Haydar
Emekli Yönetici
Kimyasal ve Biyolojik Savaş
Düşman personelini imha etmek ya da savaş dışı bırakmak, düşmanı, besin kaynaklarından yoksun kılmak amacıyla zehir, mikrop ve benzeri kimyasal ve biyolojik maddeler kullanılması. Bir destana göre Solon, İ.Ö. 600'lerde içme sularına zehir katarak Megara ordusunu yenilgiye uğratmıştır. Thukidides, İ.Ö. 5. yüzyılda, Spartalıların saldırı sırasında odun, kükürt ve zift yakarak elde ettikleri dumanı savaş aracı olarak kullandıklarını yazar. Sezar da, savaşta zehir kullanıldığını onaylamaz bir tavırla belirtir. İ.S. 1. yüzyılın ortalarından itibaren Rum ateşi kullanılmaya başlandı. Kuzey Amerika'da İngilizler ve Fransızlarla Kızılderili müttefikleri arasında 17. ve 18. yüzyıllarda süren egemenlik savaşları sırasında Kızılderililere virüslü battaniyeler verilerek çiçek hastalığı yaydırıldı. Amerikan İç Savaşı sırasında J. Doughty, boğucu klor gazı yayacak top mermileri kullanılmasını önerdi. Geniş çapta kimyasal savaş, ilk kez I. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından klor gazı kullanılarak, Belçika'nın Ypres kentinde uygulandı (1915). Savaşın bitimine dek her iki taraf da gaz kullanmaya ağırlık verdiler. Gaz maskelerine karşın, bu savaşta, klor gazı, fosgen ve hardal gazı saldırılarında 100 bin dolayında insan öldü.
II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar, sinir sistemini etkileyen gazlar geliştirdiler; ancak bunları kullanamadılar. Daha sonra, ABD'de, çok daha etkili sinir gazları bulundu. Bunların bazıları etkisini aylarca sürdürücü, bazıları da birkaç saniye içinde öldürücü nitelikteydi. Vietnam Savaşı sırasında göz yaşartıcı gazlar kullanıldı. Yine Vietnam Savaşı sırasında ekinlere ve bitki örtüsü üzerine, gerillaları örtüden yoksun bırakmak için uçaklardan yaprak dökücü maddeler atıldı.
Biyolojik savaş, etkilerinin zor kontrol edilebilmesinden ötürü, pek başvurulmayan bir yöntemdir. Yine de birçok gelişmiş ülke bu alanda askerî araştırmalarını sürdürmektedir. Bu yolla çeşitli hastalıklar yaymak mümkündür. Biyolojik silâh olarak kullanılmak üzere hazırlanan 30 gramlık bir preparatın uygun biçimde kullanılması hâlinde tüm Kuzey Amerika nüfusunu öldürebileceği hesaplanmıştır. Kimyasal ve biyolojik savaşa başvurulması ilk kez 1925 Cenevre Protokolü ile yasaklandı. İngiltere, getirilen kısıtlamaları kısmen kabul edip misilleme hakkını saklı tuttu. ABD ise, 1925'te imzalamasına karşın antlaşmanın onaylanmasını 1975'e dek geciktirdi. İtalya Etiyopya'ya (1936), Japonya da Çin'e karşı (1943) bu protokolü çiğnedi. Birçok ülke 1972'de imzalanan Biyolojik Silâhlar Antlaşması'na imza atarak biyolojik silâhların üretimini durdurmayı ve mevcut stokları imha etmeyi kabul etti. İran-Irak Savaşı sırasında Irak'ın İran askerî birliklerine karşı kimyasal silâh kullanması tepkiyle karşılandı ve BM Güvenlik Konseyi'nin bir kınama kararı almasına yol açtı.
II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar, sinir sistemini etkileyen gazlar geliştirdiler; ancak bunları kullanamadılar. Daha sonra, ABD'de, çok daha etkili sinir gazları bulundu. Bunların bazıları etkisini aylarca sürdürücü, bazıları da birkaç saniye içinde öldürücü nitelikteydi. Vietnam Savaşı sırasında göz yaşartıcı gazlar kullanıldı. Yine Vietnam Savaşı sırasında ekinlere ve bitki örtüsü üzerine, gerillaları örtüden yoksun bırakmak için uçaklardan yaprak dökücü maddeler atıldı.
Biyolojik savaş, etkilerinin zor kontrol edilebilmesinden ötürü, pek başvurulmayan bir yöntemdir. Yine de birçok gelişmiş ülke bu alanda askerî araştırmalarını sürdürmektedir. Bu yolla çeşitli hastalıklar yaymak mümkündür. Biyolojik silâh olarak kullanılmak üzere hazırlanan 30 gramlık bir preparatın uygun biçimde kullanılması hâlinde tüm Kuzey Amerika nüfusunu öldürebileceği hesaplanmıştır. Kimyasal ve biyolojik savaşa başvurulması ilk kez 1925 Cenevre Protokolü ile yasaklandı. İngiltere, getirilen kısıtlamaları kısmen kabul edip misilleme hakkını saklı tuttu. ABD ise, 1925'te imzalamasına karşın antlaşmanın onaylanmasını 1975'e dek geciktirdi. İtalya Etiyopya'ya (1936), Japonya da Çin'e karşı (1943) bu protokolü çiğnedi. Birçok ülke 1972'de imzalanan Biyolojik Silâhlar Antlaşması'na imza atarak biyolojik silâhların üretimini durdurmayı ve mevcut stokları imha etmeyi kabul etti. İran-Irak Savaşı sırasında Irak'ın İran askerî birliklerine karşı kimyasal silâh kullanması tepkiyle karşılandı ve BM Güvenlik Konseyi'nin bir kınama kararı almasına yol açtı.
