Doğuş Pertez
Admin
Belçika/ Genel Bilgi / Resmi Dili / Çoğrafi Yapısı / İklimi / Demografisi
Belçika (Flamanca: België, Fransızca: Belgique (yardım·bilgi), Almanca: Belgien (yardım·bilgi)), Batı Avrupa'da bulunan, Avrupa Birliği ve NATO üyesi bir ülkedir.
Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup, Flamanca'nın resmi dil olduğu Flaman Bölgesi, Fransızca'nın resmi dil olduğu Valon Bölgesi ve her iki dilin de resmi dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi (Brussel Hofstedelijk Gewest, Région de Bruxelles-Capitale)'nden oluşur. Son olarak, tamamı Valon Bölgesi'nin sınırları içinde kalan ve Almanya'ya komşu Almanca konuşan küçük bir topluluk (Deutschsprachige Gemeinschaft), Valon bölgesine bağlı olmakla birlikte bazı alanlarda özerkliğe sahiptir ve yaşadıkları bölgede Almanca resmi dildir.
Belçika'nın batısında Kuzey Denizi, kuzeydoğusundaHollanda, doğusunda Almanya, güneyinde Lüksemburg, güneybatısında Fransa yer almaktadır.
Coğrafya [değiştir]
Konum [değiştir]
Belçika, 50°50′K 4°00′D koordinatlarında bulunur. Batı Avrupa'da Kuzey Denizi'ne kıyısı vardır. Karasuları 12 deniz milidir. Toplam kıyı uzunluğu 73.1 kilometredir.
Arazisi: 30,527767678 km²
Göller ve akarsular: 250 km²
Denizler: 3,462 km²
Toplam yüzölçümü: 33,990 km²
Belçika'nın kara sınırlarının toplam uzunluğu 1,482 kiloemetredir. Bunun;
645 kilometresini Fransa, 153 kilometresini Almanya, 150 kilometresini Lüksemburg, 460 kilometresini Hollanda oluşturur.
Belçika haritası
Dağlar [değiştir]
Belçika'nın denize kıyısı olan ve denize yakın yerdeki toprakları oldukça düz ve engebesizken; doğu ve güneydoğu topraklarında birçok dağ ve tepe bulunur. Orta kesimden itibaren arazi profili giderek yükselir ve dağlık bir alan halini alır. Belçika'da 200 metreden yüksek olup dağ tanımlamasına giren yükseltiler şunlardır:
* Signal de Botrange (694m)
* Baraque Michel (674m)
* Baraque de Fraiture (652m)
* Mont-Rigi (610m)
* Massif de Saint-Hubert (589m)
* Plateau de Recogne-Bastogne (569m)
* Côte de Stockeu (506m)
* Croix Scaille (505m)
* Vaalserberg (323m)
Başkent Brüksel'in en önemli simgelerinden Manneken Pis
Akarsular [değiştir]
Ülke akarsu ağı bakımından fazla zengin değildir. Önemli akarsuları komşu ülke Fransa'dan gelerek Belçika sınırlarına girmektedir. Ülkedeki başlıca akarsular ve uzunlukları şöyledir:
* Schelde (Flamanca) veya Escaut (Fransızca) : 200 km
* Maas (Flamanca) veya Meuse (Fransızca) : 183 km
* Ijzer (Flamanca) veya Yser (Fransızca) : 50 km
Diğer akarsular [değiştir]
* Maquenoise'ta : Oise kaynağı → Seine nehri (Conflans-Sainte-Honorine'de, Fransa)
* Biraz akarsular (önemli Sûre (Fransızca) / Sauer (Almanca) → Moselle (Fransızca) / Mosel (Almanca) → Ren nehrine yakındır
İklim [değiştir]
Belçika'nın iklimi deniz etkisi ile oldukça ılımandır. Kışlar yağışlı geçmesine rağmen havalar aşırı soğuk olmaz. Yazları serin ve bulutlu İber iklimine sahiptir. Ocak ayında ortalama sıcaklık 3°C, Haziran ayında ortalama sıcaklık 18°C'dir. Yıl boyunca bulutlu günlerin sayısı oldukça fazladır.
