Albert Einstein
Üye
Momentum ve İtme
Tespit Edilen Yanlış Algılamalar
1. İtme dendiğinde öğrenciler, genellikle günlük hayattaki “iteleme, arkadan itme” olarak algılamakta, fiziksel bir nicelik olduğunu tam olarak kavrayamamaktadırlar.
2. Yine itme dendiğinde, kuvvetin cisme sadece iteleme şeklinde uygulanabileceği, anlaşılmaktadır. Çekme şeklinde uygulanacak kuvvetin bir itmesinin olmadığı düşünülmektedir.
3. Öğrenciler impulsu, maddelerin birbirlerine uyguladıkları itme kuvveti olarak tanımlamaktadırlar. İmpuls ve itmenin aynı kavamlar olduğu bilinmemekte, aksine impulsun bir kuvvet olduğu söylenmektedir. Bunun nedeninin, impuls ve itme kavramlarının gelişigüzel kullanılmaları sebebiyle, öğrencilerin ikisinin farklı kavramlar olduğunu sandıklarını düşünmekteyiz.
4. Öğrencilerin itmenin tanımı konusunda oldukça ilginç sonuçlara vardığı örülmektedir. Belki de en ilginçlerinden biri, itmenin tanımını yaparken; “İtme birim zamanda cisme etki eden kuvvettir. İtme = F.t” ifadesi kullanılmasıdır. Bu da öğrencilerin formüllerle tanımlar arasında bağ kuramadıklarını göstermektedir.
5. Öğrenciler, iki cismin çarpışması olayında, daha hızlı hareket eden, daha büyük kütleli ya da daha sert olan cismin daha büyük, daha yavaş olan veya daha küçük kütleli cismin ise daha küçük bir kuvvet uygulayacağın sanmaktadırlar.
6. İmpuls (İtme) = Momentum Değişimi bağıntısının İmpuls (İtme) = Momentum şeklinde algılandığı, yani impuls (itme) ve momentumun aynı kavramlar olduğu düşünülmektedir.
7. Momentumu tanımlayan öğrencilerin, “çarpma” ya da “cisimlerin çarpması” şeklinde ifadeler kullanmaları, momentumun çarpışmalardan ibaret olduğunu düşündüklerini göstermektedir.
8. Momentum ve moment kavramları, isim benzerliğinden ötürü bazı öğrenciler tarafından karıştırılmaktadır.
9. Momentumun skaler bir büyüklük olduğu, yönünün önemli olmadığı sanılmaktadır.
10. Momentumun vektörel olduğu bilinse dahi, momentum vektörü öğrenciler tarafından gösterilememekte, hız vektörüyle aynı yönde olacağı idrak edilememektedir.
11. Öğrenciler, momentumu enerji kavramıyla açıklamaya çalışmakta, hatta momentumun enerji olduğunu zannetmektedirler. Bunun nedeni olarak, momentum ve kinetik enerji ifadelerinin her ikisinin de kütle (m) ve cismin hızına (v) bağlı olmaları, dolayısıyla bağlantılı hatta aynı oldukları düşünülmektedir. Burada, momentumun vektörel oluşu ve buna bağlı olarak vektörel işlemler gerektirmesi, buna karşı enerjinin skaler olduğu ve skaler işlemlere tabi tutulması gerektiği göz önünde bulundurulmamaktadır.
12. Öğrenciler, işlemlerde genelde birim kullanmadıkları için olsa gerek, momentumun birimini ifade etmekte zorlanmakta, Newton, kg.m/s2, joule, kg-f gibi birimler kullandıkları görülmektedir. Buradan öğrencilerin boyut analizi yapamadıkları da anlaşılmaktadır.
13. Momentumun her zaman korunduğu sanılmakta, dış kuvvet varken korunmadığı bilinmemektedir.
14. Televizyon ve sinemada görülen bazı olayların momentum gibi bazı fiziksel nicelikleri öğrencilerin yanlış algılamalarına neden olduğu görülmektedir. Örneğin; bir tabancadan çıkan küçük bir mermi çekirdeği bir insana saplandığında, filmlerde adamın geriye doğru sürüklendiği hatta uçtuğu görülmektedir. Halbuki insanın kütlesi çok büyük olduğunda ve sistem için momentum korunacağından adam ayaklarında bir paten varsa az bir miktar geriye gidecektir. Yani filmlerdeki abartı sahneler yanlış algılamalara neden olmaktadır.
