Haberci
Üye
Kolesterolün Tehlike Sınırı
İnsan sağlığını tehdit eden en büyük etkenlerin başında yüksek kolesterol geliyor. Ancak yediklerimize dikkat ederek yüksek kolesterolün vereceği zararların önüne geçmemiz mümkün. Peki nasıl?
12 Şubat 2006 12:27
<div align="center"></div>
Doktorunuz diyor ki
Op. Dr. N. ÜMİT ÖZAK
HEPİMİZ gazetelerde zaman zaman kolesterol ile ilgili yazılar okuyor ve kolesterolun koroner arter (kalbi besleyen damarlar)hastalığı, hipertansiyon (yüksek tansiyon), ateroskleroz (damar sertliği) ve nihayet kalb hastalıklarının ortaya çıkmasında önemli bir faktör olduğunu duyuyorsunuz. Bu kadar önemli hastalıklara yol açan bu kan yağları ile ilgili olarak ne kadar çok bilgiye sahip olursak o kadar iyi olur diye düşünüyorum. Çünkü o taktirde alınacak önlemler daha bilinçli ve sağlıklı olacaktır. Bu fikirden hareketle bugünden itibaren, kolesterol çeşitleri v.s. (evvelce bu köşede anlatılmıştı) gibi konulara girmeden kolesterol hakkında genel bir bilgi verdikten sonra kolesterolu düşürmek veya uygun bir seviyenin üstüne çıkmasını önlemek amacıyla özellikle yapmamız gereken diyetten, konu ile ilgili besinlerden bahsedeceğim.
Kolesterol normalde temel vücut fonksiyonları için gerekli bir madde olup kandaki yağlardan bir tanesidir. Kandaki kolesterol miktarının normal sınırların üstünde olması durumuna hiperkolesterinemi (yüksek kolesterol) denir. Yüz mililitredeki kanda normalde arzu edilen total (toplam) kolesterol seviyesi 200 miligramın altındaki rakamdır. Bu rakam 200-239 miligram arasında ise”sınırda, yüksek” 240 miligramın üstünde ise “risk grubu” olarak kabul edilir. Kandaki kolesterol seviyesinin (özellikle kötü huylu kolesterol olarak bilinen LDL nin) yüksek olmasının sakıncaları vardır: Kandaki fazla kolesterol bazı damarların yüzeylerine yapışarak ve birikerek damarların yavaş yavaş daralmalarına ve daha sonra tıkanmalarına sebep olur. Bu tıkanma sonucu kalbe, beyne ve bacaklara gitmesi gereken kan miktarında azalma olur ve neticede başta kalp ve damar hastalıkları olmak üzere birçok problemler ortaya çıkar. Bu nedenle erişkin yaştaki insanların, özellikle kolesterolleri yüksek olanların belli aralıklarla kolesterol seviyelerini ölçtürmeleri gerekir ki gerekli önlemler alınabilsin. Kişi riskli grupta ise, yani kalp ve damar hastalıklarına neden olabilecek faktörlerin (fazla alkol, sigara, stres, hipertansiyon, hareketsizlik v.s. ) tehdidi altında ise ve ailesinde kalp hastalığı hikayesi varsa kolesterolünü yılda en azından bir kez ölçtürmelidir. Kolesterol seviyesini etkileyen en önemli faktör besin yoluyla alınan yağların çeşidi ve miktarıdır. Doymuş yağlardan zengin yağlı koyun ve sığır eti, tam yağlı süt ve süt ürünleri ve katı yağlar kolesterolü yükseltir. Yemeklerde, aşırı olmamak kaydıyla ayçiçek ,soya, mısırözü, pamuk, fındık ve zeytinyağı tercih edilmelidir.
Şimdi esas konumuz olan kolesterol diyeti hakkında bilgi vereyim. Kolesterol düşürücü diyette besinleri üç ana gruba ayırarak incelemekte yarar var: Bunlar 1) Kaçınılması gereken gıdalar 2) Ölçülü yenebilecek gıdalar ve 3) Tavsiye edilen gıdalar, başlıkları altında sınıflandırılır. Bu besinleri ana başlıkları ile beraber size maddeler halinde sunuyorum:
A) Kaçınılması gereken
gıdalar:
1) Ördek ve kaz eti dahil olmak üzere yağlı olan bütün etler, salam, pastırma, sucuk, sosis, kümes hayvanlarının derisi.
2) Deniz ürünlerinden karides, kalamar.
3) Kötü yağda kızartılan balıklar, havyar, balık yumurtası.
4) Paça ve işkembe çorbası.