Nüfus grafiği
Demografi [değiştir]
Nüfus [değiştir]
2006 yılında Belçika'nın tahminî nüfusu 10,379,067'dir. Bu veriler ışığında nüfusun yaş ve cinsiyete göre dağılımı ise söyledir:
* 0-14 yaş: %16.7 (erkek 883,254/kadın 846,099)
* 15-64 yaş: %65.9 (erkek 3,450,879/kadın 3,389,565)
* 65 ve üzeri: %17.4 (erkek 746,569/kadın 1,062,701)
Nüfusun artış hızı %0.13 olup bebek ölüm oranı 4.62'dir. Erkeklerde ortalama yaşam beklentisi 75.59 yıl kadınlarda 82.09 yıldır. Nüfusun etnik yapısının %58'ini Flamanlar, %31'ini Valonlar (Fransız Belçikalılar) oluştururken; % 11'i diğer gruplardan oluşmaktadır. Bunlar arasında, 71.000 Alman, 200.000 Türk 30.000 Şapsığ bulunmaktadır. Ülkede yaşayan Türklerin %75'i Belçika vatandaşlığı almışlardır.[1] Bunun dışında, önemli sayıda Faslı ve Cezayirli göçmenler de bulunmaktadır.
Diller [değiştir]
Belçika'nın üç resmi dili vardır, üç bölgeli bir devlet yapısına sahip olan Belçika'nın resmi dilleri, Flamanca, Almanca ve Fransızca'dır. Ayrıca resmi dil olmamasına rağmen Türkçe de ülkede çok konuşulan diller arasındadır. Bu dilleri konuşanların nüfusa oranı:
* %60 Flamanca (resmi dil)
* %39 Fransızca (resmi dil)
* %1 Almanca (resmi dil)
Tarih
Ana madde: Belçika tarihi
Belçika eski zamanlarda kelt kabileler tarafından yönetiliyordu. Bunlarden en önemlileri Menapii idi. Roma zamanında Güney-Hollanda, Belçika, Kuzey-Fransa ve Batı-Almanya'nın bazı bölümlerinde yerleşik olan Kelt Kabileler “Belgae” olarak adlandırılıyorlardı.
Bölge orta çağda derebeyliklerine bölünmeden önce Roma İmparatorluğu'na bağlıydı. Orta Çağda (bugünkü bilinen Belçika), Fransa ve Alman İmparatorluğu arasında bölündü. Schelde akarsuyu bu iki imparatorluğun arasında sınır olarak kabul ediliyordu. Bugünkü Belçika bölgesi 15’nci yy.’da Habsburgers’lerin eline geçti ve 18’nci yy.’ın sonlarında Fransızlar tarafından zaptedildi.
Napolyon’un 1815’teki yenilgisinden sonra Belçika, Fransa'ya karşı bir tampon bölge oluşturmak için Hollanda Birleşik Krallığı'na iltica etti. 21 Temmuz 1831 tarihinde Hollanda'dan ayrılıp, bağımsızlık ilan ederek meşruti monarşi yönetime geçmiştir. Belçikanın arma simgesi, “Birlikten Güç Oluşur” anlamını taşımaktadır. Bu birlik 1831'de 9 ilin birleşmesinde başarılı oldu ve bu dokuz ilin arması ülkenin arma levhasında temsil edildi.
Belçika I. ve II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edildi. Kuzeyde Flamanca konuşan Flamanlar ve güneyde Fransızca konuşan Valonlar arasındaki gerginlik son yıllarda anayasal değişikliklere sebep oldu. Böylece, Belçika üç bölgeli ve üç topluluklu bir federal devlet haline geldi.
Belçika, coğrafî ve demografik açıdan oldukça küçük bir ülke olmasına karşın, siyasi açıdan son derece karmaşık bir yapıya sahiptir. Ülkenin kuzey bölgesinde Flaman, güney bölgesinde Fransız ve doğudaki çok küçük bir alanda da Alman toplulukları yaşamaktadır. Bu üç ayrı topluluk Brüksel’deki Parlamentoda ayrı ayrı temsil edilmekte ve her birinin hükümeti de yine başkentte bulunmaktadır. Topluluk hükümetleri kültür, refah ve eğitim gibi bireylerle ilgili konularla da ilgilenmektedir.
Topluluklar açısından var olan bu karma yapının yanısıra Belçika’da bir de bölgeler bazında ayırım bulunmaktadır. Aynı coğrafya bu kez ekonomik yetkilerin farklılaştığı üç gruba bölünmektedir: Flaman Bölgesi (Kuzeydeki Flaman toplumunun yerleşik olduğu bölge) Brüksel Bölgesi (Flaman Bölgesinin coğrafi alanı içersinde, fakat Flaman Bölgesi’nden ayrı) ve Valonların Bölgesi (Fransız ve Alman topluluklarının yaşadığıcoğrafyanın tamamı). Belçika’da siyasetin son 10 yılına damgasını vuran politika; Sosyal ve Hrıstiyan Demokrat partilerin koalisyonu olmuştur. Muhalefette ise Liberal ve Yeşilci partiler yer almaktadır. Belçika’nın komşuları: İngiltere, Almanya, Luxemburg, Fransa ve Hollanda’dır. Ülkenin, kıta Avrupası’nın merkezinde yer alan konumu, çok çeşitli ticaret yollarının Belçika’dan geçiyor olması, ekonomik açıdan son derece gelişmiş ülkelerle yakın komşuluğu ve AB kurumlarının Brüksel’de bulunması, Belçika’nın kıta çapındaki ekonomik ve siyasi önemini de arttırmıştır.
