d€rVish
Üye
Köle Ayaklanmaları, Kakao Baronları ve «Ekvatoryal Sosyalizm»
21 Aralık 1470'te Portekizli denizciler Joao de Santerem ve Pedro Escobar, ekvator çizgisi üzerindeki Gine körfezi'nde ıssız bir ada keşfedip, burayı Aziz Thomas'ın adıyla, Sao Tome olarak kutsadılar. Hemen ardından keşfettikleri ikinci adaya Santo Antao -bügünkü Principe- adını verdiler. Ancak nemli tropik iklimin yol açtığı hastalıklar, ilk yerleşim denemesinin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden oldu.
1493'te itibaren adalarda şeker kamışı yetiştiren yanı sıra burayı köle çalıştırma ve ticaretinin merkezi olarak kullanan yeni bir koloni yayıldı. Koloniyi emniyete almak için klelerle evlilik teşvik edildi. 1515'te çocuklara ve Afrikalı köleler izledi. Böylece melezler ve «özgür siyahlar» Sao Tome'nin ilk yerli nüfusunu oluşturdular: Tarlalarda çalışmayan, kendi plantasyonları olan ya da yönetimde görevli Forrolar. Bu sayede Portekizce'nin dışında oradaki siyahilere özgü bir Kreo dili ortaya çıktı: Forro. Ancak ekonomik gelişme fazla uzun sürmedi. Yeni Portekiz kolonisi Brezilya'da yetiştirilen şekerin kalitesi ve verimi çok daha yüksekti, üstelik Sao Tome'deki köle isyanları da tarım işletmelerine dayalı ekonomiye tehdit etmekteydi. 1595'te kölelere önderlik eden Amador, tarihteki en büyük ayaklanmanın fitilini ateşledi. Kendisinin de öldürüldüğü ayaklanma bastırılmadan önce, binlerce köle 30 kadar şeker değirmenini yerle bir etti. Böylece Sao Tome ekonomik açıdan güçsüz günlerine geri döndü.
Ancak 19. yüzyılda buraya gelen yeni koloni liderleri, bu unutulmuş kara parçasının volkanik toprağının kahve ve kako üretimine ne kadar elverişli olduğunu keşfetti. 1855'ten itibaren Sao Tome ve Principe «çikolata adaları» olarak anılmaya başlandı. 1909'da bugünkü yıllık üretimin yaklaşık on katına denk gelen, 30.300 ton kakao ile rekor düzeyde mahsul alındı. 1875'te kölelik kaldırıldıysa da, Angola, Mozambik veya Cabo Verde'den getirilen binlerce «sözleşmeli işçinin» daha iyi koşullara kavuştukları söylenemez. 1953 Şubatı'nda Forrolar sömürge yönetimine karşı ayaklandı, yönetimin şiddet uygulayarak bastırdığı isyanlarda yüzlerce savunmasız insan yaşamını yitirdi. Ancak tüm Afrika'da olduğu gibi Sao Tome'de de sömürge döneminin son günlerine yaklaşılıyordu. Sürfünde eğitim gören Forro elitleri 1960'ta daha sonra Sao Tome ve Principe Ulusal Kurtuluş Hareketi (MLSTP) adını alacak devlet partisinin nüvesini kurdu.
1493'te itibaren adalarda şeker kamışı yetiştiren yanı sıra burayı köle çalıştırma ve ticaretinin merkezi olarak kullanan yeni bir koloni yayıldı. Koloniyi emniyete almak için klelerle evlilik teşvik edildi. 1515'te çocuklara ve Afrikalı köleler izledi. Böylece melezler ve «özgür siyahlar» Sao Tome'nin ilk yerli nüfusunu oluşturdular: Tarlalarda çalışmayan, kendi plantasyonları olan ya da yönetimde görevli Forrolar. Bu sayede Portekizce'nin dışında oradaki siyahilere özgü bir Kreo dili ortaya çıktı: Forro. Ancak ekonomik gelişme fazla uzun sürmedi. Yeni Portekiz kolonisi Brezilya'da yetiştirilen şekerin kalitesi ve verimi çok daha yüksekti, üstelik Sao Tome'deki köle isyanları da tarım işletmelerine dayalı ekonomiye tehdit etmekteydi. 1595'te kölelere önderlik eden Amador, tarihteki en büyük ayaklanmanın fitilini ateşledi. Kendisinin de öldürüldüğü ayaklanma bastırılmadan önce, binlerce köle 30 kadar şeker değirmenini yerle bir etti. Böylece Sao Tome ekonomik açıdan güçsüz günlerine geri döndü.
Ancak 19. yüzyılda buraya gelen yeni koloni liderleri, bu unutulmuş kara parçasının volkanik toprağının kahve ve kako üretimine ne kadar elverişli olduğunu keşfetti. 1855'ten itibaren Sao Tome ve Principe «çikolata adaları» olarak anılmaya başlandı. 1909'da bugünkü yıllık üretimin yaklaşık on katına denk gelen, 30.300 ton kakao ile rekor düzeyde mahsul alındı. 1875'te kölelik kaldırıldıysa da, Angola, Mozambik veya Cabo Verde'den getirilen binlerce «sözleşmeli işçinin» daha iyi koşullara kavuştukları söylenemez. 1953 Şubatı'nda Forrolar sömürge yönetimine karşı ayaklandı, yönetimin şiddet uygulayarak bastırdığı isyanlarda yüzlerce savunmasız insan yaşamını yitirdi. Ancak tüm Afrika'da olduğu gibi Sao Tome'de de sömürge döneminin son günlerine yaklaşılıyordu. Sürfünde eğitim gören Forro elitleri 1960'ta daha sonra Sao Tome ve Principe Ulusal Kurtuluş Hareketi (MLSTP) adını alacak devlet partisinin nüvesini kurdu.