5) Tam yağlı süt, kaymak, tam yağlı peynir ve yoğurt.
6) Kurabiye, kek, kuruvasan, poğaça,
açma.
7) Tereyağ, içyağ, kuyruk yağı, hidrejene yağlar ve sert margarinler.
8) Hindistan cevizi ve cips.
9) Kötü yağda kızartılmış patates, tuzlu sebze konserveleri.
10) Mayonez, hazır salata sosları ve
fazla tuz.
11) Baklava, kremalı pastalar, hazır pudingler, çikolatalı hazır tatlı ürünleri,
dondurma.
B ) Ölçülü yenebilecek gıdalar:
1) Yarım yağlı süt, peynir, yoğurt.
2) Yumurta (haftada iki yumurta yenebilir).
3) İyi ve tek kullanımlık yağda kızartılmış balık.
4) Yağsız sığır, dana jambon. Et ve tavuk sosisi, ciğer ( ciğer ayda bir defa yenebilir).
5) Deniz ürünlerinden ıstakoz, midye.
6) Çoklu doymamış yağlar (soya, ayçiçeği, mısırözü yağları), tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, yumuşak margarinler).
7) Antep fıstığt, fındık, yer fıstığı.
8) Margarin veya çoklu doymamış yağlarla yapılan pasta, bisküvi ve helvalar.
9) Az yağlı soslar.
10) İyi yağda kızartılmış patates ve
sebzeler.
C ) Tavsiye edilen ve rahatlıkla yenebilecek gıdalar
1 ) Kepekli buğday ekmeği, çavdar ekmeği, yulaf ezmesi, makarna, bulgur, pirinç, mısır gevreği.
2) Yağsız süt, yoğurt, az yağlı peynir, eritme peyniri, yumurta akı.
3) Izgara veya buğlama yöntemi ile pişirilmiş bütün beyaz etli yağlı balıklar.
4) Tavuk, hindi, dana etleri.
5) Deniz ürünlerinden istiridye.
6) Yağsız sütle yapılmış muhallebi, sütlaç, tavuk göğsü gibi tatlılar, aşure, pestiller, cezerye, meyve salatası.
7) Kuru baklagiller ( nohut, mercimek, kuru fasulye, bakla v.s. ), haşlama patates, bütün taze ve dondurulmuş sebzeler.
8) Ceviz, kestane, badem.
9) Çay, nescafe, az kalorili meşrubatlar, taze meyve suları, maden suyu.
12 Şubat 2006 12:27
<div align="center"></div>
Doktorunuz diyor ki
Op. Dr. N. ÜMİT ÖZAK
HEPİMİZ gazetelerde zaman zaman kolesterol ile ilgili yazılar okuyor ve kolesterolun koroner arter (kalbi besleyen damarlar)hastalığı, hipertansiyon (yüksek tansiyon), ateroskleroz (damar sertliği) ve nihayet kalb hastalıklarının ortaya çıkmasında önemli bir faktör olduğunu duyuyorsunuz. Bu kadar önemli hastalıklara yol açan bu kan yağları ile ilgili olarak ne kadar çok bilgiye sahip olursak o kadar iyi olur diye düşünüyorum. Çünkü o taktirde alınacak önlemler daha bilinçli ve sağlıklı olacaktır. Bu fikirden hareketle bugünden itibaren, kolesterol çeşitleri v.s. (evvelce bu köşede anlatılmıştı) gibi konulara girmeden kolesterol hakkında genel bir bilgi verdikten sonra kolesterolu düşürmek veya uygun bir seviyenin üstüne çıkmasını önlemek amacıyla özellikle yapmamız gereken diyetten, konu ile ilgili besinlerden bahsedeceğim.