23 Ekim 2008'de Flaman bölge hükümeti, internet sitelerinde Belçika için ".be" olan alan adı kısaltmasını 2009 yılından itibaren Flamanlar için ".fla", ".vla" ya da ".vln" şeklinde tescil ettirerek kullanma kararı aldı.[2]
İdarî bölümler
Belçika'nın üç federal bölgesi ve onbir ili
Bölgeler
* Brüksel Bölgesi (başkent Brüksel)
* Flaman Bölgesi (başkent Brüksel)
* Valon Bölgesi (başkent Namur)
Belçika'nın eyaletleri
10 eyalet ve bunlara bağlı ilçe statüsünde belediyeler vardır. Şehirler yazılı değildir
* Flaman Bölgesi'nin eyaletleri
o Anvers: 2.867 km² (başkent Anvers)
o Limburg: 2.422 km² (başkent Hasselt)
o Doğu Flandre: 2.982 km² (başkent Gent)
o Flaman Brabant: 2.106 km² (başkent Leuven)
o Batı Flandre: 3.144 km² (başkent Brüj)
* Valonya'nin eyaletleri
o Valon Brabant: 1.091 km² (başkent Wavre)
o Hainaut: 3.786 km² (başkent Mons)
o Liège: 3.862 km² (başkent Liège)
o Lüksemburg: 4.440 km² (başkent Arlon)
o Namur: 3.666 km² (başkent Namur)
Şehirler
Belçika nüfusunun hemen hepsi, %97.3'ü kentlerde yaşar, ülkedeki en büyük kentler;
* Brüksel (Brüksel Bölgesi)(1.006.749)
* Anvers (Anvers Eyaletinin başkenti) (457.749)
* Gent (Doğu Flandre Eyaletinin başkenti) (230.951)
* Charleroi (Hainaut Eyaletinde bir kent)(201.373)
* Liège (Liège Eyaletinin başkenti) (185.574)
* Brüj (Batı Flandre Eyaletinin başkenti) (117.351)
Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup, Flamanca'nın resmi dil olduğu Flaman Bölgesi, Fransızca'nın resmi dil olduğu Valon Bölgesi ve her iki dilin de resmi dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi (Brussel Hofstedelijk Gewest, Région de Bruxelles-Capitale)'nden oluşur. Son olarak, tamamı Valon Bölgesi'nin sınırları içinde kalan ve Almanya'ya komşu Almanca konuşan küçük bir topluluk (Deutschsprachige Gemeinschaft), Valon bölgesine bağlı olmakla birlikte bazı alanlarda özerkliğe sahiptir ve yaşadıkları bölgede Almanca resmi dildir.
Belçika'nın batısında Kuzey Denizi, kuzeydoğusundaHollanda, doğusunda Almanya, güneyinde Lüksemburg, güneybatısında Fransa yer almaktadır.
Coğrafya [değiştir]
Konum [değiştir]
Belçika, 50°50′K 4°00′D koordinatlarında bulunur. Batı Avrupa'da Kuzey Denizi'ne kıyısı vardır. Karasuları 12 deniz milidir. Toplam kıyı uzunluğu 73.1 kilometredir.
Arazisi: 30,527767678 km²
Göller ve akarsular: 250 km²
Denizler: 3,462 km²
Toplam yüzölçümü: 33,990 km²
Belçika'nın kara sınırlarının toplam uzunluğu 1,482 kiloemetredir. Bunun;
645 kilometresini Fransa, 153 kilometresini Almanya, 150 kilometresini Lüksemburg, 460 kilometresini Hollanda oluşturur.
