Haydar
Emekli Yönetici
Antisosyal kişilik bozukluğu
Antisosyal kişilik bozukluğu; bireyin
başkalarının haklarına ve kurallarına sürekli
olarak saygısızlık etmesi, saldırıda bulunması
ve buna bağlı olarak gelişen davranışlara
verilen isimdir. Antisosyal kişilik bozukluğu,
genellikle erkekler arasında daha sık bir şekilde görülür. Pek çok araştırmacı antisosyal kişilik
bozukluğunu ve sosyopat kişiliğini aynı
anlamda kullanırlar, aralarında ki fark bütün
sosyopatların antisosyal kişiliği olduğu, fakat
her antisosyal kişinin sosyopat olmayacağı
gerçeğidir. Araştırmalar antisosyal kişilik bozukluğu
hastalığının temelinde genetik etkenler
olduğunu göstermektedir. Fakat aynı
zamanda sürekli uyuşturucu kullanımı ve
kötü aile ortamı (karışık, ihmalkar, sert ve
saldırgan aileler) bu hastalığın oluşması riskini arttırmaktadır. Antisosyal kişilik bozukluğu insanlara
bağlanma konusunda başarısızlık yaşamak
demektir. Başka insanlar sadece sağladıkları
fayda için gereklidir. Antisosyal kişiler
genelde hastalıkları olduğuna inanmaz ve
sorunun ya başka insanların kendisini kabul etmeyi becerememelerinde ya da
başkalarının özgürlüğünü kısıtlamayı istiyor
olmalarında yatar. Sadece kendilerine inanırlar ve çevrelerinde
zarar verecek ya da küçümseyecek kimse
olmadığında en rahat hissederler. Dünyayı
tehlike ve hayal kırıklığı ile dolu bir yer olarak
görürler. Dolayısıyla sürekli kötü niyetli ve
acımasız insanların kendisini kullanmasına, suistimal etmesine ve elindeki her şeyi alıp
yoksun bırakmasına karşı korunmak zorunda
hisseder. Diğer insanları hep kontrol etmeye
çalışan ve zarar vermek isteyen varlıklar
olarak görür. Antisosyal kişilik bozukluğu
olan insanlar başka insanların elinde ki gücü alması gerektiğine inanır böylece hiç kimse
bu gücü kendisine zarar vermek için
kullanamaz. Diğer taraftan yönetici olmayan
ya da kontrol etmeyen insanları kullanılmaya
açık, zayıf ve savunmasız olarak düşünürler. Eğer antisosyal kişilik problemleriniz varsa
başkaları sizi duygusal olarak soğuk ve
duyarsız olarak görürler. Belki cazibeli
görünebilirsiniz ama insanlar sizin bencil ve
hesapçı olduğunuzu, içten olmadığınızı
düşünürler. Ek olarak siz başka insanlara sadece size verdikleri ya da kazandırdıkları
için değer verirsiniz. Yaşamak için başkalarını
manipüle etmek, aldatmak ve gereken her
şeyi yapmak sizin için çok normaldir. Sonuç
olarak antisosyal kişiler şüpheli ve hatta
kanunlara aykırı davranışlarda bulunurlar, çünkü kuralların kendileri için geçerli
olmadığına inanırlar. Antisosyal kişiler genelde diğer insanları
tehditlerle ya da saldırgan yaklaşımlarla
korkuturlar. Bağımsız olmaları kendilerine
aşırı güven duymalarından ziyade
başkalarına güvensizlikten kaynaklanır. Her
hangi bir baskı, otorite karşısında (patron, polis ya da benzeri kişiler) ya da finansal
problemler (vergi ya da borçlar) karşısında
öfkelenirler. Genelde başkalarına verdikleri
zarar karşısında duygusuz ve
umursamazdırlar. Bu acımasızlık insanlarla
ve hatta sevdiklerini söyledikleri kişilerle olan ilişkilerinde bile esası oluşturur. Eğer antisosyal kişiliğiniz var ise zayıf
olmaktan ya da kurban olmaktan korkuyor
olabilirsiniz. Dolayısıyla çevrenizdeki kişilere
üstünlüğünüzü ispatlama ihtiyacı duyarsınız.