Kolesterol normalde temel vücut fonksiyonları için gerekli bir madde olup kandaki yağlardan bir tanesidir. Kandaki kolesterol miktarının normal sınırların üstünde olması durumuna hiperkolesterinemi (yüksek kolesterol) denir. Yüz mililitredeki kanda normalde arzu edilen total (toplam) kolesterol seviyesi 200 miligramın altındaki rakamdır. Bu rakam 200-239 miligram arasında ise”sınırda, yüksek” 240 miligramın üstünde ise “risk grubu” olarak kabul edilir. Kandaki kolesterol seviyesinin (özellikle kötü huylu kolesterol olarak bilinen LDL nin) yüksek olmasının sakıncaları vardır: Kandaki fazla kolesterol bazı damarların yüzeylerine yapışarak ve birikerek damarların yavaş yavaş daralmalarına ve daha sonra tıkanmalarına sebep olur. Bu tıkanma sonucu kalbe, beyne ve bacaklara gitmesi gereken kan miktarında azalma olur ve neticede başta kalp ve damar hastalıkları olmak üzere birçok problemler ortaya çıkar. Bu nedenle erişkin yaştaki insanların, özellikle kolesterolleri yüksek olanların belli aralıklarla kolesterol seviyelerini ölçtürmeleri gerekir ki gerekli önlemler alınabilsin. Kişi riskli grupta ise, yani kalp ve damar hastalıklarına neden olabilecek faktörlerin (fazla alkol, sigara, stres, hipertansiyon, hareketsizlik v.s. ) tehdidi altında ise ve ailesinde kalp hastalığı hikayesi varsa kolesterolünü yılda en azından bir kez ölçtürmelidir. Kolesterol seviyesini etkileyen en önemli faktör besin yoluyla alınan yağların çeşidi ve miktarıdır. Doymuş yağlardan zengin yağlı koyun ve sığır eti, tam yağlı süt ve süt ürünleri ve katı yağlar kolesterolü yükseltir. Yemeklerde, aşırı olmamak kaydıyla ayçiçek ,soya, mısırözü, pamuk, fındık ve zeytinyağı tercih edilmelidir.
Şimdi esas konumuz olan kolesterol diyeti hakkında bilgi vereyim. Kolesterol düşürücü diyette besinleri üç ana gruba ayırarak incelemekte yarar var: Bunlar 1) Kaçınılması gereken gıdalar 2) Ölçülü yenebilecek gıdalar ve 3) Tavsiye edilen gıdalar, başlıkları altında sınıflandırılır. Bu besinleri ana başlıkları ile beraber size maddeler halinde sunuyorum:
A) Kaçınılması gereken
gıdalar:
1) Ördek ve kaz eti dahil olmak üzere yağlı olan bütün etler, salam, pastırma, sucuk, sosis, kümes hayvanlarının derisi.
2) Deniz ürünlerinden karides, kalamar.
3) Kötü yağda kızartılan balıklar, havyar, balık yumurtası.
4) Paça ve işkembe çorbası.
5) Tam yağlı süt, kaymak, tam yağlı peynir ve yoğurt.
6) Kurabiye, kek, kuruvasan, poğaça,
açma.
7) Tereyağ, içyağ, kuyruk yağı, hidrejene yağlar ve sert margarinler.
8) Hindistan cevizi ve cips.
9) Kötü yağda kızartılmış patates, tuzlu sebze konserveleri.
10) Mayonez, hazır salata sosları ve
fazla tuz.
11) Baklava, kremalı pastalar, hazır pudingler, çikolatalı hazır tatlı ürünleri,
dondurma.
B ) Ölçülü yenebilecek gıdalar:
1) Yarım yağlı süt, peynir, yoğurt.
2) Yumurta (haftada iki yumurta yenebilir).
3) İyi ve tek kullanımlık yağda kızartılmış balık.
4) Yağsız sığır, dana jambon. Et ve tavuk sosisi, ciğer ( ciğer ayda bir defa yenebilir).
5) Deniz ürünlerinden ıstakoz, midye.
6) Çoklu doymamış yağlar (soya, ayçiçeği, mısırözü yağları), tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, yumuşak margarinler).
7) Antep fıstığt, fındık, yer fıstığı.
8) Margarin veya çoklu doymamış yağlarla yapılan pasta, bisküvi ve helvalar.
9) Az yağlı soslar.
10) İyi yağda kızartılmış patates ve
sebzeler.
C ) Tavsiye edilen ve rahatlıkla yenebilecek gıdalar
1 ) Kepekli buğday ekmeği, çavdar ekmeği, yulaf ezmesi, makarna, bulgur, pirinç, mısır gevreği.
2) Yağsız süt, yoğurt, az yağlı peynir, eritme peyniri, yumurta akı.
3) Izgara veya buğlama yöntemi ile pişirilmiş bütün beyaz etli yağlı balıklar.
4) Tavuk, hindi, dana etleri.
5) Deniz ürünlerinden istiridye.
6) Yağsız sütle yapılmış muhallebi, sütlaç, tavuk göğsü gibi tatlılar, aşure, pestiller, cezerye, meyve salatası.
7) Kuru baklagiller ( nohut, mercimek, kuru fasulye, bakla v.s. ), haşlama patates, bütün taze ve dondurulmuş sebzeler.
8) Ceviz, kestane, badem.
9) Çay, nescafe, az kalorili meşrubatlar, taze meyve suları, maden suyu.