Belçika haritası
Dağlar [değiştir]
Belçika'nın denize kıyısı olan ve denize yakın yerdeki toprakları oldukça düz ve engebesizken; doğu ve güneydoğu topraklarında birçok dağ ve tepe bulunur. Orta kesimden itibaren arazi profili giderek yükselir ve dağlık bir alan halini alır. Belçika'da 200 metreden yüksek olup dağ tanımlamasına giren yükseltiler şunlardır:
* Signal de Botrange (694m)
* Baraque Michel (674m)
* Baraque de Fraiture (652m)
* Mont-Rigi (610m)
* Massif de Saint-Hubert (589m)
* Plateau de Recogne-Bastogne (569m)
* Côte de Stockeu (506m)
* Croix Scaille (505m)
* Vaalserberg (323m)
Başkent Brüksel'in en önemli simgelerinden Manneken Pis
Akarsular [değiştir]
Ülke akarsu ağı bakımından fazla zengin değildir. Önemli akarsuları komşu ülke Fransa'dan gelerek Belçika sınırlarına girmektedir. Ülkedeki başlıca akarsular ve uzunlukları şöyledir:
* Schelde (Flamanca) veya Escaut (Fransızca) : 200 km
* Maas (Flamanca) veya Meuse (Fransızca) : 183 km
* Ijzer (Flamanca) veya Yser (Fransızca) : 50 km
Diğer akarsular [değiştir]
* Maquenoise'ta : Oise kaynağı → Seine nehri (Conflans-Sainte-Honorine'de, Fransa)
* Biraz akarsular (önemli Sûre (Fransızca) / Sauer (Almanca) → Moselle (Fransızca) / Mosel (Almanca) → Ren nehrine yakındır
İklim [değiştir]
Belçika'nın iklimi deniz etkisi ile oldukça ılımandır. Kışlar yağışlı geçmesine rağmen havalar aşırı soğuk olmaz. Yazları serin ve bulutlu İber iklimine sahiptir. Ocak ayında ortalama sıcaklık 3°C, Haziran ayında ortalama sıcaklık 18°C'dir. Yıl boyunca bulutlu günlerin sayısı oldukça fazladır.
Nüfus grafiği
Demografi [değiştir]
Nüfus [değiştir]
2006 yılında Belçika'nın tahminî nüfusu 10,379,067'dir. Bu veriler ışığında nüfusun yaş ve cinsiyete göre dağılımı ise söyledir:
* 0-14 yaş: %16.7 (erkek 883,254/kadın 846,099)
* 15-64 yaş: %65.9 (erkek 3,450,879/kadın 3,389,565)
* 65 ve üzeri: %17.4 (erkek 746,569/kadın 1,062,701)
Nüfusun artış hızı %0.13 olup bebek ölüm oranı 4.62'dir. Erkeklerde ortalama yaşam beklentisi 75.59 yıl kadınlarda 82.09 yıldır. Nüfusun etnik yapısının %58'ini Flamanlar, %31'ini Valonlar (Fransız Belçikalılar) oluştururken; % 11'i diğer gruplardan oluşmaktadır. Bunlar arasında, 71.000 Alman, 200.000 Türk 30.000 Şapsığ bulunmaktadır. Ülkede yaşayan Türklerin %75'i Belçika vatandaşlığı almışlardır.[1] Bunun dışında, önemli sayıda Faslı ve Cezayirli göçmenler de bulunmaktadır.
Diller [değiştir]
Belçika'nın üç resmi dili vardır, üç bölgeli bir devlet yapısına sahip olan Belçika'nın resmi dilleri, Flamanca, Almanca ve Fransızca'dır. Ayrıca resmi dil olmamasına rağmen Türkçe de ülkede çok konuşulan diller arasındadır. Bu dilleri konuşanların nüfusa oranı:
* %60 Flamanca (resmi dil)
* %39 Fransızca (resmi dil)
* %1 Almanca (resmi dil)
Tarih
Ana madde: Belçika tarihi
Belçika eski zamanlarda kelt kabileler tarafından yönetiliyordu. Bunlarden en önemlileri Menapii idi. Roma zamanında Güney-Hollanda, Belçika, Kuzey-Fransa ve Batı-Almanya'nın bazı bölümlerinde yerleşik olan Kelt Kabileler “Belgae” olarak adlandırılıyorlardı.
Bölge orta çağda derebeyliklerine bölünmeden önce Roma İmparatorluğu'na bağlıydı. Orta Çağda (bugünkü bilinen Belçika), Fransa ve Alman İmparatorluğu arasında bölündü. Schelde akarsuyu bu iki imparatorluğun arasında sınır olarak kabul ediliyordu. Bugünkü Belçika bölgesi 15’nci yy.’da Habsburgers’lerin eline geçti ve 18’nci yy.’ın sonlarında Fransızlar tarafından zaptedildi.
