N9'a Sailfish Portuyla İlgili Bilgilendirme

[pRime.]

Öncelikle arkadaşlar kapatılan konudaki yazılanlardan (devamı olarak) ve yanlış bilgilendirmelere engel olmak amacıyla bu konuyu açma gereği hissettim. Durumu en basit haliyle açıklamaya çalışacağım. Sailfish ile ilgili soracağınız soruları da buradan cevaplandırmaya çalışacağım. Gerçi yazdıklarımın port ile ilgili aklınızda soru bırakmayacağını umuyorum.
Şimdi öncelikle Sailfish portu için çalışmalar başlatıldı. Şu anda port ile ilgili güncel

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız

giriliyor ve bir Jolla çalışanı facebook grubunda port için atılması/aşılması gereken üç ana adım/engelden bahsetti.

Bunlardan birincisi N9/50'deki Linux kernelinin yükseltilmesi.
N9 bazılarının bildiği üzere standart olarak 2.6.32 sürümlü Linux kernelini kullanmakta ancak en son stabil Linux versiyonu 3.10'dur. Yani anlayacağınız üzere N9'daki Linux kerneli çok eski. Neredeyse 4 yıllık bir kernel. Kernel sürümünüzü öğrenmek için terminale cat /proc/version komutunu girebilirsiniz. Bu bazılarına çok önemsizmiş gibi geliyor olabilir ancak her kernel sürümü yükseldiğinde bu üzerinde çalışan yazılımda performans ve işleyişine gözle görülür şekilde etki ediyor. N9'daki kernel uyumlulukla ilgili sorunlara ve portun gerçekleşmesine engel oluyor. Aşağıdaki kernel benchmarklarında yeni sürüm kernellerin performansının N9 kernelinin performansına oranla ne kadar iyi olduğunu görebilirsiniz:

N9'un kernelini 3.5'e yükseltmek için çalışmalar başlatılmıştı. Düzgün bir Sailfish portu için öncelikle kernel yükseltmesinin tamamlanması gerekiyor kısaca.

İkinci ana adım Wayland'ın N9'a getirilmesi.
Bilindiği üzere Sailfish işletim sistemini biz ilk olarak bir N950 üzerinde gördük. Tabi bu biz N9 kullanıcıları için portun hemen çıkacağı yönünde bir umut oldu. Ancak şöyle de bir gelişme oldu ve yeni Jolla prototipinin tanıtılmasından kısa süre sonra Jolla, Sailfish işletim sistemini yeni sürüme ve yeni platformlara geçirdi.
Bu ne demek oluyor? Bu şu demek oluyor, N950 ve Jolla prototipi üzerinde çalıştığını gördüğümüz Sailfish işletim sistemi başta Qt 4.8 ve N9'daki

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız

görüntüleme suncusunu kullanıyor. Qt bilindiği üzere pek çok yazılımla uyumlu bir yazılım geliştirme kütüphanesidir. Görüntüleme sunucusu ise bir bilgisayardaki/akıllı cihazdaki grafiksel kullanıcı arayüzüne temel olan bir yazılım dizgesidir. Bunu hemen hemen bütün işletim sistemleri kullanır. x11 de onlardan bir tanesidir.
Dönelim asıl meseleye, Jolla şu anda yeni Sailfish sürümünde Qt 5 ve Linux'ün kendi görüntüleme sunucusu olan

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız

'ı kullanmakta. Qt 5 yepyeni ve çok daha performanslı uygulamalar geliştirilebilen bir ortam. Wayland ise X.Org'a göre çok daha yenilikçi ve modern bir görüntüleme sunucusudur. Donanım kullanımı ve uygulama performansına etkisi çok daha iyidir.
Bu görüntüleme sunucusu N950 ve Jolla prototip cihazında hiç kullanılmadı. Ayrıca bu sunucunun kullanımıyla birlikte eskiye dönük uyumluluk (N9 uygulamalarının doğrudan Sailfish'te çalıştırılabilmesi) de bir hayal oldu. Bir de Wayland Qt 4.8 ve Python desteklememektedir yani eski uygulamaları hatta gpodder gibi Sailfish'e özel uygulamalar bile ancak yeni Sailfish'e tekrar yazılarak çalıştırılabilir. Bu nedenle de Sailfish portu öyle sanılanın aksine hemen gelemeyecek çünkü artık ortada yepyeni bir Sailfish var. Geriye dönük uyumluluk içinse en hızlı çözüm yolu

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız

kullanımı.
Wayland'ın geliştiricileri X.Org uygulamaları ile geriye dönük uyumluluk için xwayland'ı geliştirdi ve bu da Qt 4.8 ve Python uyumlu ancak Jolla buna destek getireceğine dair herhangi bir açıklama getirmedi. Yani gelebilir de gelmeyebilir de.