Ders Kitaplarında Tespit Edilen Hatalar
MEB Fizik II
1. MEB Fizik II kitabında, önce momentum daha sonra ise enerji kavramı verilmiş. Ancak momentum anlatılırken, çarpışmalarda kinetik enerjinin korunup korunmamasından bahsedilmektedir. Oysa bizce olması gereken, önce enerji konusunun onun ardından da momentum konusunun verilmesi gerektiğidir. Böylece konular üst üste düzenli olarak ve daha anlaşılır bir şekilde öğrenilecektir.????:
2. Yine aynı kitapta, momentumdan önce itme kavramı verilmiş ve daha momentumdan bahsedilmeden, itmenin momentumdaki değişme olduğu söylemiş. Halbuki öğrenci, henüz momentumun ne olduğunu bilmemektedir.
3. Esnek olmayan çarpışmanın daima kenetlenme ve ortak hızla hareket etme şeklinde ifade edilmiş olduğu görülmektedir. Oysa, kenetlenme olmadan da esnek olmayan çarpışma görülebilmektedir.
4. Kitapta, “Momentumun korunduğu, kinetik enerjinin korunmadığı çarpışmalara, esnek olmayan çarpışma denir” ifadesi kullanıldıktan sonra, “Örneğin; lastik bir topun katı bir yüzey ile çarpışması yüzeyle temasta iken topun şekli değiştiğinden ve kinetik enerjinin bir kısmı kaybolduğundan esnek olmayan çarpışmadır.” şeklinde bir örnek vermesi yanlıştır. Çünkü, bu örnekte kinetik enerjinin yanı sıra, momentum da korunmamaktadır.????:
5. MEB Fizik II kitabında, momentum daima korunur şeklide bir ifade kullanılmış. Oysa, momentum her zaman korunmaz.
6. Kitapta, dış kuvvetlerin momentuma etkisinden hiç bahsedilmemiş.
İŞ – GÜÇ
1. Günlük hayattaki iş kavramıyla, fiziksel anlamdaki iş karıştırılmaktadır.
2. İşin uygulanan kuvvet doğrultusundaki yer değişimi ile kuvvetin ya da yer değiştirme doğrultusundaki kuvvet bileşeni ile yer değiştirmenin çarpımı olduğu anlaşılamamakta, iş ifadesindeki; W = F.x.Cos Φbağıntısında açının nere ile yaptığı açı olduğu ya da karıştırılmaktadır.
3. Aynı şekilde Cos yerine Sin alınabilmektedir.
4. İşin enerjiye eşit olduğu sanılmaktadır. Halbuki iş = enerji değişimi olacaktır.
5. Öğrencilere işin skaler mi yoksa vektörel mi olduğu sorulduğunda öğrencilerin karar veremedikleri ya da tereddüt ettikleri gözlenmiştir. Bu sorun işin kuvvet ve yer değiştirmenin skaler çarpımları olduğu ve sonucun skaler olacağı verilerek giderilebilir.
6. İşin birimi olan N.m’nin joule’e eşit olduğu anlaşılamamaktadır.
7. Güç, iş yapma hızı olarak tanımlanmaktadır. Güç için birim zamanda yapılan iş denmektedir. Ancak öğrenciler, güç kavramını günlük hayattaki güç ile karıştırmaktadırlar.
8. Watt.h güç birimi sanılmakta, watt.h’in enerji olduğu görülememektedir. Ayrıca watt kavramının J/s ile eşit olduğu da bilinmemektedir.
Ders Kitaplarında Tespit Edilen Hatalar
MEB Fizik II
1. İş konusu anlatılırken skaler çarpımdan bahsedilmemiş. Oysa ki bahsedilmiş olsa bazı kavram yanılgılarının önüne geçilebilecektir.
