Tuğra Hakkında

[OttomaN TigeR]

TUĞRA HAKKINDA Tuğra Osmanlı sultanlarının gözalıcı kaligrafik nişan veya arması, bir çeşit imzasıdır. Sultanın ve babasının adını ve çoğunda el muzaffer daima dua ibaresini içerir. Örneğin Kanuni Sultan Süleyman’ın tuğrasında “Süleyman şah bin Selim şah han el-muzaffer daima” yazmaktadır. “bin” “oğlu” demektir. Tuğra bizatihi sultan tarafından yazılmayıp nişancı veya tuğrakeş veya tuğranüvis denilen görevlilerce yazılırdı. Sultanın mühürlerine de kazılmıştır. En eski Osmanlı tuğrası ikinci Osmanlı sultanı Orhan Gaziye aittir. Birinci sultan Osman Gaziye ait bir tuğraya günümüze dek hiçbir yerde rastlanmamıştır. Bu nedenle 36 Osmanlı padişahı ama 35 Osmanlı padişah tuğrası vardır. Tuğralar, Osmanlı devletinin kuruluşundan yıkılmasına kadar çok çeşitli yerlerde kullanılmış, hat sanatında bir kol olmuş ve resmi görevini tamamladıktan sonra tarihe mal olmuştur. Halen hat sanatını icra edenlerce sanatsal amaçlı olarak yaşatılmaktadır. Önceleri fermanlar gibi pek çok resmi evrak üzerine resmiyet kazandırmak için çekilen tuğra daha sonraları hükümdarlık (hanedan) sembolü olarak paralar, bayraklar, pullar, resmi abideler, resmi binalar, camiler ve saraylarda da kullanılmıştır. Tuğra tek başına Osmanlı kültür, sanat ve egemenliğini temsil eder. Türklere özgüdür. Türklerin bin yıllık Orta Doğu egemenliğinin mührüdür. Özellikle Türkiye dışındaki yabancılar arasında, Osmanlı denince tuğra akla gelir. Tuğranın şekli kendine mahsustur. Ne herhangi bir şey tuğraya benzer, ne de tuğra herhangi bir şeye. Her tuğrada bir yandan alışılmış tuğra şeklini korumak, diğer yandan her sultanın künyesini bu şekille barıştırmak. Zor sanat. Orhan Gazi’den Sultan Vahideddin’e kadar tekrarlanan ve değişen parçalarla tuğraların evrimini izlemek çok ilgi çekicidir. Tuğra bir güç ve egemenlik simgesi olduğu için belgelerin başında yer alır, sonunda değil... Tuğra kelimesi Osmanlıdan önceye dayansa da ve yine tuğra benzerleri daha eski Türk devletlerinin belgelerinde kullanılsa da Osmanlı tuğralarının kendilerinden öncekilerle isim benzerliği dışında ortak yanı pek yoktur. İlk Osmanlı tuğrasının sahibi Orhan Gazinin tuğrasında yazılı Orhan ve Osman kelimelerinin yazılış şekli kendinden sonra gelen tuğraların iskeletini oluşturmuştur. Tuğralar bir arma olarak olgunlaşmış halini aldıktan sonra hattatlar sanatsal boyuta geçerek hep daha güzelini yazmaya çalışmışlardır. Sanatsal tuğra tabloları halinde padişah tuğraları dışında yakın zamanlarda Kur’an-ı Kerim’den ayetler, hadisler, dualar, şahıs isimleri vb. de yazılmıştır. Bir padişahın tuğrası kabul gördükten sonra saltanatı boyunca içeriği değişmezdi. Ancak farklı ellerden farklı çıkan tuğralar da elbet olurdu. Bir Osmanlı belgesinin tarih tesbitinde, varsa üzerindeki tuğranın sahibinin bilinmesi çok yardımcı olur. Hatta tuğradaki nüanslar tarih aralığını daha da kısaltır. Tuğraların okunabilmesi tüm Osmanlı tuğralarının bir araya getirilmesi ile mümkün olmuştur. Bu meyanda Sayın Suha Umur’un çalışmaları takdire şayandır, eseri bize yol göstermiştir, kendisini en iyi dileklerimle zikrediyorum. Kaynak 1- Umur S. Osmanlı Padişah Tuğraları. Cem Yayınevi. İstanbul,1980. 2-Boydas N. Osmanlı Tuğralarına Eleştiri Açısından Bir Bakış. TUĞRANIN BÖLÜMLERİ 1- Sere (Kürsü): Tuğranın en altında bulunan ve asıl metnin yazılı bulunduğu kısımdır. 2- Beyze’ler (Arapça: yumurta): Tuğranın sol tarafında bulunan iç içe iki kavisli kısımdır. 3- Tuğ’lar: Tuğranın üstüne doğru uzanan “elif” harfi şeklindeki uzantılardır. Her zaman elif değillerdir. Bazen harf de değillerdir. Yanlarında yer alan flama şeklindeki kavislere “zülfe” denir. 4- Kollar (hançere): Beyzelerin devamı olarak sağa doğru paralel uzanan kollardır.

