparken yorumlarda bulunun, tartışmalara
katılın.
• Yabancı dilde kelimeler öğrenmeye çalışın,
• İnançlı olun, duanızı eksik etmeyin, • Meditasyon, yoga gibi aktivitelerde bulunun,
• Aile ve arkadaş ilişkilerinizi güçlü tutun,
• Emekli olmayın, aktif ve her zaman bir amaç için
uğraşın,
• Planlı yaşayın,
• Düzenli doktor kontrolüne gidin ve doktorunuzun sağlık ile ilgili tavsiyelerine mutlaka uyun.
Organı da Olduğunu Biliyor muydunuz? Bu aralar her şeyi unutmaya mı başladınız, bildiğiniz,
tanıdığınız insanlar, olaylar size yabancı gelmeye mi
başladı, bazı şeyleri defalarca soruyor musunuz;
eşyalarınızı bir yerlerde unutmanızın ötesinde
günlerdir planladığınız bir şeyi de günü geldiğinde
unuttuğunuz oluyor mu? O zaman bu yazıyı dikkatlice okumanızda fayda var. Yaşlılığa özgü bir sorun olarak görülen unutkanlığın
günümüzde genç ve aktif yaşam içinde olan
insanlarda da yoğun bir şekilde görülmeye
başlamasının nedenlerini Hisar Intercontinental
Hospital Nöroloji Bölümü Uzmanı Doç. Dr. Göksel
Somay’dan öğrendik. Gençlerde de görülebilen unutkanlık probleminde
unutma yerine ‘hatırlayamama’ “dikkat eksikliği”
konsantrasyon güçlüğü” kavramlarını kullanmanın
daha doğru olduğunu dile getiren Doç. Dr. Somay,
‘Yaşlılık sürecinde halk dilinde bunama da denilen
demans sendromu gibi hastalıkların ilk belirtilerinden birisi unutkanlık olabilir. Bellek (hafıza) beynimizin en
önemli bilişsel işlevidir ki öğrenmemizi,
birikimlerimizin depolanmasını ve gereğinde geri
çağrılmasını sağlar. Bu süreç nöron denilen beyin
hücreleri, hücreler arası bağlantılar olan sinapslar ve
bir sürü karmaşık mekanizmalar ile gerçekleştirilir. Bellek yanı sıra algılama, muhakeme, dikkat, yürütücü
işlevler gibi diğer işlevlerimiz en az bellek kadar
önemli olup bilişsel işlevlerimizin bütününü
oluşturur.’ diye konuştu. Beyin sadece öğrenme değil; aynı zamanda unutma
organıdır! Beynin sadece öğrenme değil, aynı zamanda unutma
organı olduğunu bilmek gerekir. İnsan hafızası
unutkanlık hastasıdır. İnsan yaşamını devam
ettirebilmek adına anlık heyecan, sevinç, üzüntü gibi
kendisine yaradılıştan eklenen özellikleri
yaşayabilmek için unutmak zorundadır. Neler unutkanlığa neden olabilir? Genç yaş grubunda unutkanlığa sebep olabilecek
birçok neden vardır. Sıklıkla karşılaşılanları
• Depresyon,
• Dikkat eksikliği,
• Kaygı durumları,
• Stresli yaşam koşulları, • Uykusuzluk,
• Açlık,
• Bir işi öğrenirken birden fazla şeyle uğraşmak
• Öğrenme ve hafızada tutma tekniklerini yeterince
bilmemek
• Tıbbi tedavi gerektiren anemi, kan şekeri değişiklikleri, vitamin eksiklikleri, tiroid hastalıkları gibi
rahatsızlıklar etken olabilir.
Eğer sık sık unutmaya başladıysanız…
• Ayrıntılı görüşme ve muayene için uzman bir
doktora (nöroloji, psikiyatri) başvurun.
• Gerekli görülürse nöropsikolojik (nörokognitif veya bilişsel) testler denilen testler ile değerlendirme
yaptırın. (Bu süreçte unutkanlık ve davranış
bozukluğu şikayeti ile başvuran hastaya genel
tarama testi yapıldıktan sonra bellek-hafıza, basit ve
karmaşık dikkat; yürütücü işlevler (karar verme,
planlama, sıralama, organizasyon vs), dil testleri, görsel –mekansal beceriler testleri ve davranış
ölçekleri gibi testler uygulanır.)
• Gerekirse laboratuvar tetkikleri olarak kan tetkiki,
EEG, beyin MRG/BT tetkikleri istenebilir. Beynimizi yaşlandıran faktörler… • Genetik yatkınlık,
• Depresyon, stres,
• Ateroskleroz (damar sertliği),
• Kafa travması,
• Epilepsi,
• Düşük eğitim düzeyi, • Obezite,
• Hipertansiyon, Hiperlipidemi, Diyabetes mellitus,
• Sigara, alkolizm,
• Tiroid hastalıkları,
• B 12 Vitamini eksikliği (nöroanemik sendrom),
• Demans (Alzheimer vs), Beyin tümörü Unutkanlığı Ne Zaman Önemsemeliyim?
Sebebi ne olursa olsun, hangi yaş grubunda belirirse
belirsin günlük yaşam aktivitelerini etkileyen özellikte
ise mutlaka önemsenmeli nöroloji veya psikiyatriye
başvurulmalıdır. Bazı belirtiler vardır ki unutkanlık
şikayeti artık hastalık haline gelmiştir. Çevrenizde bu belirtileri yaşayan insanlar varsa; • Yeni yaşanan olaylar ve yeni konuşulan konuları
unutuyorsa,
• Söyleyeceklerini unutmaya başladığını fark
ediyorsanız,
• Yakınlarını tanıyamıyorsa,
• Yeni gördüğü insanları kısa sürede unutuyorsa, • Aynı şeyleri sık sık sormaya başladıysa,
• Hesap işlerini yapamıyor, hesapların içerisinden
çıkamıyorsa,
• Randevularında aksamalar olmaya başladıysa,
• Bildiği yerleri bulmakta zorlanıyor, kayboluyorsa,
• Karar veremiyor ve sorun çözemiyorsa hemen bir uzmana başvurması doğru bir adım olacaktır.
Sağlıklı Bir Beyne Sahip Olmak İstiyorsanız…
• Stresten, kaygı ve üzüntüden uzak kalmaya çalışın,
• Yeterli ve dengeli beslenme ile kilo kontrolüne
dikkat edin,
• Antioksidanları içeren gıdalar alın, • İyi, kalite uyku ve beslenme düzeni oluşturun,
• Sigara ve alkolden uzak durun,
• Yaşınıza uygun düzenli egzersizler yapın,
• İnsanlarla iletişime geçin, sosyal aktivitelere katılın,
• Sürekli yeni ve kompleks bilgiler edinin,
• Bulmaca, iskambil, satranç gibi yoğun zihinsel aktivite gerektiren oyunları oynayın,
• Kitap okuyun, radyo dinleyin, televizyon izleyin.
Bunları yaparken yorumlarda bulunun, tartışmalara
katılın.
• Yabancı dilde kelimeler öğrenmeye çalışın,
• İnançlı olun, duanızı eksik etmeyin, • Meditasyon, yoga gibi aktivitelerde bulunun,
• Aile ve arkadaş ilişkilerinizi güçlü tutun,
• Emekli olmayın, aktif ve her zaman bir amaç için
uğraşın,
• Planlı yaşayın,
• Düzenli doktor kontrolüne gidin ve doktorunuzun sağlık ile ilgili tavsiyelerine mutlaka uyun.