Sizi kullandığını düşündüğünüz ve hatta
sömürdüğüne inandığınız bir insana karşı kendinizi korumak için zalim ve insafsız
olursunuz. İlişkilerinizde sadık kalmak,
duyarlı olmak ve dürüst olmak konusunda
zorluk yaşarsınız. Bu kişiler genelde dikkatsiz
ve atılgandır; örneğin tehlikeli araba
kullanmak gibi riskli işlere girişirler. Umursamazlığın bir sebebi içindeki boşluk
hissini yok edebilmek için heyecan ve
adrenalin arttırıcı aktivitelere ihtiyaç duyuyor
olmasıdır. Antisosyal
kişilik
bozukluğu belirtileri - Düşünmeden ani hareketler ve doğabilecek
sonuçlara karşı umursamazlık
- Kişisel çıkar ya da zevk için yalan söyleme,
aldatma ve kanunsuz işler yapmak
- Başkalarının duygularını umursamamak,
empati yapmamak - Sinirlilik, saldırganlık ve şiddet uygulamak
- Güvenlik ya da sorumluluk üstlenmek gibi
konulara tamamıyla kayıtsız kalmak
- Acıma duygusunun olmaması Antisosyal kişilik bozukluğu tedavisi Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler
genelde çevrelerinde ki kişilerin zoru ile
psikoloğa ya da psikiyatriste gelirler. Eğer kişi
sorunlarının nedenini başkalarında görmeye
devam ederse ve sorumluluk almayı
reddederse tedavinin süresi uzayabilir. Kişilik hastalıklarının erken yaşlarda gelişiyor olması
ve insanların kendilerini bu hastalık ile
tanımlıyor olması tedavinin çözümünü
zorlaştırmaktadır. Tedavinin başarılı
olabilmesi için kökleşmiş davranış şekillerine,
yaklaşımlara, bakış açılarına, ilişki yapılarına ve kişinin kapasitesine bakılması gerekir. Bu hastalarda dikkat edilmesi gereken en
önemli etken uyuşturucu ve alkol
kullanımıdır. Bazı durumlarda madde
bağımlılığı ve kullanımı kişilerin antisosyal
davranışlar geliştirmelerinde temel etken
olabilir. Bu durumda kişinin madde bağımlılığını bırakması kişinin iyileşmesinde
önemli bir adım olabilir. Antisosyal davranış bozukluğunda
kullanılabilecek her hangi bir ilaç
bulunmamaktadır. Fakat bazı semptomlar ve
davranışlar için doktor gözetiminde ilaç
kullanımı önerilebilir. Örneğin saldırgan
davranışlar için antidepresan kullanımı gibi. Fakat hatırlatmak gerek, antisosyal kişiler
ilaç kullanımına sıcak bakmayabilir ve ilaç
almayı reddedebilirler. Psikoterapist Çiğdem Alper
başkalarının haklarına ve kurallarına sürekli
olarak saygısızlık etmesi, saldırıda bulunması
ve buna bağlı olarak gelişen davranışlara
verilen isimdir. Antisosyal kişilik bozukluğu,
genellikle erkekler arasında daha sık bir şekilde görülür. Pek çok araştırmacı antisosyal kişilik
bozukluğunu ve sosyopat kişiliğini aynı
anlamda kullanırlar, aralarında ki fark bütün
sosyopatların antisosyal kişiliği olduğu, fakat
her antisosyal kişinin sosyopat olmayacağı
gerçeğidir. Araştırmalar antisosyal kişilik bozukluğu
hastalığının temelinde genetik etkenler
olduğunu göstermektedir. Fakat aynı
zamanda sürekli uyuşturucu kullanımı ve
kötü aile ortamı (karışık, ihmalkar, sert ve
saldırgan aileler) bu hastalığın oluşması riskini arttırmaktadır. Antisosyal kişilik bozukluğu insanlara
bağlanma konusunda başarısızlık yaşamak
demektir. Başka insanlar sadece sağladıkları
fayda için gereklidir. Antisosyal kişiler
genelde hastalıkları olduğuna inanmaz ve
sorunun ya başka insanların kendisini kabul etmeyi becerememelerinde ya da
başkalarının özgürlüğünü kısıtlamayı istiyor
olmalarında yatar. Sadece kendilerine inanırlar ve çevrelerinde
zarar verecek ya da küçümseyecek kimse
olmadığında en rahat hissederler. Dünyayı
tehlike ve hayal kırıklığı ile dolu bir yer olarak
görürler. Dolayısıyla sürekli kötü niyetli ve
acımasız insanların kendisini kullanmasına, suistimal etmesine ve elindeki her şeyi alıp
yoksun bırakmasına karşı korunmak zorunda
hisseder. Diğer insanları hep kontrol etmeye
çalışan ve zarar vermek isteyen varlıklar
olarak görür. Antisosyal kişilik bozukluğu