Bazı tuğralarda sağ üst boşlukta ilgili padişahın“mahlas”ı da görülür.


Anonim olarak üç tuğ Osmanlı İmparatorluğu’nun üç kıtaya hakimiyetini, küçük beyze Karadenize hakimiyetini büyük beyze Akdenize hakimiyetini temsil eder.

Olgunlaşmış bir tuğrada iki beyze ve üç tuğ yer alır. İçerik metni bunları karşılamazsa bazı tuğralarda esas metinle ilgili olmayan şekiller de yer alır ki, bunlar klasikleşmiş tuğra şeklini korumak ve kendinden önceki tuğraya benzetebilmek için eklenmişlerdir. Bir anlam ifade etmezler.

Orhan Gazi
Tuğra Metni: Orhan Bin Osman


Sultan Murad Hüdavendigar
Tuğra Metni: Murad bin Orhan


Yıldırım Bayezid
Tuğra Metni: Bayezid bin Murad han


Çelebi Mehmet
Tuğra Metni: Mehmed bin Bayezid han


İkinci Murad
Tuğra Metni: Murad bin Mehmed han muzaffer


Fatih Sultan Mehmet
Tuğra Metni: Mehmed bin Murad han muzaffer daima


İkinci Bayezid
Tuğra Metni: Bayezid bin Mehmed han muzaffer daima


Yavuz Sultan Selim
Tuğra Metni: Selim-Sah bin Bayezid han el-muzaffer daima


Kanuni Sultan Süleyman
Tuğra Metni: Süleyman Sah bin Selim Sah han el-muzaffer daima


Sultan İkinci Selim
Tuğra Metni: Selim Sah bin Suleyman Sah han el-muzaffer daima


Sultan Üçüncü Murad
Tuğra Metni: Sah Murad bin Selim Sah han el-muzaffer daima


Sultan Üçüncü Mehmed
Tuğra Metni: Mehmed bin Murad han el-muzaffer daima


Sultan Birinci Ahmed
Tuğra Metni: Sah Ahmed bin Mehmed han el-muzaffer daima


Sultan Birinci Mustafa
Tuğra Metni: Sah Mustafa bin Mehmed han el-muzaffer daima


Genç Osman
Tuğra Metni: Sah Osman bin Ahmed han el-muzaffer daima


Dördüncü Murad
Tuğra Metni: Sah Murad bin Ahmed han el-muzaffer daima


Sultan Birinci İbrahim
Tuğra Metni: Sah Ibrahim bin Ahmed han el-muzaffer daima


Dördüncü Mehmed
Tuğra Metni: Sah Mehmed bin Ibrahim han el-muzaffer daima


Sultan İkinci Süleyman
Tuğra Metni: Sah Süleyman bin Ibrahim han el-muzaffer daima


Sultan İkinci Ahmed
Tuğra Metni: Sah Ahmed bin Ibrahim han el-muzaffer daima


Sultan İkinci Mustafa
Tuğra Metni: Sah Mustafa bin Mehmed han el-muzaffer daima


Sultan Üçüncü Ahmed
Tuğra Metni: Sah Ahmed bin Mehmed han el-muzaffer daima


Sultan Birinci Mahmud
Tuğra Metni: Mahmud han bin Mustafa el-muzaffer daima


Sultan Üçüncü Osman
Tuğra Metni: Osman han bin Mustafa el-muzaffer daima


Sultan Üçüncü Mustafa
Tuğra Metni: Mustafa han bin Ahmed el-muzaffer daima


Birinci Abdülhmid
Tuğra metni: Abdulhamid han bin Ahmed el-muzaffer daima


Sultan Üçüncü Selim
Tuğra Metni: Selim han bin Mustafa el-muzaffer daima


Sultan İkinci Mahmud
Tuğra Metni: Mahmud han bin Abdulhamid el-muzaffer daima (adli)


Sultan Abdülmecid
Tuğra Metni: Abdulmecid han bin Mahmud el-muzaffer daima


Sultan Abdülaziz
Tuğra Metni: Abdulaziz han bin Mahmud el-muzaffer daima


Sultan Beşinci Murad
Tuğra Metni: Mehmed Murad han bin Abdulmecid el-muzaffer daima


Sultan İkinci Abdülhamid
Tuğra Metni: Abdulhamid han bin Abdülmecid el-muzaffer daima (el-gazi)


Sultan Beşinci Mehmed(Reşad)
Tuğra Metni: Mehmed han bin Abdulmecid el-muzaffer daima (Reşad)


Sultan Altıncı Mehmed (Vahidedin)
Tuğra Metni: Mehmed Vahideddin han bin Abdülmecid el-muzaffer daima
KAYNAK : mushafportal.com

 

[Amaru Shady]

yakın zamanda ben de yapacağım inşallah. Önce hat dersleri sonra da bu

 

[OttomaN TigeR]

yakın zamanda ben de yapacağım inşallah. Önce hat dersleri sonra da bu

İnşallah Furkan...