Napolyon’un 1815’teki yenilgisinden sonra Belçika, Fransa'ya karşı bir tampon bölge oluşturmak için Hollanda Birleşik Krallığı'na iltica etti. 21 Temmuz 1831 tarihinde Hollanda'dan ayrılıp, bağımsızlık ilan ederek meşruti monarşi yönetime geçmiştir. Belçikanın arma simgesi, “Birlikten Güç Oluşur” anlamını taşımaktadır. Bu birlik 1831'de 9 ilin birleşmesinde başarılı oldu ve bu dokuz ilin arması ülkenin arma levhasında temsil edildi.
Belçika I. ve II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edildi. Kuzeyde Flamanca konuşan Flamanlar ve güneyde Fransızca konuşan Valonlar arasındaki gerginlik son yıllarda anayasal değişikliklere sebep oldu. Böylece, Belçika üç bölgeli ve üç topluluklu bir federal devlet haline geldi.
Belçika, coğrafî ve demografik açıdan oldukça küçük bir ülke olmasına karşın, siyasi açıdan son derece karmaşık bir yapıya sahiptir. Ülkenin kuzey bölgesinde Flaman, güney bölgesinde Fransız ve doğudaki çok küçük bir alanda da Alman toplulukları yaşamaktadır. Bu üç ayrı topluluk Brüksel’deki Parlamentoda ayrı ayrı temsil edilmekte ve her birinin hükümeti de yine başkentte bulunmaktadır. Topluluk hükümetleri kültür, refah ve eğitim gibi bireylerle ilgili konularla da ilgilenmektedir.
Topluluklar açısından var olan bu karma yapının yanısıra Belçika’da bir de bölgeler bazında ayırım bulunmaktadır. Aynı coğrafya bu kez ekonomik yetkilerin farklılaştığı üç gruba bölünmektedir: Flaman Bölgesi (Kuzeydeki Flaman toplumunun yerleşik olduğu bölge) Brüksel Bölgesi (Flaman Bölgesinin coğrafi alanı içersinde, fakat Flaman Bölgesi’nden ayrı) ve Valonların Bölgesi (Fransız ve Alman topluluklarının yaşadığıcoğrafyanın tamamı). Belçika’da siyasetin son 10 yılına damgasını vuran politika; Sosyal ve Hrıstiyan Demokrat partilerin koalisyonu olmuştur. Muhalefette ise Liberal ve Yeşilci partiler yer almaktadır. Belçika’nın komşuları: İngiltere, Almanya, Luxemburg, Fransa ve Hollanda’dır. Ülkenin, kıta Avrupası’nın merkezinde yer alan konumu, çok çeşitli ticaret yollarının Belçika’dan geçiyor olması, ekonomik açıdan son derece gelişmiş ülkelerle yakın komşuluğu ve AB kurumlarının Brüksel’de bulunması, Belçika’nın kıta çapındaki ekonomik ve siyasi önemini de arttırmıştır.
23 Ekim 2008'de Flaman bölge hükümeti, internet sitelerinde Belçika için ".be" olan alan adı kısaltmasını 2009 yılından itibaren Flamanlar için ".fla", ".vla" ya da ".vln" şeklinde tescil ettirerek kullanma kararı aldı.[2]
İdarî bölümler
Belçika'nın üç federal bölgesi ve onbir ili
Bölgeler
* Brüksel Bölgesi (başkent Brüksel)
* Flaman Bölgesi (başkent Brüksel)
* Valon Bölgesi (başkent Namur)
Belçika'nın eyaletleri
10 eyalet ve bunlara bağlı ilçe statüsünde belediyeler vardır. Şehirler yazılı değildir
* Flaman Bölgesi'nin eyaletleri
o Anvers: 2.867 km² (başkent Anvers)
o Limburg: 2.422 km² (başkent Hasselt)
o Doğu Flandre: 2.982 km² (başkent Gent)
o Flaman Brabant: 2.106 km² (başkent Leuven)
o Batı Flandre: 3.144 km² (başkent Brüj)
* Valonya'nin eyaletleri
o Valon Brabant: 1.091 km² (başkent Wavre)
o Hainaut: 3.786 km² (başkent Mons)
o Liège: 3.862 km² (başkent Liège)
o Lüksemburg: 4.440 km² (başkent Arlon)
o Namur: 3.666 km² (başkent Namur)
Şehirler
Belçika nüfusunun hemen hepsi, %97.3'ü kentlerde yaşar, ülkedeki en büyük kentler;
* Brüksel (Brüksel Bölgesi)(1.006.749)
* Anvers (Anvers Eyaletinin başkenti) (457.749)
* Gent (Doğu Flandre Eyaletinin başkenti) (230.951)
* Charleroi (Hainaut Eyaletinde bir kent)(201.373)
* Liège (Liège Eyaletinin başkenti) (185.574)
* Brüj (Batı Flandre Eyaletinin başkenti) (117.351)