olan insanlar başka insanların elinde ki gücü alması gerektiğine inanır böylece hiç kimse
bu gücü kendisine zarar vermek için
kullanamaz. Diğer taraftan yönetici olmayan
ya da kontrol etmeyen insanları kullanılmaya
açık, zayıf ve savunmasız olarak düşünürler. Eğer antisosyal kişilik problemleriniz varsa
başkaları sizi duygusal olarak soğuk ve
duyarsız olarak görürler. Belki cazibeli
görünebilirsiniz ama insanlar sizin bencil ve
hesapçı olduğunuzu, içten olmadığınızı
düşünürler. Ek olarak siz başka insanlara sadece size verdikleri ya da kazandırdıkları
için değer verirsiniz. Yaşamak için başkalarını
manipüle etmek, aldatmak ve gereken her
şeyi yapmak sizin için çok normaldir. Sonuç
olarak antisosyal kişiler şüpheli ve hatta
kanunlara aykırı davranışlarda bulunurlar, çünkü kuralların kendileri için geçerli
olmadığına inanırlar. Antisosyal kişiler genelde diğer insanları
tehditlerle ya da saldırgan yaklaşımlarla
korkuturlar. Bağımsız olmaları kendilerine
aşırı güven duymalarından ziyade
başkalarına güvensizlikten kaynaklanır. Her
hangi bir baskı, otorite karşısında (patron, polis ya da benzeri kişiler) ya da finansal
problemler (vergi ya da borçlar) karşısında
öfkelenirler. Genelde başkalarına verdikleri
zarar karşısında duygusuz ve
umursamazdırlar. Bu acımasızlık insanlarla
ve hatta sevdiklerini söyledikleri kişilerle olan ilişkilerinde bile esası oluşturur. Eğer antisosyal kişiliğiniz var ise zayıf
olmaktan ya da kurban olmaktan korkuyor
olabilirsiniz. Dolayısıyla çevrenizdeki kişilere
üstünlüğünüzü ispatlama ihtiyacı duyarsınız.
Sizi kullandığını düşündüğünüz ve hatta
sömürdüğüne inandığınız bir insana karşı kendinizi korumak için zalim ve insafsız
olursunuz. İlişkilerinizde sadık kalmak,
duyarlı olmak ve dürüst olmak konusunda
zorluk yaşarsınız. Bu kişiler genelde dikkatsiz
ve atılgandır; örneğin tehlikeli araba
kullanmak gibi riskli işlere girişirler. Umursamazlığın bir sebebi içindeki boşluk
hissini yok edebilmek için heyecan ve
adrenalin arttırıcı aktivitelere ihtiyaç duyuyor
olmasıdır. Antisosyal
kişilik
bozukluğu belirtileri - Düşünmeden ani hareketler ve doğabilecek
sonuçlara karşı umursamazlık
- Kişisel çıkar ya da zevk için yalan söyleme,
aldatma ve kanunsuz işler yapmak
- Başkalarının duygularını umursamamak,
empati yapmamak - Sinirlilik, saldırganlık ve şiddet uygulamak
- Güvenlik ya da sorumluluk üstlenmek gibi
konulara tamamıyla kayıtsız kalmak
- Acıma duygusunun olmaması Antisosyal kişilik bozukluğu tedavisi Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler
genelde çevrelerinde ki kişilerin zoru ile
psikoloğa ya da psikiyatriste gelirler. Eğer kişi
sorunlarının nedenini başkalarında görmeye
devam ederse ve sorumluluk almayı
reddederse tedavinin süresi uzayabilir. Kişilik hastalıklarının erken yaşlarda gelişiyor olması
ve insanların kendilerini bu hastalık ile
tanımlıyor olması tedavinin çözümünü
zorlaştırmaktadır. Tedavinin başarılı
olabilmesi için kökleşmiş davranış şekillerine,
yaklaşımlara, bakış açılarına, ilişki yapılarına ve kişinin kapasitesine bakılması gerekir. Bu hastalarda dikkat edilmesi gereken en
önemli etken uyuşturucu ve alkol
kullanımıdır. Bazı durumlarda madde
bağımlılığı ve kullanımı kişilerin antisosyal
davranışlar geliştirmelerinde temel etken
olabilir. Bu durumda kişinin madde bağımlılığını bırakması kişinin iyileşmesinde
önemli bir adım olabilir. Antisosyal davranış bozukluğunda
kullanılabilecek her hangi bir ilaç
bulunmamaktadır. Fakat bazı semptomlar ve
davranışlar için doktor gözetiminde ilaç
kullanımı önerilebilir. Örneğin saldırgan
davranışlar için antidepresan kullanımı gibi. Fakat hatırlatmak gerek, antisosyal kişiler
ilaç kullanımına sıcak bakmayabilir ve ilaç
almayı reddedebilirler. Psikoterapist Çiğdem Alper