1. İtme dendiğinde öğrenciler, genellikle günlük hayattaki “iteleme, arkadan itme” olarak algılamakta, fiziksel bir nicelik olduğunu tam olarak kavrayamamaktadırlar.
2. Yine itme dendiğinde, kuvvetin cisme sadece iteleme şeklinde uygulanabileceği, anlaşılmaktadır. Çekme şeklinde uygulanacak kuvvetin bir itmesinin olmadığı düşünülmektedir.
3. Öğrenciler impulsu, maddelerin birbirlerine uyguladıkları itme kuvveti olarak tanımlamaktadırlar. İmpuls ve itmenin aynı kavamlar olduğu bilinmemekte, aksine impulsun bir kuvvet olduğu söylenmektedir. Bunun nedeninin, impuls ve itme kavramlarının gelişigüzel kullanılmaları sebebiyle, öğrencilerin ikisinin farklı kavramlar olduğunu sandıklarını düşünmekteyiz.
4. Öğrencilerin itmenin tanımı konusunda oldukça ilginç sonuçlara vardığı örülmektedir. Belki de en ilginçlerinden biri, itmenin tanımını yaparken; “İtme birim zamanda cisme etki eden kuvvettir. İtme = F.t” ifadesi kullanılmasıdır. Bu da öğrencilerin formüllerle tanımlar arasında bağ kuramadıklarını göstermektedir.
5. Öğrenciler, iki cismin çarpışması olayında, daha hızlı hareket eden, daha büyük kütleli ya da daha sert olan cismin daha büyük, daha yavaş olan veya daha küçük kütleli cismin ise daha küçük bir kuvvet uygulayacağın sanmaktadırlar.
6. İmpuls (İtme) = Momentum Değişimi bağıntısının İmpuls (İtme) = Momentum şeklinde algılandığı, yani impuls (itme) ve momentumun aynı kavramlar olduğu düşünülmektedir.
7. Momentumu tanımlayan öğrencilerin, “çarpma” ya da “cisimlerin çarpması” şeklinde ifadeler kullanmaları, momentumun çarpışmalardan ibaret olduğunu düşündüklerini göstermektedir.
8. Momentum ve moment kavramları, isim benzerliğinden ötürü bazı öğrenciler tarafından karıştırılmaktadır.
9. Momentumun skaler bir büyüklük olduğu, yönünün önemli olmadığı sanılmaktadır.
10. Momentumun vektörel olduğu bilinse dahi, momentum vektörü öğrenciler tarafından gösterilememekte, hız vektörüyle aynı yönde olacağı idrak edilememektedir.
11. Öğrenciler, momentumu enerji kavramıyla açıklamaya çalışmakta, hatta momentumun enerji olduğunu zannetmektedirler. Bunun nedeni olarak, momentum ve kinetik enerji ifadelerinin her ikisinin de kütle (m) ve cismin hızına (v) bağlı olmaları, dolayısıyla bağlantılı hatta aynı oldukları düşünülmektedir. Burada, momentumun vektörel oluşu ve buna bağlı olarak vektörel işlemler gerektirmesi, buna karşı enerjinin skaler olduğu ve skaler işlemlere tabi tutulması gerektiği göz önünde bulundurulmamaktadır.
12. Öğrenciler, işlemlerde genelde birim kullanmadıkları için olsa gerek, momentumun birimini ifade etmekte zorlanmakta, Newton, kg.m/s2, joule, kg-f gibi birimler kullandıkları görülmektedir. Buradan öğrencilerin boyut analizi yapamadıkları da anlaşılmaktadır.
13. Momentumun her zaman korunduğu sanılmakta, dış kuvvet varken korunmadığı bilinmemektedir.
14. Televizyon ve sinemada görülen bazı olayların momentum gibi bazı fiziksel nicelikleri öğrencilerin yanlış algılamalarına neden olduğu görülmektedir. Örneğin; bir tabancadan çıkan küçük bir mermi çekirdeği bir insana saplandığında, filmlerde adamın geriye doğru sürüklendiği hatta uçtuğu görülmektedir. Halbuki insanın kütlesi çok büyük olduğunda ve sistem için momentum korunacağından adam ayaklarında bir paten varsa az bir miktar geriye gidecektir. Yani filmlerdeki abartı sahneler yanlış algılamalara neden olmaktadır.
