kikaksk
Üye
Yıldız Kaymaları
Gökyüzünde çıplak gözle gözlemlenebilen en ilginç olaylardan biri akan yıldız veya kayan yıldızlardır. Kayan yıldız, Dünyaya düşen gök taşlarının (meteor) atmosfere hızla girdiğinde hava sürtünmesi ile ısınıp yanması sonucu gökyüzünde çizgi boyunca hızla giden parlak bir tanecik şeklinde görülmesidir. Genellikle oluşan yüksek ısı nedeniyle gök taşı yeryüzüne inmeden yanıp yok olur. Nadiren ve eğer göktaşı yeterli büyüklükte ise yeryüzüne erişebilir ve düştüğü noktada hasara ve hatta krater oluşmasına neden olabilirler.
Tüm gökyüzünde saatte ortalama 5 ila 10 kayan yıldız oluşur. Fakat meteor yağmuru sırasında bu rakam bir misli kadar artar ve gökyüzünde bir noktadan çıkan (bu noktaya radiant denir) bir seri kayan yıldız şeklinde gözlenir. Bazen sayıları saatte 100’ü aşar. Leonids adlı yağmur ise 33 yılda bir oluşur ve dakikada 1000’den fazla kayan yıldız gözlenir.
Meteor yağmurları şu şekilde oluşur;
Kuyruklu yıldızlar parçalandığında kopan parçalar yörüngeleri boyunca dağılır. Yani kuyruklu yıldızların yörüngeleri kendilerinden kopmuş ve yaklaşık aynı hızla hareket eden irili ufaklı göktaşları ile doludur. Dünya Güneş etrafındaki yörüngesi boyunca ilerlerken bir kuyruklu yıldızın yörüngesinden geçerken bu göktaşları atmosfere düşer. Dünya her yıl bir kez aynı noktadan geçtiği için her yıl aynı tarihte bu meteor yağmuru tekrarlanır.
Her meteor yağmurunun radiantı (gökyüzünde görünen çıkış noktası) farklıdır ve gök haritasında bulunduğu takım yıldızın adıyla anılır. Örneğin Lyrids adlı meteor yağmurunun radiantı Lyra (Türkçesi Şilyak) takım yıldızının içinde, Perseids’in raiantı Perseus takım yıldızında, Orionids’inki ise Orion’dadır.
Kuyruklu yıldızın göründüğü yıllarda o kuyruklu yıdızla bağlantılı olan meteor yağmuru şiddetlenir ve meteor fırtınasına dönüşebilir. Andromedids yağmuru Biela kuyruklu yıldızı ile, Aquarids ve Orionids ise Halley kuyruklu yıldızı ile ilgilidir.
Çok bilinen bazı meteor yağmurları ve oluş tarihleri şöyledir:
Lyrids 21 Nisan,
Perseids 12 Ağustos,
Orionids 20 Eylül,
Taurids 4 Kasım,
Leonids 16 Kasım,
Geminids 13 Aralık
Meteor yağmurları ancak oluştuğu zaman diliminin gece olduğu yerlerde hava durumu elveriyorsa izlenebilir..
Tüm gökyüzünde saatte ortalama 5 ila 10 kayan yıldız oluşur. Fakat meteor yağmuru sırasında bu rakam bir misli kadar artar ve gökyüzünde bir noktadan çıkan (bu noktaya radiant denir) bir seri kayan yıldız şeklinde gözlenir. Bazen sayıları saatte 100’ü aşar. Leonids adlı yağmur ise 33 yılda bir oluşur ve dakikada 1000’den fazla kayan yıldız gözlenir.
Meteor yağmurları şu şekilde oluşur;
Kuyruklu yıldızlar parçalandığında kopan parçalar yörüngeleri boyunca dağılır. Yani kuyruklu yıldızların yörüngeleri kendilerinden kopmuş ve yaklaşık aynı hızla hareket eden irili ufaklı göktaşları ile doludur. Dünya Güneş etrafındaki yörüngesi boyunca ilerlerken bir kuyruklu yıldızın yörüngesinden geçerken bu göktaşları atmosfere düşer. Dünya her yıl bir kez aynı noktadan geçtiği için her yıl aynı tarihte bu meteor yağmuru tekrarlanır.
Her meteor yağmurunun radiantı (gökyüzünde görünen çıkış noktası) farklıdır ve gök haritasında bulunduğu takım yıldızın adıyla anılır. Örneğin Lyrids adlı meteor yağmurunun radiantı Lyra (Türkçesi Şilyak) takım yıldızının içinde, Perseids’in raiantı Perseus takım yıldızında, Orionids’inki ise Orion’dadır.
Kuyruklu yıldızın göründüğü yıllarda o kuyruklu yıdızla bağlantılı olan meteor yağmuru şiddetlenir ve meteor fırtınasına dönüşebilir. Andromedids yağmuru Biela kuyruklu yıldızı ile, Aquarids ve Orionids ise Halley kuyruklu yıldızı ile ilgilidir.
Çok bilinen bazı meteor yağmurları ve oluş tarihleri şöyledir:
Lyrids 21 Nisan,
Perseids 12 Ağustos,
Orionids 20 Eylül,
Taurids 4 Kasım,
Leonids 16 Kasım,
Geminids 13 Aralık
Meteor yağmurları ancak oluştuğu zaman diliminin gece olduğu yerlerde hava durumu elveriyorsa izlenebilir..
