Baydırman
Moderator
Ateizm
Ateizm, hiçbir ilah/tanrı kabul etmeyen, tanrıtanımaz felsefî doktrinlerin ortak ismidir.
Bir ekol oluşturulmadan, filozofların bir bölümü tarafından benimsenen bu anlayış, doğrudan doğruya Allah'ın varlığını inkâr üzerine kuruludur. Allah'ın varlığını tartışan diğer doktrinlerden farklı olarak Allah'ın yokluğunu kesin bir biçimde öne sürer.
Neredeyse bütün felsefe ekolleri gibi Ateizm'in kökleri de Eski Yunan'a uzanır.
"Gölge etme başka ihsan istemem" sözüyle yaygın bir ünü olan Diyojen bunlardan biridir ve felsefe tarihinde kâfir olarak nitelendirilen ilk kişidir. Demokrit, Leocippus, Gorgias, Protegoras ve Epikür, öne sürdükleri materyalist görüşler bağlamında birer ateist olarak göze çarparlar.
Agnostizm (bilinmezcilik) ve Pozitivizm (olguculuk) gibi Ateizm'i andıran görüşler, açıkça "Allah yoktur" iddiasını öne sürmeden "bilinemez" ve "tartışılması bilimsel değildir" tarzı ifadeler kullandıkları için konumuzun dışında kalmaktadır.
İslam literatüründe, Dehriyye olarak adlandırılan Ateizm, kronolojik bakımdan iki ayrı safha halinde irdelenebilir. Cahiliyye Dönemi Dehriliği ve İslam sonrasındaki Dehriyyun...
Kur'an-ı Kerim'de: "Dediler ki: o (hayat dedikleri) şey, dünya hayatımızdan başkası değildir; ölürüz, diriliriz ve bizi ancak zaman helak etmektedir. Halbuki onların bu sözlerinde hiçbir ilimleri yoktur. Onlar ancak zanda bulunuyorlar." (el-Casiye, 45/24) haberiyle bildirilen Cahiliyye Dönemi Dehriliği, yaratılmayı inkarlarla zaman ve maddenin ebediliğini öne süren bir inançtır.
Felsefi anlamdaki İslam sonrası dehrilik ise, muhtemelen, Sasaniler dönemindeki yaygın bir inanç olarak gözlenen "her şeyi değiştiren ve her şeyden kuvvetli olan, tüm olayları oluşturan ve yönlendiren büyük güç, ilahî zat olan Hürmüz değil, yalnızca sınırsız zamandır" temel inancı üzerine oturtulmuş bulunan Zurvanig'in karşılığı ve uzantısıdır. Bu inancın sahipleri Allah'ı inkâr ederek, bütün oluşları zaman, dehr ya da felek adını verdikleri akışa bağlamaktaydılar.
Öte yandan, kısmi inkâr diyebileceğimiz bir tutum içinde bulunan maddiyun, tabiiyun (maddecilik, tabiatçılık) gibi düşüncelerle dehriliği karıştırmamak gerekir. Çünkü, dehrilikTe, Ateizm'de olduğu gibi kesin bir inkâr, Yüce Allah'ı açık bir biçimde yok sayma söz konusudur. Yüce Allah'ın kimi esma ve sıfatlarını değil de, gerek yaratıcılık, gerek ilahlık ve gerekse rablık planında küllî bir inkâr vardır. Ateizm, gerçek anlamıyla, işte böylesine bir külli inkârdır.
Bir ekol oluşturulmadan, filozofların bir bölümü tarafından benimsenen bu anlayış, doğrudan doğruya Allah'ın varlığını inkâr üzerine kuruludur. Allah'ın varlığını tartışan diğer doktrinlerden farklı olarak Allah'ın yokluğunu kesin bir biçimde öne sürer.
Neredeyse bütün felsefe ekolleri gibi Ateizm'in kökleri de Eski Yunan'a uzanır.
"Gölge etme başka ihsan istemem" sözüyle yaygın bir ünü olan Diyojen bunlardan biridir ve felsefe tarihinde kâfir olarak nitelendirilen ilk kişidir. Demokrit, Leocippus, Gorgias, Protegoras ve Epikür, öne sürdükleri materyalist görüşler bağlamında birer ateist olarak göze çarparlar.
Agnostizm (bilinmezcilik) ve Pozitivizm (olguculuk) gibi Ateizm'i andıran görüşler, açıkça "Allah yoktur" iddiasını öne sürmeden "bilinemez" ve "tartışılması bilimsel değildir" tarzı ifadeler kullandıkları için konumuzun dışında kalmaktadır.
İslam literatüründe, Dehriyye olarak adlandırılan Ateizm, kronolojik bakımdan iki ayrı safha halinde irdelenebilir. Cahiliyye Dönemi Dehriliği ve İslam sonrasındaki Dehriyyun...
Kur'an-ı Kerim'de: "Dediler ki: o (hayat dedikleri) şey, dünya hayatımızdan başkası değildir; ölürüz, diriliriz ve bizi ancak zaman helak etmektedir. Halbuki onların bu sözlerinde hiçbir ilimleri yoktur. Onlar ancak zanda bulunuyorlar." (el-Casiye, 45/24) haberiyle bildirilen Cahiliyye Dönemi Dehriliği, yaratılmayı inkarlarla zaman ve maddenin ebediliğini öne süren bir inançtır.
Felsefi anlamdaki İslam sonrası dehrilik ise, muhtemelen, Sasaniler dönemindeki yaygın bir inanç olarak gözlenen "her şeyi değiştiren ve her şeyden kuvvetli olan, tüm olayları oluşturan ve yönlendiren büyük güç, ilahî zat olan Hürmüz değil, yalnızca sınırsız zamandır" temel inancı üzerine oturtulmuş bulunan Zurvanig'in karşılığı ve uzantısıdır. Bu inancın sahipleri Allah'ı inkâr ederek, bütün oluşları zaman, dehr ya da felek adını verdikleri akışa bağlamaktaydılar.
Öte yandan, kısmi inkâr diyebileceğimiz bir tutum içinde bulunan maddiyun, tabiiyun (maddecilik, tabiatçılık) gibi düşüncelerle dehriliği karıştırmamak gerekir. Çünkü, dehrilikTe, Ateizm'de olduğu gibi kesin bir inkâr, Yüce Allah'ı açık bir biçimde yok sayma söz konusudur. Yüce Allah'ın kimi esma ve sıfatlarını değil de, gerek yaratıcılık, gerek ilahlık ve gerekse rablık planında küllî bir inkâr vardır. Ateizm, gerçek anlamıyla, işte böylesine bir külli inkârdır.