Üçüncü adım sürücülerin sağlanması.
Bu da her port işleminde olduğu gibi donanımın kullanılabilmesi için sürücülerin yazılması işlemidir. Biliyorsunuz Jolla cihazının donanımı farklı olacağından sistemin sürücüleri de buna bağlı olarak değişecektir öte yandan ARM tabanlı donanımların sürücüleri büyük çoğunlukla closed source (kapalı kaynak) olmaktadır ve ARM tabanlı donanım üreticileri bu sürücüleri çok az sayıda işletim sistemine geliştirmekte ve genelde şirketlere vermektedir. Bu nedenle de N9'a port yapılırken tıpkı NITDroid projesinde olduğu gibi sürücülerin çoğunluğu, hatta belki hepsi sıfırdan yazılacaktır.

Porta dair sonuç
Jolla an itibariyle Sailfish'i çoğunlukla closed source(kapalı kaynak) olarak geliştirmektedir ve donanım sürücülerini de pay ancak bu Jolla cihazının satışından bir süre sonra değişecek. Closed source'un nedeni tamamen geliştirilen sistemin ve teknolojilerin başkaları tarafından çalınmaması için alınmış bir önlemdir. Jolla çok ufak bir şirket ve patent alacak konumda değil. İmkanları olsa idi şu anda Sailfish ve Jolla cihazıyla ilgili çok daha fazla bilgiye sahip olurduk zaten. Port işlemi de buna bağlı olarak daha ileri bir safhada olurdu.
Tüm bunlardan çıkarılacak sonuç ise N950 ve Jolla'da gördüğümüz Sailfish portları eksiktir, eskidir ve imajlar asla verilmeyecektir çünkü artık yeni Sailfish Mer temelinde farklı bir yazılım konumuna gelmiştir. Ayrıca geçenlerde gördüğüm bir yoruma açıklık getirmek istiyorum: Jolla Sailfish yazılımını N9'a güncelleme olarak veremez, böyle bir şey mümkün değildir. Jolla artık rakibi olan Nokia'ya ait bir cihaza resmi destek veremez. Dünya tersine dönse, böyle bir şey olsa bile bu Jolla'nın bambaşka donanımlara ve bambaşka üç cihaza çalışması demek olacaktır ki sıfırdan bir yazılım yetiştirmeye uğraşan bir grup için birden fazla cihazla uğraşmak büyük vakit kaybı olacaktır. Jolla, cihazının satışlarından sonra Sailfish'i kullanmak isteyen şirketlere lisanslamaya başlayacaktır ancak bu şekilde Nokia Sailfish'i kullanabilir. Ancak bu da N9'a geleceği anlamına gelmez.

Sormak istediklerinizi elimden geldiğince cevaplandırmaya çalışacağım.

 

[fnldstntn]

Güzel ve yapılması gereken bir açıklama...Eline saglık...

 

[pRime.]

rica ederim bu konuyla ilgili baya araştırma yaptım ve önceden bildiklerimle birleştirdim. sorulara ve düzeltmelere açığım.

 

[fLuke!]

Serdar abi güzel yazı olmuş ellerine sağlık özellikle şu Wayland olayını merak ediyordum öğrenmiş oldum.Gerçekten N9'a portlanması zor gibi gözükse de çalışmalara başlanması sevindirici.

 

[scorpion11]

Anlaşılan sailfish'in N9'a gelmesi mucizelere kalmış.Peki şimdi sormak istediğim Jolla telefonlar türkiyede satılacak mı?

 

[Seglopsi]

serdar sunu soyleyim 3.5.3 kernelini kullandim onda bluetooth calismiyor, cpu hizi 600mhz'den basliyor birkac sorun daha var duzeltilir muhtemelen. pek hiz artisi da yok onu da soyleyim, bana ayni gibi geldi hatta. (bilmiyorum belki de bitmemis bir kerneli yukledim cihaza ondan, open mode kerneli daha iyi suan icin)

suruculere gelelim; nitdroid'de oldugu gibi mikrofonlar(bildiginiz gibi 2 mikrofonu var n9'un), kameralar ve gps'in driver id'leri sifreli, meego calisanlari n9'u yaratan ekip oldugundan kendileri n9'un sirlarini biliyorlar, biliyorlar da acaba sizdirma yaparlar mi? cunku nokia bu zamana kadar n9'a, n950'ye, aegis'e dair herhangi bir sey vermedi, bu saatten sonra da vermez diye tahmin ediyorum.

 

[pRime.]

Serdar abi güzel yazı olmuş ellerine sağlık özellikle şu Wayland olayını merak ediyordum öğrenmiş oldum.Gerçekten N9'a portlanması zor gibi gözükse de çalışmalara başlanması sevindirici.