Ders Kitaplarında Tespit Edilen Hatalar
MEB Fizik II
1. MEB Fizik II kitabında, önce momentum daha sonra ise enerji kavramı verilmiş. Ancak momentum anlatılırken, çarpışmalarda kinetik enerjinin korunup korunmamasından bahsedilmektedir. Oysa bizce olması gereken, önce enerji konusunun onun ardından da momentum konusunun verilmesi gerektiğidir. Böylece konular üst üste düzenli olarak ve daha anlaşılır bir şekilde öğrenilecektir.????:
2. Yine aynı kitapta, momentumdan önce itme kavramı verilmiş ve daha momentumdan bahsedilmeden, itmenin momentumdaki değişme olduğu söylemiş. Halbuki öğrenci, henüz momentumun ne olduğunu bilmemektedir.
3. Esnek olmayan çarpışmanın daima kenetlenme ve ortak hızla hareket etme şeklinde ifade edilmiş olduğu görülmektedir. Oysa, kenetlenme olmadan da esnek olmayan çarpışma görülebilmektedir.
4. Kitapta, “Momentumun korunduğu, kinetik enerjinin korunmadığı çarpışmalara, esnek olmayan çarpışma denir” ifadesi kullanıldıktan sonra, “Örneğin; lastik bir topun katı bir yüzey ile çarpışması yüzeyle temasta iken topun şekli değiştiğinden ve kinetik enerjinin bir kısmı kaybolduğundan esnek olmayan çarpışmadır.” şeklinde bir örnek vermesi yanlıştır. Çünkü, bu örnekte kinetik enerjinin yanı sıra, momentum da korunmamaktadır.????:
5. MEB Fizik II kitabında, momentum daima korunur şeklide bir ifade kullanılmış. Oysa, momentum her zaman korunmaz.
6. Kitapta, dış kuvvetlerin momentuma etkisinden hiç bahsedilmemiş.
İŞ – GÜÇ
1. Günlük hayattaki iş kavramıyla, fiziksel anlamdaki iş karıştırılmaktadır.
2. İşin uygulanan kuvvet doğrultusundaki yer değişimi ile kuvvetin ya da yer değiştirme doğrultusundaki kuvvet bileşeni ile yer değiştirmenin çarpımı olduğu anlaşılamamakta, iş ifadesindeki; W = F.x.Cos Φbağıntısında açının nere ile yaptığı açı olduğu ya da karıştırılmaktadır.
3. Aynı şekilde Cos yerine Sin alınabilmektedir.
4. İşin enerjiye eşit olduğu sanılmaktadır. Halbuki iş = enerji değişimi olacaktır.
5. Öğrencilere işin skaler mi yoksa vektörel mi olduğu sorulduğunda öğrencilerin karar veremedikleri ya da tereddüt ettikleri gözlenmiştir. Bu sorun işin kuvvet ve yer değiştirmenin skaler çarpımları olduğu ve sonucun skaler olacağı verilerek giderilebilir.
6. İşin birimi olan N.m’nin joule’e eşit olduğu anlaşılamamaktadır.
7. Güç, iş yapma hızı olarak tanımlanmaktadır. Güç için birim zamanda yapılan iş denmektedir. Ancak öğrenciler, güç kavramını günlük hayattaki güç ile karıştırmaktadırlar.
8. Watt.h güç birimi sanılmakta, watt.h’in enerji olduğu görülememektedir. Ayrıca watt kavramının J/s ile eşit olduğu da bilinmemektedir.
Ders Kitaplarında Tespit Edilen Hatalar
MEB Fizik II
1. İş konusu anlatılırken skaler çarpımdan bahsedilmemiş. Oysa ki bahsedilmiş olsa bazı kavram yanılgılarının önüne geçilebilecektir.