Beğendiğine sevindim Anıl teşekkürler. Jolla çalışanı açıkça şunu söylemiş: "Port işlemi zor ama imkansız değil." Ben de bu fikre katıldım açıkçası okuduklarımdan sonra. Ayrıca porta katılan onlarca kişi var. Kayıtlara verdiğim linkten katılanlara bakabilirsiniz her geçen gün yeni birileri geliyor.

- - - Eklendi - - -

Anlaşılan sailfish'in N9'a gelmesi mucizelere kalmış.Peki şimdi sormak istediğim Jolla telefonlar türkiyede satılacak mı?

Mucizelere değil. Yapılabilir ama zor bir işlem.

 

[scorpion11]

MeeGo ve Sailfish gibi sistemlerin güvenlikleri hakkında bilginiz var mı?Android'in güvenli bir sistem olduğunu düşünmüyorum.

 

[pRime.]

serdar sunu soyleyim 3.5.3 kernelini kullandim onda bluetooth calismiyor, cpu hizi 600mhz'den basliyor birkac sorun daha var duzeltilir muhtemelen. pek hiz artisi da yok onu da soyleyim, bana ayni gibi geldi hatta. (bilmiyorum belki de bitmemis bir kerneli yukledim cihaza ondan, open mode kerneli daha iyi suan icin)

ben de şunu söyleyeyim, senin de dediğin gibi o kernel portu daha bitmemiş bir aşamada. eksikleri var ve yapılması gerekenler için şurası işaret edildi:

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız

bunları facebook grubuna yazan Jolla çalışanı söyledi bu arada. o sohbeti görmek isteyenler şuraya bakabilir:

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız

suruculere gelelim; nitdroid'de oldugu gibi mikrofonlar(bildiginiz gibi 2 mikrofonu var n9'un), kameralar ve gps'in driver id'leri sifreli, meego calisanlari n9'u yaratan ekip oldugundan kendileri n9'un sirlarini biliyorlar, biliyorlar da acaba sizdirma yaparlar mi? cunku nokia bu zamana kadar n9'a, n950'ye, aegis'e dair herhangi bir sey vermedi, bu saatten sonra da vermez diye tahmin ediyorum.

NITDroid'de çoğu donanımın driverları sıfırdan yazıldı. sadece gps ve iletişimle alakalı donanımlar tamamen kapalı. şebekenin de yarım yamalak çalışması bundan. ancak buna rağmen e-yes mikrofonun çalıştığı bir sürümü yayınlayacak. bu ne zaman olur bilinmez ama e-yes'in bu iş dışında bir hayatı olduğunu unutmamak lazım.

sailfish içinse yazdıklarımı tekrar okumanı tavsiye ederim. şu anda qt5 ve wayland çalışan sailfish sürümü n950'de çalışmamaktadır. bir sonraki cihaz tanıtımında yepyeni bir jolla cihazında yeni sürüm sailfish'i göreceğiz. n950 ve jolla prototipindeki qt 4.8 ve x.org kullanan eski sürüm sailfish'tir. eskiye dönük uyumluluk yok yani driver farklılığı olma ihtimali çok yüksek. driverlar için doğrudan olmasa bile driver oluşturulurken jolla çalışanlarının rehberliği olacaktır. ayrıca bazı tmo geliştiricileri de artık jolla'da sailfish geliştiricisi olarak çalışıyor. onların katkısı çok olur bana soracak olursan.

- - - Eklendi - - -

MeeGo ve Sailfish gibi sistemlerin güvenlikleri hakkında bilginiz var mı?Android'in güvenli bir sistem olduğunu düşünmüyorum.

Sailfish hakkında henüz bir bilgi yok. Meego ise aegis ve uygulamalar içinde bir takım güvenlik protokolleri kullanıyor.

 

[[ENGİN]]

Açıklayıcı bilgiler için teşekkürler Serdar Port'u beklemektense çıkaracakları cihazı satın alıp "eğer sailfish'i istiyorsak" jollaya bu sürede katkıda bulunmak başka alternatifi yok

 

[pRime.]

Açıklayıcı bilgiler için teşekkürler Serdar Port'u beklemektense çıkaracakları cihazı satın alıp "eğer sailfish'i istiyorsak" jollaya bu sürede katkıda bulunmak başka alternatifi yok

Rica ederim abi. Aynen öyle.

 

[mert_1047]

Nitdroid'de mikrofonun çalışmadığı belirtilmiş önceki sürümlerde Alpha#3'te kulaklık yardımıyla viber vb... programla görüşme yapılabiliyordu vakti zamanında bunu belirtmiştim.

Alpha#4'te ise ahize yardımıyla viber vb... uygulamalarda görüşme sağlanabiliyordu.

Fakat daha sonra yeni gelen sürümlerle beraber mikrofon sürücüsüyle ilgili bir sıkıntı olduğundan kullanılamaz oldu. E-yes nitdroid'de sesli görüşme üzerinde çalışırken bunları sunmuştu.

Linkleri görüntülemek için kayıt olmalısınız